در این مطلب قصد داریمدر خصوص عرضه اولیه صحبت کنیم. این روزها سوالات بسیار زیادی در خصوص این موضوع ذهن برخی از افراد تازه‌ وارد به بازار بورس را مشغول کرده است. برای مثال می‌توان به سوالاتی همچون نحوه خرید عرضه اولیه و یا روش سود آن اشاره کرد. اگر ثبت نام بورس را نهایی کرده و جزو این دسته از افراد هستید، با ما همراه باشید تا به پاسخ سوالات مختلف خود در رابطه با این مسأله برسید.

عرضه اولیه چیست؟

عرضه اولیه سهام در اصل یعنی یک شرکت برای نخستین بار سهام خود را از در سازمان بورس یا فرابورس، عرضه کند و توسط معامله‌گران خریداری شود. به طور معمول عرضه‌های اولیه سوددهی دارند و به این علت است که طرفداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده‌اند. به شکلی که در آخرین عرضه اولیه سال 1399، نزدیک به 2 میلیون نفر شرکت کردند. عرضه‌های اولیه دارای چندین روش متفاوت هستند که در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

شاید چندین سال قبل، خرید این سهام به راحتی حال حاضر نبود. چون به طور همزمان تعداد سفارش‌های متعددی به سیستم معاملاتی فرستاده می‌شد و همچنین تعداد سهام شرکت‌‌های مربوطه هم محدود بود. با توجه به این شرایط، بسیاری از مردم نمی‌توانستند که مالک سهام باشند و از طریق آن به سود برسند. اما به مرور زمان و با استفاده از روش سفارش بوک بولدینگ (Book Building) کار مردم راحت‌تر از گذشته شده است. در حال حاضر افراد بیشتری می‌توانند در این موضوع شرکت داشته و خرید سهام عرضه اولیه را به انجام برسانند.

چگونه عرضه اولیه بخریم؟

برای خریداری عرضه اولیه، بایستی مثل خریداری سهام دیگر شرکت‌ها از کد معاملاتی برخوردار باشید. با توجه به این موضوع، خریداری سهام عرضه اولیه، برای همه افراد آزاد می‌باشد به شرط آن که از آن‌ها دارای کد معاملاتی باشند. در نظر داشته باشید پس از مراجعه به یکی از شعب کارگزاری و احراز هویت، نام کاربری و رمز عبور جهت ورود به نرم‌افزار معاملاتی از طریق کارگزاری برای شما فرستاده می‌شود.

عرضه‌های اولیه به طور معمول چند بار در طول سال عرضه می شوند. شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر در مورد این مسأله به سایت‌های بورسی و کانال‌های خبری مراجعه کنید.

خرید عرضه اولیه در روز دوم

عرضه اولیه در روز اول بسیار محدود عرضه می شود و با توجه به بزرگی شرکت و حداکثر تعداد سهام قابل فروش تعداد سهم تخصیص یافته به هر سرمایه‌گذار مشخص می‌شود. معمولاً در روز اول حداکثر تعداد سهام از قبل مشخص می‌شود، به این ترتیب نمی‌توان سهام بیشتری را خریداری کرد. در روز دوم شما می‌توانید سهام آن شرکت را همانند سهام سایر شرکت‌ها و سازمان‌ها در بورس خریداری کنید، اما دیگر به این خرید عرضه اولیه گفته نمی‌شود. این همان عرضه عمومی اوراق بهادار است که همانند سهام سایر شرکت‌ها در روز دوم داد و ستد می‌شود.

 با توجه به محدودیتی که در تخصیص تعداد سهام تخصیص یافته به افراد در هنگام عرضه اولیه وجود دارد، در زمان خرید تعداد کل سهامی که به سهامداران میرسد برابر و عادلانه تقسیم می‌شود. همچنین فروش عرضه اولیه به عوامل متعددی مانند میزان نقدینگی مورد نیاز، خرید عرضه اولیه به صورت اعتباری توسط کارگزار و... بستگی دارد. با در نظر گرفتن شرایط بازار و وضعیت مالی خود می‌توانید در زمان مناسب اقدام به فروش عرضه اولیه کنید.

