راهنمای کامل خرید و فروش سهام

پس از مطالعه این مقاله، روش خرید و فروش سهام در بورس و کار کردن با پلتفرم معاملاتی کارگزاری اقتصاد بیدار را به طور کامل فرا خواهید گرفت.

بورس سهام چیست؟ 

بورس اوراق بهادار به مجموعه بازارها و مبادلاتی گفته می‌شود که در آن فعالیت‌های منظم خرید، فروش و صدور سهام شرکت‌های انجام می‌شود.

این فعالیت‌های مالی از طریق مبادلات رسمی نهادینه شده و انجام می‌شود که تحت مجموعه‌ای از قوانین مشخص کار می‌کنند. 

در یک تعریف ساده بورس را بازاری می‌دانیم که دارایی‌های فیزیکی، غیرفیزیکی و مالی و... صنایع مختلف آنجا معامله می‌شود، به همین خاطر شامل انواع مختلفی بازار است.

کارگزاری چیست؟

کارگزاری بستری مناسب برای؛ کشف قیمت متعادل، شفافیت اطلاعاتی شرکت‌های موجود در بازار، ایجاد بازاری رقابتی، فرصتی برای جمع‌آوری پس‌اندازها و استفاده در راستای تأمین مالی فعالیت‌های اقتصادی کشور است.

سهم چیست؟

سرمایه شرکت به ارزش اسمی (در ایران 1000 ریال برای شرکت‌های سهامی عام) تقسیم می‌کنیم و هر بخش آن به یک سهم تبدیل می‌شود. در واقع مجموعه‌ای از سهم‌های شرکت، سرمایه را تشکیل داده‌اند.

هر فرد با خریداری سهم از شرکت، به‌عنوان سهام‌دار شناخته می‌شود و درصدی از مالکیت شرکت را به‌دست خواهد آورد.

سهام‌دار کیست؟

اگر کسی بگوید که در بورس اوراق بهادار معامله می‌کند، به این معنی است که او سهام خود را در یک (یا بیشتر) کارگزاری (های) سهام که بخشی از بورس سهام است خریداری و می‌فروشد. 

سهام‌دار پس از خرید سهم، در منافع و ضررهای شرکت سهیم خواهد بود.

کارگزار کیست؟

کارگزار شخص حقوقی است که به‌عنوان نماینده سهام‌داران و به دستور آنها به معامله می‌پردازند و در ازای ارائه خدمات خود، کارمزد دریافت می‌کند.

کارگزار مسئول اجرای سفارش‌های ثبت شده مشتریان می‌باشد.

چطور در بورس ثبت ‌نام کنیم؟

برای فعالیت در بازار بورس، داشتن کد بورسی الزامی می‌باشد. امروزه باتوجه‌به شرایط، تقریباً تمام فعالیت‌ها به‌صورت الکترونیکی انجام می‌گیرد.

برای دریافت کد سهام‌داری از دو روش می‌توانید اقدام کنید:

روش اول نیازمند ثبت نام جداگانه در سجام و کارگزاری است و روند ثبت نام بورس را طولانی‌تر کرده و همچنین هزینه ثبت نام سجام نیز از طرف شما پرداخت خواهد شد. برای تسریع در روند ثبت نام و حذف هزینه آن، پیشنهاد می‌کنیم مستقیما روش دوم را مطالعه نمایید.

ثبت‌نام در سامانه سجام

ابتدا به سامانه سجام https://www.sejam.ir/ وارد شوید و برای دریافت کد بورسی به‌صورت آنلاین اقدام نمایید. کد رهگیری ۱۰ رقمی برای شما پیامک می‌شود.

پس از احراز هویت، کد بورسی که ترکیبی از حروف و اعداد می‌باشد را دریافت خواهید کرد.

کد معاملاتی یا کد بورسی برای اشخاص حقیقی شامل سه حرف ابتدایی نام خانوادگی و در کنار آن پنج عدد (به‌صورت اتومات تعیین می‌شود)، می‌باشد.

