در سال‌های اخیر افزایش تقاضا برای ورود به فعالیت در بورس بیش‌ازپیش شده و از همین رو بسیاری می‌خواهند بخشی از سرمایه‌گذاری اقتصادی خود را در بستر این بازار اختصاص بدهند. به همین خاطر بالابردن سطح آگاهی و نیز دانستن اصطلاحات و مفاهیم رایج در بورس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. صنایع مختلفی در بازار بورس مورد معامله قرار می‌گیرند که هرکدام در اقتصاد، نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.

در این مقاله می‌خواهیم به کامودیتی ها اشاره کنیم و مطالبی که قصد داریم در ادامه به آنها بپردازیم:

کامودیتی در بورس چیست؟

انواع کامودیتی ها کدام‌اند؟

کامودیتی محور چیست؟

لیست سهام کامودیتی های بورس

منظور از قیمت جهانی کامودیتی

معاملات کامودیتی ها چگونه انجام می‌شود؟

عوامل مؤثر بر بازار کامودیتی ها

تأثیر کامودیتی ها بر بورس ایران

کامودیتی در بورس چیست؟

طبق آن چیزی که در تعریف می توان گفت، کامودیتی به کالاهای اولیه و مواد خام از صنایع مختلف می گویند که می‌توانند با کالای دیگر معامله شوند. به‌اصطلاح یک نوع ماده اولیه محسوب می‌شوند که در زندگی روزمره ما نقش مهم و اساسی دارند و صنایع متعددی وابسته به این نوع مواد اولیه می‌باشند. این کالاها در بازار سرمایه نیز قابل سرمایه‌گذاری هستند از همین رو در معاملات بورسی موردتوجه قرار می‌گیرند و قابل معامله نیز می‌باشند.

انواع کامودیتی ها کدام‌اند؟

کامودیتی ها انواع مختلفی دارند که به طور معمول به‌صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:

·        کامودیتی نرم: کالاهایی مانند ذرت، گندم، غلات که بیشتر جزو محصولات زراعی و کشاورزی هستند در این دسته قرار می‌گیرند و همان طور که از نام آنها پیداست، ماهیت و جنس نرمی دارند و مواد اولیه اساسی برای تولید محصولات دیگر می‌باشند.

·        کامودیتی سخت: به کالاهایی اولیه همانند نفت و طلا که به لحاظ ماهیت، حجم و وزن، سنگین و سخت هستند، کامودیتی سخت می‌گوییم و معمولاً در صنعت ارزشمند هستند.

·        کامودیتی فلزات اساسی: این نوع از کامودیتی ها عبارت‌اند از فولاد، قلع، مس، روی، آلومینیوم که در صنعت کاربرد فراوانی دارند و همچنین در معاملات روزانه بسیار نقش مهمی ایفا می‌کنند و تأثیر چشمگیری در اقتصاد جهانی می‌گذارند.

1 

کامودیتی محور چیست؟

همان طور که گفته شد، کامودیتی Commodity، مواد خام اولیه از صنایع را شامل می‌شوند. به سهم‌هایی که در صنعت، از این مواد اولیه و خام استفاده می‌کنند و یا تولید و بهره‌برداری می‌نمایند یا به‌نوعی به این مواد اولیه وابسته هستند، به‌اصطلاح سهام کامودیتی محور می‌گوییم. این سهم‌ها به دلیل کاربردهای وسیعی که دارند، معمولاً موردتوجه بازار بورس قرار می‌گیرند و معاملات آنها بیشتر رصد می‌شود.

لیست سهام کامودیتی های بورس

ازآنجایی‌که صنایع کامودیتی در بورس قابل معامله هستند و دارای سهام خاص خود می‌باشند، به‌عنوان نمونه برخی از لیست سهام کامودیتی در بورس ایران را در این قسمت اشاره می‌کنیم.

فملی: نماد صنایع مس ایران که یکی از پرتقاضاترین سهم‌های بازار بورس ایران است و معمولاً افزایش یا کاهش قیمت مس جهانی و معاملات مس، عامل اثرگذاری بر روند آن محسوب می‌شود.

فولاد: نماد فولاد مبارکه که از کامودیتی های تأثیرگذار در بازار بورس ایران است و قیمت‌های جهانی فولاد، تأثیر زیادی بر روند معاملاتی آن می‌گذارند.

