ریسک امری غیرقابل انکار در معاملات است و هر فرد با توجه به استراتژی معاملاتی و ریسک پذیری خود به معامله یک دارایی می‌پردازد. استفاده از ابزارهای مختلف بازار سرمایه منجر به کنترل ریسک معامله می‌شود و این امر بدون دانش و تجربه امکان‌پذیر نخواهد بود. با توجه به اهمیت ریسک پذیری و شناخت درجات ریسک پذیری قصد داریم در این مقاله به مقوله ریسک پذیری و دسته بندی افراد بر اساس میزان ریسک پذیری بپردازیم. با کارگزاری ما همراه باشید.
نحوه کنترل ریسک
پیش از اینکه نکاتی در مورد کنترل ریسک بیان کنیم بهتر است به سوال ریسک پذیری چیست، پاسخ دهیم. ریسک پذیری یا همان خطرپذیری به توانایی یا تمایل فرد یا سازمان برای مواجهه با موقعیت‌ها یا تصمیم‌هایی که با عدم قطعیت همراه است و ممکن است منجر به خطا یا ضرر شود، اشاره دارد. این مفهوم در حوزه‌های مختلفی مانند مدیریت، مالی، تصمیم‌گیری استراتژیک، و تجارت به کار می‌رود. ریسک پذیری نشان‌دهنده آمادگی یا تصمیم به قبول احتمالات ناشناخته و پتانسیل آسیب‌پذیری در مواجهه با آنها است. حال که با معنی ریسک پذیری آشنا شده‌اید، به بیان 3 نکته برای کنترل ریسک پذیری می‌پردازیم:
1- معامله با ناشناخته‌ها سروکار دارد
درک کردن معنای این جمله بسیار مهم است. اگرچه ممکن است سیستمی داشته باشید که بر اساس نتایج قبلی به آن اعتماد دارید، اما هر استراتژی یا هر معامله‌ای در هر زمانی ممکن است شکست بخورد. بعد از اینکه بر اساس معیارهای خود وارد معامله شدید، دیگر به حد سود رسیدن قیمت یا اینکه به حد ضررتان برخورد کند، تحت کنترل شما نیست.
معامله‌گران اغلب در معاملات خود، معتقدند که اگر نقطه ورود امیدوارکننده باشد، باید برنده شوند و به سود برسند. این تفکر خطرناک و اشتباه است. شما هرگز نمی توانید پیش‌بینی کنید که آیا معامله شما برنده یا بازنده خواهد بود.
به هر حال چرا باید وارد معاملات بازنده شوید؟ به عنوان یک تریدر باید نسبت به نتیجه معامله خود بی‌تفاوت باشید. اگر همه موارد را به درستی انجام داده باشید، نباید به اینکه سود یا زیان می‌کنید اهمیت بدهید.
نکته 1: درک کنید که نمی‌توانید نتیجه یک معامله را کنترل یا پیش‌بینی کنید یا از زیان معاملات جلوگیری کنید. معامله‌گر بودن به این معنی است که هر روز با ناشناخته‌ها سر و کار دارید.
2- زمانی که نرخ پیروزی (Win Rate) شما بالاست بیشتر ریسک کنید
زمانیکه افراد شانس بیشتری برای سودآوری در یک معامله را دارند، مایل هستند تا ریسک بیشتری را برای آن بپذیرند. به نظر شما منطقی نیست زمانیکه نرخ پیروزی شما 75% است؛ بیشتر از زمانی که نرخ پیروزی استراتژی معاملاتی شما 50% است، ریسک کنید؟
نرخ پیروزی کمتر به این معنی است که احتمال معاملات ناموفق بیشتر خواهد بود. با این حال، نسبت ریسک به ریوارد (پاداش) (R/R) نیز باید منطقی باشد و اگر روند افزایشی سودهای یک معامله محدود شود، معامله توجیه ندارد؛ چه رسد به افزایش حجم.