کد سهام‌داری اشخاص حقوقی بر اساس ماهیت فعالیت آن ها، سه حرف از کلمه (مؤسسه، شرکت و ...) و پنج عدد می‌باشد. برای مثال: "شرک53842”.

ثبت‌ نام بورس در کارگزاری اقتصاد بیدار 

هر سهام‌دار برای انجام معامله در بازار بورس اوراق بهادار به‌صورت آنلاین یا آفلاین، نیاز به کد معاملاتی دارد.

امکان خریدوفروش سهام، واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق (مشتقه، تسهیلات مسکن، اختیار، اجاره، خزانه اسلامی) بعد از دریافت کد معاملاتی از طریق کارگزاری‌ها امکان‌پذیر خواهد شد.

کارگزاری اقتصاد بیدار این فرصت را فراهم کرده است که با ثبت اطلاعات هویتی خود در سایت ex.ebidar.com ، ثبت‌نام و احراز هویت شما هم‌زمان و آنلاین در سامانه سجام به‌صورت رایگان انجام خواهد شد.

جهت رفاه حال مشتریان، کارگزاری اقتصاد بیدار امکان احراز هویت در سایت و نسخه موبایل (اندروید و IOS) را نیز به‌صورت آنلاین فراهم کرده است که در کوتاه‌ترین زمان ممکن، ثبت‌نام و احراز هویت مشتریان انجام شود.

پس از احراز هویت در سایت کارگزاری اقتصاد بیدار، کد بورسی و کد معاملاتی از طریق پیامک و ایمیل برای شما ارسال خواهد شد.

آموزش خرید و فروش آنلاین سهام در سامانه اقتصاد بیدار

پس از دریافت کد معاملاتی خود از کارگزاری اقتصاد بیدار، با واردکردن نام کاربری و رمز عبور می‌توانید وارد پنل معاملاتی اختصاصی مربوط به خود شوید. 

برای ورود به پنل معاملاتی، هیچ محدودیتی وجود ندارد و از کلیه مرورگرها در بستر سیستم‌عامل‌های ویندوز و IOS و اندروید می‌توانید استفاده کنید.

استفاده از مرورگر کروم و فایر فکس برای خرید و فروش آنلاین سهام، توصیه می‌شود.

1. با کلیک بر آدرس  https://ebb.exirbroker.com وارد سامانه معاملاتی اقتصاد بیدار می‌شوید.

در صورت اشکال در برقراری ارتباط با سامانه اکسیر جدید، از نسخه سامانه اکسیر قدیمی https://ebb.irbroker.com/می‌توانید استفاده کنید.

چنانچه رمز عبور خود را فراموش کرده‌اید، دکمه فراموشی رمز را انتخاب کنید. در غیر این صورت، پس از وارد کردن شناسه کاربری (ارسال شده توسط کارگزاری اقتصاد بیدار) و کلمه عبور (رمز تعریف شده توسط مشتری) و کد امنیتی (طبق کپچا)، ورود به سیستم را انتخاب نمایید.

انجام معاملات از طریق تلفن همراه و با استفاده از نرم‌افزار رایان همراه که از  برنامه‌های کافه بازار، گوگل‌پلی و اپ‌استور می‌توانید آن را دانلود کنید، امکان‌پذیر است.

2. با زدن تیک توافق‌نامه‌ها، نسبت به ثبت سفارش‌های خود می‌توانید اقدم کنید.

3. پرداخت شتابی (شارژ کردن حساب معاملاتی) 

برای خرید سهام باید حساب معاملاتی شما شارژ باشد.

در کارگزاری اقتصاد بیدار از قسمت پرداخت شتابی می‌توانید به‌صورت آنلاین حساب خود را شارژ کنید و اقدام به واریز وجه از حساب بانکی که رمز پویای آن نیز فعال است، به‌حساب بورسی خود نمایید.

حداقل مبلغ خرید سهام در حال حاضر 5,000,000 ریال (500 هزار تومان) می‌باشد.