کروی: نماد توسعه معادن روی ایران که به‌عنوان سهم کامودیتی در بورس شناخته می‌شود که قیمت جهانی قلع و روی، بر معاملات آن تأثیرگذار خواهد بود.

کگل: نماد صنعتی و معدنی گل گهر که همیشه جزو سهم‌های مؤثر در بازار بورس بوده است و بر شاخص کلی بازار می‌تواند تأثیرگذار باشد.

فایرا: نماد آلومینیوم ایران که از کامودیتی های گروه فلزات اساسی می‌باشد و قیمت مواد آلومینیومی روی آن تأثیر می‌گذارد.

منظور از قیمت جهانی کامودیتی

کامودیتی ها نیاز صنایع مختلف را در بازارها تأمین می‌کنند و به همین خاطر در بازارهای جهانی قیمت‌گذاری می‌شوند. همان‌طور که قیمت نفت، طلا، ارز در طی روز ارزش‌گذاری می‌شوند و قابل‌رقابت هستند، کامودیتی ها هم دارای ارزش قیمتی خود در طول زمان می‌باشند.

در بازار بورس به طور معمول، قیمت‌های جهانی نفت، فولاد، مس، روی و ازاین‌قبیل مواد اولیه، تأثیر زیادی بر جوّ روانی و اقتصادی معاملات بورس می‌گذارد. برای همین معامله گران بورسی، روزانه قیمت جهانی کامودیتی ها را مورد بررسی قرار می‌دهند تا نسبت به آنها تحلیل‌های اقتصادی خود را پیش ببرند.

به‌عنوان‌مثال افزایش قیمت جهانی مس، می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند قیمتی و افزایش تقاضا در شرکت ملی مس ایران در معاملات بورس بگذارد. یا همواره افزایش و کاهش قیمت جهانی نفت خام، عامل محرکی برای افزایش تقاضا در بازار بورس داشته است. طبیعی است که تغییر قیمت جهانی نفت خام که جزو مواد اولیه محسوب می‌شود، تأثیر زیادی بر شرکت‌های نفتی در بازار بورس ایران می‌گذارد.

باتوجه‌به این دلایل، بررسی قیمت جهانی کامودیتی از مواردی است که برای فعالیت در بورس و خرید و فروش سهام باید در نظر گرفت تا سرمایه‌گذاری مطمئن‌تری کرده باشیم.

معاملات کامودیتی ها چگونه انجام می‌شود؟

عرضه و تقاضا در بازار کامودیتی ها بسیار تأثیرگذار است و معاملات آنها بر بستر رقابت صورت می‌گیرد. بورس کالا یکی از مراکزی است که رقابت قیمتی در کالاهای اساسی در تعیین قیمت مواد خام اولیه نقش مهمی دارند. به‌عنوان‌مثال در بورس نفت ایران، مواد خام نفت قابل‌رقابت و معامله هستند و نفت به‌عنوان کالای اولیه قابل خرید و فروش است.

معاملات کامودیتی ها در بورس کالا، عامل مؤثری در روند رشد و یا نزول قیمتی شرکت‌های بورسی می‌شوند که این محصولات را تولید و یا بهره‌برداری می‌کنند. رقابت در تعیین قیمتی کامودیتی ها روزانه انجام می‌شود و

عوامل مؤثر بر بازار کامودیتی ها

عواملی مختلفی را می‌توانیم در بازار کامودیتی ها مؤثر بدانیم که در تعیین قیمتی، فرصت‌ها و تهدیدها، عرضه و تقاضای بازار، نقش پررنگی دارند.

- تورم: یکی از دلایل افزایش تقاضا در بازار صنایع کامودیتی ها، افزایش میزان تورم است. با افزایش تورم، معمولاً قیمت کامودیتی ها که مواد اولیه صنایع هستند، افزایش میابند. این عامل همواره برای معاملات کامودیتی ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

- قیمت جهانی: عامل دیگر می‌تواند افزایش نرخ قیمت‌های جهانی کامودیتی ها باشد. این عامل نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در روند قیمتی و نیز افزایش و کاهش عرضه و تقاضا در بازار کامودیتی ها دارد.

