مفهوم EPS در بورس چیست و چه تفاوت هایی بین EPS و DPS وجود دارد؟ همان طور که حدس می زنید این واژگان اختصاری مفاهیمی وابسته به بازارهای بورسی هستند که به عنوان ابزاری کلیدی و تحلیلی برای سرمایه گذاری هدفمندتر از آن ها استفاده می شود. در این مطلب به دنبال آن هستیم تا مفاهیم فوق را به شکلی مبسوط و قابل درک، توضیح داده و ارتباط آن ها با سرمایه گذاری هوشمند را بیان کنیم. 

EPS واژه ای اختصاری در بورس گرفته از Earning Per Share است. بنابراین می توانیم این واژه اختصاری را به معنای سود به ازای هر سهم بدانیم. برای محاسبه EPS، باید کل سود سالیانه یک شرکت را بعد از کسر مالیات بر تعداد سهم آن تقسیم کنیم.

با این حساب به طور نمونه اگر یک شرکت ارائه دهنده سهام A به سود سالیانه 20 میلیون تومان دست یافته و در کل 2 میلیون سهم داشته باشد، EPS  مربوط به آن شرکت با تقسیم 20 میلیون تومان به 2 میلیون به دست می آید و باید آن را معادل عدد 10 تومان  بدانیم. (لازم به ذکر است که این سود باید سود خالص و پس از کسر مالیات از سود کل شرکت باشد.)

به این صورت می توان انتظار داشت که در تمام تحلیل های مربوط به سرمایه گذاری در بازارهای بورس، EPS به عنوان یک ابزار تحلیلی مورد استفاده قرار بگیرد. تحلیل گران برای مفهوم EPS، دو پسوند قائل هستند بنام های EPS پیش بینی شده و EPS محقق شده که در ادامه به تعریف هر یک از آنها خواهیم پرداخت.

EPS پیش بینی شده چیست؟

اغلب شرکت های پذیرفته شده در بورس در ماه آخر سال مالی بودجه سال آتی خود را اعلام می کنند. از مهمترین اطلاعاتی که در گزارش بودجه شرکتها منتشر می شود،میزان سود است. این پیش بینی توسط مدیران مالی شرکت به کمک حسابداران و مدیران ارشد و با توجه به وضعیت سودسازی شرکت در سال گذشته ، عوامل اقتصادی بیرونی ، برنامه ریزی های مدیریت و….. انجام می شود. EPS پیش بینی از اهمیت بیشتری به نسبت EPS تحقق یافته برخوردار است. چون سرمایه گذاران بر روی آینده ی شرکت سرمایه گذاری می کنند. 

در ابتدای سال 97 سازمان بورس اعلام کرد که شرکتهای پذیرفته شده در بورس به جای اینکه سود سالانه خود را پیش بینی کنند، گزارشات تفسیری خود را در فواصل زمانی معین منتشر کنند تا مانند سایر کشورهای دنیا تحلیل گران و شرکت های مشاوره سرمایه گذاری میزان سود شرکتها را پیش بینی و اعلام کنند.

اما نکته مهم این است که این پیش بینی بطور قطعی به وقوع نمی پیوندد و ممکن است عواملی بطور اتفاقی یا پیش بینی نشده در آن اثر بگذارند. اگر چه سعی می شود که EPS پیش بینی به واقعیت نزدیک باشد اما خود سرمایه گذار می بایست با بررسی و تحلیل های اقتصادی وضعیت شرکت و سودسازی آن را بسنجد. با این همه شما به عنوان یک متقاضی خرید سهام، باید با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلف، میزان واقعی بودن EPS پیش بینی شده را تخمین زده و نسبت به خرید یا عدم خرید سهام آن شرکت، تصمیم گیری کنید.

EPSمحقق شده چیست؟

EPS  محقق شده میزان سود خالص و پس از کسر کسورات به ازای هر سهمی است که یک شرکت پس از اتمام سال مالی، کسب کرده و نسبت به عدد آن اطمینان وجود دارد. به واقع این دیگر یک پیش بینی و یا عدد تخمینی نیست و می توان آن را به عنوان یک شاخص قطعی در نظر گرفت.

بدیهی است که پس از یک فصل، در صورت مشاهده تطابق پیش بینی صورت گرفته EPS با نتیجه حاصله واقعی، سهامداران و متقاضیان خرید آن سهام، اعتماد بیشتری به نماد معاملاتی مربوط به آن پیدا کرده و در واقع این سهام خاص در بازار بورس به اعتبار بیشتری دست می یابد.

البته به یاد داشته باشید که همیشه هم نمی توان این قدر قاطعانه نظر دارد و این کاملا یک موضوع نسبی است که می تواند در فصل بعدی با روال معکوسی ادامه یابد. از این روی توصیه می شود که هرگز به اعداد و ارقام ارائه شده، تکیه قطعی نکرده و حتما برای خرید و فروش هوشمندانه سهم های مختلف، خود به محاسبه و رصد شاخص و نسبت ها بپردازید.

تعدیل EPS چیست؟

این را در نظر داشته باشید که پیش بینی تحلیل گران از میزان  EPS یک شرکت برای روال مالی و رشد و افت آن در یک سال  مالی، ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلف درونی و شرایط اقتصادی بیرونی، تغییر یابد. از این روی می توان احتمال داد که EPS پیش بینی شده در طی سال مالی، تغییر کرده و شرکت مجبور به تعدیل EPS (افزایش یا کاهش آن) باشد.