چگونه از عرضه اولیه سود کنیم؟

همانطور که در ابتدای مطلب عنوان شد، اغلب موارد خرید عرضه اولیه سوددهی خوبی دارد. جالب است بدانید که معمولا بیش از 90 درصد عرضه های اولیه حداقل بین 20 تا 30 درصد سود را برای خریداران به همراه دارند. گاها این سود به 100 درصد هم رسیده است. این نکات باعث شده که در زمان عرضه اولیه‌‌ جدید یک دید مثبت به وجود بیاید. این نگاه مثبت، دلیل اصلی بالا رفتن تقاضای خرید سهم‌هایی است که برای بار نخست عرضه می‌شوند.

افزایش تقاضا به همراه محدودیت‌های خریدی که در هنگام عرضه اولیه وجود دارند، سبب می‌شود که تقاضاها جهت سهم عرضه شده در مقایسه با تعداد سهامی که در بازار عرضه خواهد شد، بالاتر باشد. از این رو اگر شما سهام ارائه‌شده در هنگام عرضه‌های اولیه یک شرکت را تهیه کنید، به دلایل گفته شده در این مطلب، به احتمال بسیار فراوان چندین روز شاهد صف خرید در سهم خودتان خواهید بود.

آیا می‌توان از طریق چند کارگزاری به صورت همزمان، عرضه اولیه خرید؟

با توجه به محدودیت سقف خرید در عرضه‌های اولیه، برخی از افراد جهت تهیه سهام بیشتر، تصمیم می‌گیرند، از چندین کارگزاری مختلف کد بورسی بگیرند و از این طریق به طور همزمان از چند کارگزاری گوناگون، فرآیند خرید خود را انجام دهند.

اما دقت داشته باشید که عرضه اولیه، بر اساس کد ملی شما است و هر فرد تنها می‌تواند از یک کارگزاری برای خرید عرضه‌های اولیه اقدام کند. در صورتی که فرد در چند کارگزاری، سفارش عرضه اولیه خود را ثبت کند درخواست او فقط برای یک کارگزاری مورد قبول واقع شده و سایر درخواستهای او لغو می گردد. بنابراین تعدد کدهای معاملاتی از کارگزاری های مختلف در خرید عرضه اولیه تاثیرگذار نیست.

زمان فروش عرضه اولیه چه زمانی است؟

عرضه اولیه، ضمن محافظت از منافع کلیه سرمایه‌گذاران، باعث رونق گرفتن بازار ملی بورس و توسعه اقتصادی نیز می‌شود. با این کار شما یک رابطه دو سر برد را ایجاد خواهید کرد. این موضوع بدین معنی نیست که افراد سرمایه‌گذار، سهامی که به تازگی عرضه شده است را به مدت طولانی در سبد خود داشته باشند. از لحاظ تئوریک و بر مبنای آن چیزی که در جهان رواج دارد، قیمت عرضه‌های اولیه سهام را به شکلی اعلام می‌کنند که شرکت‌کنندگان در عرضه اولیه خود، بتوانند به سود 10 الی 20 درصدی دست پیدا کنند.

هیچ چیزی در خصوص زمان مناسب برای فروش عرضه‌های اولیه وجود ندارد، چون این مسأله به موارد بسیار زیادی مانند نیاز افراد به نقدینگی بدست آمده از عرضه‌ اولیه، خرید عرضه‌های اولیه به شکل اعتباری از کارگزاری، تسویه حساب با کارگزار و سایر موارد از این دست بستگی دارد.

عرضه اولیه همیشه سودآور نیست!

همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم، عرضه‎ ‌اولیه‌ به طور معمول سوددهی مناسبی را برای سرمایه‌گذار به همراه خواهد داشت. اما نکاتی هستند که باعث می‌شوند خرید عرضه‌های اولیه را منجر به ضرر کند. از این رو شما باید با ذهنیت اصولی و با بررسی خرید کنید و به فکر این نباشید که خرید عرضه اولیه، صد در صد سودمند خواهد بود.

موارد زیادی هم مانع رشد سهم پس از عرضه‌های ‎اولیه شده است. حتی در بعضی از مواقع دیده شده که قیمت سهم بعد از عرضه اولیه، دچار افت شده است. این افت قیمت ممکن است دارای دلایل گوناگونی باشد. برای مثال قیمت سهم در زمان عرضه اولیه ، تفاوت زیادی با ارزش اصلی سهم مربوطه نداشته است. در واقع آن سهم دیگر از جذابیت‌های لازم برای خرید برخوردار نیست.