نکته 2: خودسرانه ریسک ثابت 2% را در هر معامله تعیین نکنید. این یک افسانه است که ریسک 2٪ در هر معامله راه حل مناسبی است. باید ارتباط بین Win Rate، حجم معامله و تأثیرات آن بر موجودی حساب خود را هم در نظر بگیرید.
3- احساسات خود را کنترل کنید
اگر هدف شما از معامله‌گری کسب درآمد است باید جدیت لازم را در آن داشته باشید. معامله خوب باید تکراری، کسل‌کننده و خسته‌کننده باشد. شاید بگویید اینگونه معامله کردن جذاب نیست. اما منظور این است که اگر هنگام انجام معاملات خود هیجان‌زده می‌شوید، یعنی برای کسب سود خود شادی می‌کنید یا به خاطر ضررهای خود گریه می‌کنید، شما یک معامله‌گر حرفه‌ای نیستید، بلکه یک قمارباز هستید.
در واقع معامله‌گری، فعالیتی است برای مقابله با احتمالات که ترکیب صحیح نسبت ریسک به پاداش و Win Rate به شما برتری می‌دهد و احتمال سودآوری شما را بالاتر می‌برد. تنها کار شما این است که مطمئن شوید معاملات خود را کاملا طبق برنامه خود انجام می‌دهید و از نظر عاطفی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرید. این شرح شغل یک تریدر است.
نکته 3: اگر به دنبال هیجان و سرگرمی هستید، معامله جای آن نیست. یک معامله‌گر، منطقی و بی‌احساس است و کارهای مشابه را بارها و بارها انجام می‌دهد.
درجات ریسک پذیری (انواع ریسک پذیری)
افراد از نظر ریسک‌پذیری به 3 دسته افراد ریسک‌پذیر، ریسک‌گریز و افراد با درجه ریسک‌پذیری متوسط تقسیم می‌شوند.
افراد ریسک پذیر
افرادی نظیر کارآفرینان از درجه ریسک‌پذیری بالایی برخوردار هستند و طبیعتا بازده مورد انتظارشان نیز بالا است. همچنین برای افراد ریسک پذیری که سعی می‌کنند همیشه خود را به چالش بکشند، سرمایه گذاری در بورس می‌تواند جالب باشد.
البته از بین این افراد باز هم درجات ریسک‌پذیر بودنشان با توجه به شرایطی که دارند نیز می‌تواند متفاوت باشد. می‌توان این چنین بیان کرد که فرد ریسک‌پذیر، کسی است که یک سرمایه‌گذاری با بازده مورد انتظار پایین‌تر و سطح ریسک بالاتر را به یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک با بازده بالاتر ترجیح می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله: سرمایه گذاری چیست؟ را مطالعه کنید.
افراد ریسک گریز
اینگونه افراد معمولا خود را به خطر نمی‌اندازند و سعی بر انجام کارهایی دارند که برای آنها مخاطراتی را به همراه نداشته باشد و در واقع ریسکی آنها را تهدید نکند. علاوه بر این، بازدهی تضمین شده نیز برای آنها به همراه داشته باشد.
برای مثال این افراد پس‌انداز کردن در بانک را به سرمایه‌گذاری در بورس را ترجیح می‌دهند. همچنین خرید اوراق مشارکت، اوراق خزانه و ... می‌تواند گزینه‌های خوبی برای این افراد باشد.
افراد با درجه ریسک پذیری متوسط
این افراد نسبت به ریسک خنثی عمل می‌کنند. در واقع ریسک مواردی که می‌خواهند در آن سرمایه‌گذاری کنند برایشان مهم نیست و بدون توجه به میزان ریسک، موردی را انتخاب می‌کنند که بازدهی بیشتر داشته باشد.
دسته بندی افراد بر اساس میزان ریسک پذیری
مراقب
این نوع افراد محتاط، هوشیار و بدبین هستند. ترس شدیدی از شکست و تغییر دارند. آنها بیشتر وفادار به سنت‌ها هستند و از نوآوری و تغییرات و ریسک و بازده دوری می‌کنند.