از نوارابزار سمت راست که در کادر و توسط فلش مشخص شده است دسترسی به آن امکان‌پذیر است. سپس باید مبلغ (ریال) واریزی و درگاه بانکی را انتخاب کنید. سپس به صفحه درگاه بانکی موردنظر وارد می‌شوید.

همانند خریدهای اینترنتی که انجام می‌دهید، شماره کارت و CVV2 و ... سایر اطلاعات را وارد نمایید و در نهایت روی قسمت سبز رنگ "پرداخت" کلیک کنید تا پرداخت شما انجام شود.

در همان لحظه قدرت نقدینگی شما افزایش می‌یابد.

4. خرید سهام

در ادامه راهنمای خرید سهام را یه صورت تصویری توضیح خواهیم داد.

از قسمت علامت ذره‌بین آبی‌رنگ، نماد شرکت موردنظر را جست‌وجو می‌کنید.

به هنگام جست‌وجوی نماد، شرکت‌هایی با نماد مشابه نیز نمایش داده می‌شود، بنابراین در انتخاب نام نماد و نام شرکت موردنظر بسیار دقت کنید.

در تصویر فوق ما نماد "خساپا" شرکت خودروسازی سایپا را انتخاب کرده‌ایم.

با انتخاب نام نماد، قیمت روی تابلو سهم، قیمت سفارش‌های خریدوفروش، نمودار قیمت سهم نیز نمایش داده می‌شود.

پس از واردکردن قیمت و تعداد سهام موردنظر برای خرید، دکمه‌های خریدوفروش که در دو طرف مشخص است روشن می‌شوند (طبق کادر مشخص شده).

 در مثال فوق ما قیمت را برابر با حداکثر قیمت و تعداد را 1000 سهم وارد کردیم و دکمه‌های خریدوفروش فعال شدند.

اگر باتوجه‌به بودجه‌ای مشخص قصد خرید سهمی را دارید، با انتخاب ماشین‌حساب که در قسمت کادر تعیین شده مشخص است، پس از وارد کردن قیمت خرید هر سهم و مبلغ کل، تعداد سهام به طور اتوماتت تعیین می‌شود.

برای خرید سهم، خرید را انتخاب می‌کنیم و بعد از آن، سفارش خرید در قسمت "همه سفارش‌ها در صف" درج می‌شود.

نکتهاتی که در قسمت آموزش خریدن سهام مهم است؛

• قرارگرفتن سفارش در تب سفارش‌ها باز، به معنای انجام شدن معامله نیست، بلکه تنها نشان‌دهنده ثبت شدن سفارش شما می‌باشد. هر زمان سفارش در تب معاملات امروز قرار بگیرد، به معنای انجام شدن سفارش به‌صورت کامل است.

• تا زمانی که معامله به‌صورت کامل انجام نشده است و در تب سفارش‌های باز قرار گرفته، امکان لغو، ویرایش و کپی شدن مبلغ و تعداد سهام وجود دارد.

• اگر تعداد سفارش‌ها با حجمی بیش از آستانه تعداد باشد، با کلیک کردن بر روی قسمت مشخص شده، می‌توان تقسیم سفارش انجام داد. یعنی به‌صورت خودکار، سفارش‌های با حجم بالا باتوجه‌به محدودیتی که در هر نماد وجود دارد، محاسبه و به هسته معاملات ارسال می‌شوند.

5. فروش سهام

برای آنکه بتوانید سهمی را بفروشید، باید آن را در سبد سرمایه‌گذاری خود داشته باشید و قبلاً نسبت به خرید آن اقدام کرده باشید. با جست‌وجوی نماد سهم، می‌توان از تعداد دارایی سهم موردنظر، در سبد خود اطلاع یابید.

باتوجه‌به اینکه چه تعداد از سهم خود را می‌خواهید بفروشید (تمام یا قسمتی از آن)، تعداد سهام و مبلغ فروش به‌ازای هر سهم (ریال) را وارد می‌کنید و سپس دکمه فروش را انتخاب می‌نمایید.