- میزان تولید: ازآنجایی‌که مواد اولیه محصولات صنایع، نقش چشمگیری در بازارهای سرمایه دارند، میزان افزایش یا کاهش تولید این مواد، در معاملات کامودیتی ها هم اثرگذار می‌باشد. بعضاً در گزارش شرکت‌ها دیده می‌شود که رکورد تولید ماده اولیه مثل مس یا فولاد، نسبت به سال‌های گذشته زده شده که طبعاً این عامل اثربخشی مثبتی بر معاملات کامودیتی دارد.

- نرخ دلار: در بازارهای جهانی و همچنین در بازار بورس ایران، افزایش و یا کاهش نرخ دلار عامل مؤثری بوده و این عامل در بازار کامودیتی ها نیز تأثیرگذار می‌باشد.

- سیاست دولت‌ها: شاید بتوانیم بگوییم تا حدی سرنوشت بازارهای کامودیتی در سیاست دولت‌های جهانی هم گره می‌خورد. اتخاذ تصمیم‌های سیاسی - اقتصادی از سوی دولت‌ها عامل دیگری بر روند معاملاتی صنایع کامودیتی هستند که باید در نظر گرفت.

تأثیر کامودیتی ها بر بورس ایران

صنعت ایران، بیشتر روی مواد اولیه اساسی مثل فولاد، نفت، فلزات، استوار است. به همین خاطر صنایع کامودیتی در بورس ایران به شدت تأثیرگذار هستند.

صنایع کامودیتی در بازار ایران به دلیل امکان صادرات، از اهمیت بالایی برخوردارند. هرچقدر میزان تولید و صادرات این مواد بیشتر شود، بازار بورس از پویایی، ثبات و تحرک بیشتری برخوردار خواهد بود. از طرف دیگر رقابت قیمتی کامودیتی ها در بورس کالا، می‌تواند تأثیر زیادی بر جوّ روانی در بورس اوراق بهادار ایران بگذارد چراکه این نوع کالاها، اساس و مواد اولیه محصولاتی هستند که شرکت‌ها و صنایع زیادی از آنها استفاده می‌کنند.

نوسانات قیمتی در صنایع کامودیتی نیز به شکل چشمگیری در معاملات و نوسانات بازار بورس ایران اثر می‌گذارند.

در بازار بورس ایران، کامودیتی ها می‌توانند یک‌تنه شاخص کل بازار را بالا و پایین کنند. از همین رو، توجه زیاد بازار بورس و معامله گران، به صنایع کامودیتی انکارناپذیر است. تا جایی که امکان دارد مثلاً جوّ کلی بازار، منفی باشد اما صنایع بزرگ کامودیتی ایران مثل نمادهای فملی و فولاد با افزایش تقاضا بتوانند جوّ منفی را به سمت مثبت و یا بالعکس، سوق دهند؛ بنابراین در روند شاخص کل بازار و نوسانات قیمتی، کامودیتی ها اثرگذاری چشمگیری دارند و همواره جزو نمادهای پربیننده بوده‌اند.

جمع‌بندی:

کامودیتی ها به دلیل نقشی که در صنایع مختلف دارند، همواره موردتوجه بازارهای جهانی بوده و ارزش‌گذاری آنها در معاملات بازار سرمایه تأثیر اساسی می‌گذارند. باتوجه‌به مطالب ذکر شده، رصد کردن معاملات کامودیتی ها و همچنین دنبال‌کردن رقابت قیمتی کامودیتی ها در بورس کالا، برای فعالیت و ترید کردن و نیز سرمایه‌گذاری در بازار بورس ایران لازم و ضروری به نظر می‌رسد. هرچقدر ما درک بهتری از این نوع صنایع داشته باشیم می‌توانیم تصمیمات بهتری برای خریدوفروش سهام در بورس ایران اتخاذ کنیم.

ما در این مقاله سعی کردیم تا به تعریف کامودیتی ها و نیز نحوه معاملات آنها و عوامل مؤثر بر صنایع کامودیتی، بپردازیم اما برای شناخت بیشتر از سهام کامودیتی و معاملات آنها بهتر است آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم را از مراکز معتبر فعال در بازار بورس در نظر داشته باشیم.