در واقع میتوان گفت که ناکارآمدی و نارسایی های موجود در بازار های سنتی، مشاهده نوسانات کاذب و همینطور عدم شفافیت در خصوص کشف ارزش ذاتی و عادلانه قیمت یک سهم و همچنین عدم وجود تضمین های لازم برای معامله گران؛ انسان ها را بر آن داشت که به راه اندازی بازاری به نام بورس کالا اقدام نمایند که در سراسر دنیا مشغول به کار شود.

بورس کالا بازاری یکپارچه میباشد که در آن بسیاری از فروشندگان، کالاهای خود را روانه این بازار می کنند و این کالاها توسط کارشناسان بررسی، قیمت گذاری و به خریداران عرضه خواهد شد.

در بورس کالا محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده های نفتی و پتروشیمی ، محصولات کشاورزی، بازار مشتقه و کالاهای بازار فرعی مورد معامله قرار می گیرند، مانند؛ گندم، فلزات، پنبه، برنج، پسته، زعفران و ...

بازار بورس کالای ایران از چه سالی فعالیت خود را آغاز کرد؟

به منظور تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه کشور، شورای عالی بورس نسبت به راه اندازی و گسترش بورس های کالایی در ایران اقدام نمد.، در سال 1382، بورس فلزات فعالیت خود را به عنوان اولین بورس کالایی ایران آغاز کرد و در ادامه و در سال 1383، بورس کالایی کشاورزی به آن ملحق شد. بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار ایران و همینطور تصمیم شورای عالی بورس در سال 1384، بورسهای کشاورزی و فلزات در نهایت با هم ادغام و بازار بورس واحدی بنام بازار بورس کالای ایران را بوجود آوردند. در این راستا و به منظور ادغام این دو بازار، پذیره نویسی و مجمع عمومی برگزار شد تا در نهایت از تاریخ اول مهر ماه سال 1386، این دو بازار در کنار یک دیگر و تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار به فعالیت های خود بپردازند.

   بورس کالا چیست و چه محصولاتی در این بازار معامله می شوند؟

اگر بخواهیم بورس کالا را ساده تعریف کنیم، باید بگوئیم بورس کالا محلی است که در آن تعدادی از تقاضاکنندگان و عرضه کنندگان به منظور خرید و فروش کالایی خاص ضمن رعایت قوانین بازار با هم وارد معامله می شوند. در حقیقت هدف از ایجاد بازار بورس کالا، ایجاد یک بستر جامع و قانونمند برای مبادلات کالایی در جهت توسعه و رفع کم و کاستی های بازار سنتی بوده است.

با اهداف و مزیت های بورس کالای ایران آشنا شوید:

• شفافیت بیشتر قیمت کالاها طبق قوانین مربوط به عرضه و تقاضا و نیاز بازار
• آسان تر شدن انجام معاملات کالاها با ایجاد بازاری یکپارچه و قدرتمند
• ارائه خدماتی با هدف مدیریت ریسک در معاملات
• افزایش سطح دانش فعالات بازار به وسیله؛ اطلاع رسانی در خصوص وضعیت بازار داخلی و خارجی کالاهای پذیرفته شده در این بازار
• سازماندهی مناسب بازار توسط مکانیزم های ناظر بر تعهدات طرفین معامله در راستای اعتماد سازی متقابل
• قابلیت انجام معاملات به صورت؛ نقد، سلف، آتی، اختیار و نسیه
• ارائه تسهیلات مالی در راستای انجام معاملات و همینطور توسعه فرهنگ سرمایه گذاری

انواع مختلف بازارهای بورس کالا را بشناسید

  بازار فیزیکی :

  در این بازار 4 گروه اصلی از گروه های کالایی شامل محصولات بازار پتروشیمی، محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده های نفتی و محصولات کشاورزی معامله می شوند. ماهیت این بازار بسیار شبیه به بازار سنتی است اما دارای سازوکار بسیار پیشرفته تر و کامل تری است.

  بازار فرعی :

   بازار فرعی هم از حیث ماهیت معامله و شرایط تحویل کالا و هم از جهت قوانین حاکم بر آن و سازوکار تسویه بسیار به بازار فیزیکی شباهت دارد. و تنها تفاوت اصلی بازار فرعی با بازار فیزیکی این است بازار فیزیکی با قوانین و مقررات ساده تری در زمینه شرایط پذیرش کالا و به منظور پوشش دادن طیف گسترده تری از بازار کالای کل کشور ایجاد شده است.

  بازار مشتقه :

    بازار مشتقه، نسبت به بازار های قبلی نوع جدیدی از بازار بورس کالا محسوب می شود که در آن از ابزارهایی بنام قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله برای معاملات استفاده می گردد.

   در این بازار ابتدا یک دارایی پایه که این دارایی میتواند انواع فلزات و فرآورده های نفتی و حتی محصولات کشاورزی باشد، تعریف می شود و سپس سرمایه گذاران با استفاده از ابزارهای قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله بر روی این کالاها سرمایه گذاری می کنند.

   در کشور ما ابتدا قراردادهای آتی بر روی سکه و پس از آن بر روی محصولات کشاورزی مثل زعفران پیاده سازی شد، پس از مدتی محصولات دیگری مانند پسته و زیره نیز کم کم به این سبک معاملات اضافه شد.