درخواست سفارش شما در قسمت سفارش‌ها باز قرار خواهد گرفت. زمانی که خریداری حاضر به خرید سهم شما به قیمت وارد شده باشد، معامله فروش شما ثبت می‌شود و در تب معاملات روز قرار می‌گیرد.

تا به این قسمت نحوه خرید و فروش سهام توضیح داده شد. در ادامه به سایر پنل معاملاتی خواهیم پرداخت.

6. درخواست وجه

از قسمت درخواست پرداخت الکترونیک که در تصویر هم مشخص شده، می‌توانید درخواست را ثبت کنید.

مبلغ موردنظر خود را انتخاب می‌کنید و طبق روال شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه، بعد از گذشت 2 روز کاری از تاریخ ثبت درخواست وجه در کارگزاری، مبلغ به‌حساب بانکی تعریف شده شما در کارگزاری (هنگام ثبت‌نام کد معاملاتی)، واریز خواهد شد.

7. درخواست کارگزار ناظر

برای تغییر کارگزار ناظر سهام خود، از قسمت تعیین شده وارد صفحه مربوط به دریافت وجه می‌شوید و با ثبت‌نام نماد سهم خود، بارگذاری تصویر ورق سهم، درخواست تغییر ناظر را به‌صورت سیستمی ثبت می‌کنید.

تغییر کارگزار ناظر زمانی انجام می‌شود که قصد تغییر کارگزاری خود را دارید یا سهام پورتفوی خود را می‌خواهید انتقال دهید.

نکات مهم در مورد نحوه خریدوفروش سهام

1. سعی کنید در سبد سرمایه‌گذاری خود از هر صنعت یک سهم و از بین صنایع نیز 4 الی 5 صنعت برتر را بررسی و انتخاب کنید.

1. در هر سهم 20 الی 25 درصد از سرمایه خود را وارد کنید تا ریسک سرمایه‌گذاری شما کاهش یابد.

1. زمانی که سهمی در چند روز متوالی معاملاتی با صف همراه شود، به حجم معاملات توجه کنید. زمانی که حجم معاملات افزایش یافت، می‌توانید از صف خارج شوید.

1. سهمی را انتخاب کنید که درصد شناوری آزاد آن بالای ده الی پانزده درصد باشد. البته سهامی هم که درصد شناور آزاد خیلی زیاد داشته باشند هم خوب نیستند.

1. یکی از نکات مهم توجه به عملکرد شرکت‌ها می‌باشد. طبق قانون تجارت شرکت‌ها موظف به ارائه گزارش‌های فصلی خود هستند. سهمی را انتخاب نمایید که سود خوبی را محقق نماید.

1. اگر درخواست تقاضای وجه را روز چهارشنبه ثبت کنید، روز یکشنبه آتی مبلغ درخواستی شما در حساب بانکی ثبت خواهد شد.

1. سرعت عمل در تصمیم‌گیری و اجرای به‌موقع در معاملات بازار بورس بسیار اهمیت دارد.

1. گاهی اوقات خروج به‌موقع از سهم سودمندتر از ماندن و پایبندی به سهم است زیرا از ضرر بیشتر جلوگیری می‌شود.

1. حساب بانکی که در کارگزاری معرفی می‌کنید باید حتماً به اسم دارنده کد معاملاتی باشد.

1.  زمانی که شرکت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی دارد، به سهام‌دار در زمان برگزاری مجمع حق‌تقدم تعلق می‌گیرد. بابت حق‌تقدم تعلق‌گرفته مبلغی پرداخت نمی‌کنید ولی به پورنفوی سرمایه‌گذاری شما اضافه می‌شود که طی دو ماه فرصت دارید از آن استفاده کنید یا آن را در بازار همانند سهام عادی بفروشید. در غیر این صورت شرکت اقدام به حق‌تقدم می‌نماید و مشتری را بستانکار می‌نماید. 

اگر سهمی افزایش سرمایه از محل سود انباشته داشته باشد، سهم جایزه به شما تعلق می‌گیرد (در صورت سهام‌دار بودن) که تعداد سهام بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای افزایش می‌یابد و امکان فروش آن نیز همانند سهام عادی است.