برای دیدن EPS پیش بینی شده به کجا مراجعه کنیم؟

برای مشاهده EPS شرکت ها، به وب سایت tsetmc.com مراجعه نموده و در آن مقابل نماد هر شرکت ارائه دهنده سهام، عدد EPS را مشاهده خواهید کرد. لازم به توضیح است که EPS نمایش داده شده از نوع TTM بوده و مربوط به 12 ماه گذشته شرکت می باشد.

DPS چیست؟

 DPS واژه اختصاری Dividend Per Share است و باید آن را به معنای سود اختصاص یافته از EPS به سهامداران بدانیم. به زبانی ساده تر باید بگوییم که DPS آن مقدار از EPS یک شرکت است که بین سهامداران آن تقسیم می گردد.

میزان DPS در بین شرکت های مختلف، متفاوت است و به این ترتیب نیست که تمام شرکت ها از یک قاعده مشابه، پیروی کنند. بعضی از شرکت ها درصد قابل توجهی از سود خود را بین سهامداران تقسیم می کنند و برخی دیگر بخش کمی از آن را به این امر اختصاص می دهند. تصمیم گیری در مورد میزان DPS که باید بین سهامداران توزیع گردد، در مجمع  توسط سهامداران حضور یافته در مجمع انجام شده و ممکن است در سال های مختلف مالی، متفاوت باشد.

تفاوت EPS و DPS در چیست؟

بدیهی است که بیشتر شرکت های ارائه دهنده سهام، مقداری از سود سالیانه خود را انباشته میکنند و بین سهامداران توزیع نمیکنند. به همین دلیل DPS به طور معمول عددی کوچکتر از EPS خواهد بود. هر شرکت ارائه دهنده سهام در بازار بورس، باید ظرف مدت 8 ماه سود نقدی سهامداران خود را که از همان DPS سرچشمه می گیرد، پرداخت نماید و این زمان پرداخت در بازه 8 ماهه، از سوی شرکت های مختلف، در زمان های متفاوتی انجام می شود.

DPS به چه کسانی تعلق می گیرد؟

از خود می پرسید که به عنوان یک سهامدار و خریدار سهام شرکتی خاص، آیا DPS آن شرکت به شما تعلق پیدا می کند یا خیر؟ لازم به توضیح است که کلیه سهامداران یک سهام خاص که در زمان برگزاری مجمع، مالک بخشی از سهام آن شرکت باشد، از DPS برخوردار خواهند شد. به این ترتیب با فروش سهام خود پس از مجمع، همچنان DPS به شما تعلق خواهد گرفت. حتی مهم هم نیست که چه زمانی نسبت به خرید سهام این شرکت اقدام کرده باشید.

به این شکل که اگر چند روز قبل از برگزاری مجمع نیز به جمع سهامداران شرکت پیوسته باشید، همچنان از سود تقسیمی DPS برخوردار خواهید بود. اما اگر پیش از برگزاری مجمع، سهام خود را واگذار کرده و بفروشید، نباید انتظار دریافت DPS را داشته باشید.

نکته: معمولا سود DPS به حساب سهامداران واریز شده یا اعلام می گردد که سهامداران برای دریافت سود نقدی خود به بانک مراجعه نمایند. برای این که از میزان و مقدار تقسیم سود توسط شرکت و این که چه بخشی از آن را میان سهامداران تقسیم می کنند و نحوه ی پرداخت آن به چه نحوی است، آگاهی یابید، می توانید به سوابق این شرکت ارائه دهنده سهام در دوره های قبلی توجه نمایید.

توجه داشته باشید که معمولا پیش از برگزاری مجمع شرکت ارائه دهنده سهام، تابلوی معاملاتی آن در بورس از 2 روز قبل متوقف و قرمز می شود. به این معنا که انجام معاملات آن (چه خرید و چه فروش) میسر نخواهد بود.

بنابراین برای خارج شدن از سهام پیش از برگزاری مجمع و یا وارد شدن به جمع سهامداران آن قبل از برگزاری مجمع، لازم است که چند روز قبل اقدام کرده باشید. همین طور پس از برگزاری مجمع، نیز معمولا 2 روز زمان می برد تا نماد معاملاتی آن سهام خاص دوباره باز شده و قادر به انجام معاملات آن باشید.

چطور می توان از برگزاری مجمع اطلاع یافت؟

به طور معمول 10 روز قبل از زمان برگزاری مجمع، در وب سایت کدال به آدرس codal.ir قادر به مشاهده گزارش فعالیت های هیئت مدیره شرکت، صورت های مالی حسابرسی سالیانه و نیز آگهی دعوت به مجمع شرکت ارائه دهنده سهام و سایر اطلاعات مرتبط خواهید بود.

به این ترتیب شما می توانید در فرصت باقی مانده نسبت به خرید سهام مذبور یا فروش سهامی که آن را در اختیار دارید، به منظور شرکت یا عدم شرکت در مجمع اقدامات لازم را انجام دهید. اما برای این که به موقع عمل کنید، لازم است که دقت کافی داشته و با پیگیری و رصد اطلاعاتی، از زمان برگزاری مجمع آگاهی یابید. درست به همین علت است که همیشه موفقیت در بازار بورس را منوط به داشتن اطلاعات یکپارچه و بررسی کامل می دانیم.