محتاط
این افراد از پیش‌بینی استقبال می‌کنند. رویکرد آنها دقیق و محافظه کارانه است و همچنین چشم اندازشان بسیار کلی است.
بسیار محتاط
این افراد بسیار پرشور و بخشنده هستند، همچنین بسیار درگیر مسائل می‌شوند و اغلب اوقات میزان بالایی از اشتیاق را نشان می‌دهند. از طرف دیگر، آنها می‌توانند بسیار انتقادی نسبت به خود عمل کنند و همین امر باعث می‌شود که آنها تمایل کمتری به سمت خطر داشته باشند.
افراد آگاه
این گروه دارای اعتماد به نفس بیشتری هستند. همچنین آنها از میزان متناسبی اعتماد به نفس برخوردار اند، به این معنی که رویکرد آنها نسبت به خطرات و ریسک‌های احتمالی بیشتر توسط مغزشان اداره می‌شود تا قلب آنها. این افراد از نظر عملکرد بسیار منظم و متعادل هستند. این گونه اشخاص ترجیح می‌دهند بیشتر سیستماتیک باشند تا رادیکال، اما گاهی نیز از پیشنهادهای رادیکال استقبال می‌کنند.
خودکار
این گروه به عنوان افرادی که میزان ریسک‌پذیریشان متوسط است شناخته می‌شوند. ویژگی مشخص آنها تمایل به واکنش‌پذیری بیشتر است. این دسته افراد برخلاف همتایان خود، بیشتر توسط قلبشان به تصمیم گیری می‌پردازند. این امر باعث تحریک پذیری بیشتر آنها می‌شود و همین امر این افراد را در معرض فراز و نشیب‌های بسیار زیادی در زمینه ریسک و بازده سبد سهام قرار می‌دهد.
مرکب
ویژگی بارز این گروه مثبت اندیشی، انعطاف‌پذیری و وظیفه‌مدار بودنشان است. این افراد معمولاً خیلی بی پروا نیستند، اما در صورتی که شرایط ایجاب کند، می‌توانند کاملاً مستقل عمل کنند.
افراد بی خیال
این افراد آزاد اندیش هستند. آنها بیش از هر چیز به استقلال و خودمختاری خود اهمیت می‌دهند. افرادی که در گروه افراد بی خیال جای می‌گیرند دارای جهت مشخصی هستند که باعث می‌شود برای موقعیت‌های سریع بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند. این گروه همچنین از به چالش کشیدن وضعیت موجود لذت می‌برند، این به آن معنا است که آنها مرتباً در حال تغییر در جایگاه جدید خود هستند.
ماجراجو
گروه آخر دسته بندی افراد بر اساس میزان ریسک پذیری، به افراد ماجراجو اختصاص می‌یابد. این افراد ذاتا هیجان‌طلب، مثبت‌تر و خوشحال‌تر از سایر افراد هستند و به طور کلی با جسارت بیشتری دست به عمل می‌زنند.
مزایای ریسک پذیری
از مزایای ریسک‌پذیر بودن می‌توان به این اشاره کرد که زمانیکه شما می‌دانید یک معامله win rate بیشتری دارد، حجم پول خود را در آن افزایش دهید و سود بیشتری کسب کنید یا به‌وسیله ریسک‌پذیر بودن تجربیات جدیدی کسب کنید.
اما به خاطر داشته باشید که ریسک کردن بدون دانش و آگاهی کافی روی معاملات مانند افزایش حجم معامله در زمان نادرست می‌تواند سرمایه شما را به خطر بیاندازد. پس حواستان باشد کجا و برچه اساسی ریسک می‌کنید.
جمع‌بندی
همان‌طور که مطالعه کردید، ریسک‌پذیر بودن با توجه به افراد و سرمایه‌گذاریشان درجات مختلفی دارد. هر شخص می‌تواند با توجه به میزان ریسک‌پذیری خود اقداماتی را در جهت کاهش یا افزایش آن انجام دهد. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.