روش بوک بیلدینگ در خرید عرضه اولیه 

این روزها در بازار بورس تهران یک روش جدید به نام بوک بیلدینگ مورد استقبال مردم قرار گرفته است. با توجه به این موضوع شما باید برای خرید عرضه اولیه در بورس از روش بوک بیلدینگ استفاده نمایید. مهم‌ترین روش در خرید عرضه‌های اولیه به این روش، امکان ثبت سفارش به چندین قیمت گوناگون است. در روش بوک بیلدینگ، هر یک از سفارش‌ها بر اساس حداکثر حجم تعیین شده در قیمتی که توسط شخص خریدار اعلام می‌کند، در سامانه معاملات به ثبت خواهد رسید. با این فرآیند در تخصیص سهام های عرضه اولیه هیچ نوع بی‌عدالتی دیده نمی‌شود. در روش بوک بیلدینگ، هر یک از خریداران بر اساس بررسی‌هایی که دارند، درخواست خرید خود را در یک ساعت مشخص شده که توسط ناظر بازار اعلام می‌شود، در سامانه معاملاتی ثبت خواهند کرد.

چرا قیمت سهام شرکت‌ها بعد از عرضه اولیه رشد می‌کند؟

سهام شرکت‌ها در چنین شرایطی به طور معمول، مقداری ارزان‌تر از ارزش اصلی آن‌ها عرضه خواهد شد. این کار باعث جلب توجه و جذب سرمایه‌گذاران برای خرید سهام می‎شود. زمانی که سهام یک شرکت با قیمت پایین‌تری در قیاس با ارزش اصلی آن فروخته شود، طبعا تقاضا برای آن سهم نیز دچار افزایش خواهد شد. در واقع هر چقدر که قیمت عرضه اولیه، نسبت به ارزش ذاتی آن پایین‌تر اعلام شود، سرمایه‌گذاران بیشتری برای خرید آن اقدام خواهند کرد.

این جذابیت قیمتی به همراه نکات و عواملی که بیان شد، باعث رشد قیمت سهام شرکت‌ها پس از عرضه اولیه می‌شود. با گذشت زمان و بالا رفتن قیمت سهم و عرضه سهامداران عمده و یا سرمایه‌گذارانی که در همان ابتدا سهم را تهیه کرده‌اند، به مرور زمان تقاضا برای سهام پایین می‌آید.

در این شرایط معمولا اصطلاح سهم متعادل به کار گرفته می‌شود. بعد از متعادل شدن سهم، افراد سرمایه‌گذار به مرور با آن سهم هم مثل دیگر سهام بازار برخورد خواهند کرد. از آن پس افزایش و یا افت قیمت سهم به نحوه عملکرد شرکت مربوطه بستگی خواهد داشت. حتی ممکن است سهمی که به شدت رشد کرده، به مرور زمان دچار افت زیادی شود.

برای خرید عرضه اولیه چه اقداماتی باید انجام داد؟

اگر قصد خرید عرضه‌های اولیه را دارید، بایستی اقدامات گوناگونی را انجام دهید. در ادامه این مطلب چند مورد از این اقدامات را برای شما توضیح خواهیم داد.

خرید سهام عرضه اولیه برای کلیه کسانی که کد معاملاتی دارند، آزاد است. در ابتدای مطلب هم عنوان شد که شما برای دریافت کد بورسی و کد معاملاتی کار سختی در پیش نخواهید داشت، اما سایر اقدامات برای خرید عرضه‌های اولیه چیست؟

• ارسال سفارش خرید سهام در عرضه اولیه
• مرور نتیجه خریداری سهام در عرضه اولیه

 در این مقاله با عرضه اولیه و نکات طلایی آن آشنا شدید. مطمئنا خرید سهام عرضه اولیه، برای شما مفید خواهد بود، اما حتما دقت داشته باشید که فرآیند خرید خود را با به شکل اصولی و بررسی همه جوانب به انجام برسانید. شما می‌‎توانید در سایت کارگزاری اقتصاد بیدار در خصوص عرضه‌ اولیه، اطلاعات لازم را به دست بیاورید و روش‌های سودآوری در این حوزه را یاد بگیرید. همچنین می‌توانید با کارشناسان اقتصاد بیدار ارتباط بگیرید و برای خرید سهام عرضه اولیه، مشورت داشته باشید.