   در ایران نخستین بازار قراردادهای آتی بر روی سکه و محصولات کشاورزی مانند زعفران شکل گرفت. رفته ‌رفته در این نوع معاملات محصولات دیگری نظیر پسته و زیرِه نیز افزوده شد.  مشتریانی که در بازار کالا وارد می شوند طیف وسیعی از سرمایه گذاران با سرمایه محدود هستند که تمایل به      سرمایه گذاری در این ابزار نوین را دارند.

  بازار مالی :

   بازار مالی بیشتر با هدف تامین مالی جهت ارتقای بخش تولیدی کشور و به منظور جمع آوری سرمایه و پولهای سرگردان ایجاد شده است. در این بازار نیز همانند بازار مشتقه ابزارهای خاصی بنام های سلف موازی استاندارد،گواهی سپرده کالایی و صندوق های سرمایه گذاری کالایی برای معاملات     طراحی شده است. که به فراخور نوع بازار و نوع کالای مورد معامله هر یک از این ابزارها کاربرد خواهند داشت.

قراردادهای استاندارد در بورس کالا کدامند؟

همه ی معاملات انجام شده در بازار بورس کالا با فرمت استاندارد انجام می پذیرد. در واقع به صورت کلی، قراردهای عنوان شده در زیر، برای معامله در بورس کالا در دسترس خواهند بود :

• قرارداد نقدی
• قرارداد سلف
• قرارداد نسیه
• قرارداد آتی
• قرارداد صلح
• قرارداد اختیار معامله
• قرارداد ماده 10 قانون مدنی
• قراردادهای معاوضه

گام به گام برای معامله در بورس کالا اقدام کنید

-برای معامله در بورس کالا ابتدا باید کد مشتری داشته باشید، اولین اقدامی که باید برای خرید هر کالایی در بازار بورس کالا انجام دهید، این است که مشخصات خود را به عنوان خریدار جهت اخذ کد مشتری در بورس کالا تکمیل نمایید.

البته لازم است بدانید که مرحله ثبت مشخصات خریدار فقط یک بار انجام می شود و هر خریدار برای ثبت مشخصات و دریافت کد مشتری باید به کارگزاری خود مراجعه نماید.
برای دریافت کد مشتری باید مدارکی را به کارگزاری خود ارائه دهید، مدارک مورد نیاز جهت اخذ کد مشتری در بورس کالا، برای مشتری حقیقی یا حقوقی متفاوت می باشد و هر کدام به شرح زیر خواهد بود :

الف) مدارک مورد نیاز جهت دریافت کد برای اشخاص حقیقی :

فتوکپی کارت ملی

فتوکپی شناسنامه

تکمیل فرم درخواست کد مشتریان حقیقی که شامل مواردی مانند : کد ملی، شماره حساب بانکی شخص متقاضی، آدرس و کد پستی و تلفن تماس خواهد بود.

ب) مدارک مورد نیاز جهت دریافت کد برای اشخاص حقوقی :

تکمیل فرم درخواست کد مشتریان حقوقی که در حقیقت شامل مواردی از قبیل : آخرین ترکیب اعضای هیئت مدیره، لیست سهامداران دارای سهام ده درصدی و بالاتر، صاحبان امضای مجاز، ارائه شماره حساب جاری شخص حقوقی می باشد

کپی روزنامه رسمی ثبت شرکت

 فتوکپی روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت

کپی شناسنامه

کپی کارت ملی اعضا هیئت مدیره شرکت

سازو کار انجام معاملات در بورس کالا چگونه است؟

1)در ابتدا باید متقاضی، درخواست خرید و یا فروش را به کارگزار اعلام نماید و در ادامه کارگزار سفارش مشتری را در تالار معاملات قرار دهد.
2) در گام دوم، سفارش متقاضی در تالار معاملات بورس کالا ثبت می گردد و به روش حراج آماده معامله خواهد بود.

3)در قدم سوم و بعد از ثبت سفارش، داد و ستد آغاز خواهد شد، سپس گزارش نهایی که شامل وضعیت سپرده های لازم، کارمزد معامله و تسویه روزانه می باشد برای کارگزار فرستاده می شود.
4) در نهایت اتاق پایاپای، حساب های خود را با همه کارگزاری ها، تسویه کرده و متقابلا کارگزار هم حساب خود را با متقاضی تسویه می کند و در انتها آگهی انجام معامله برای متقاضی فرستاده خواهد شد.

بازار بورس کالا چه مزایایی برای معامله گران ایجاد می کند ؟

• ارائه اطلاعات از روند قیمت ها، معاملات و انجام تحلیل های اقتصادی متنوع
• معافیت های معاملاتی برای معامله در بورس کالا
• حذف شدن واسطه های غیر لازم به منظور انجام معاملات
• ایجاد فضایی بسیار امن و مناسب برای خرید و فروش مستقیم و بی واسطه بین خریدار و فروشنده
• اعتماد سازی مناسب به منظور انتقال سرمایه غیر فعال به بورس کالا
• جبران کردن خسارت های مربوط به کالای معامله شده، به وسیله اتاق پایاپای و عدم نیاز به مراجعه به دعاوی قضایی
• اصالت کالاهای مورد معامله در بورس کالا
• اصالت فروشنده و یا عرضه کننده کالا؛ شایان ذکر است که پذیرش کالا برای فروش در بورس کالا به داشتن استاندارد های اجباری برای آن کالا بستگی خواهد داشت و از این راه است که کیفیت کالا در بورس تضمین خواهد شد.
• انجام امور تسویه و امور مروبط به پرداخت وجه به وسیله اتاق پایاپای و عدم نگرانی در خصوص روند انجام آن، که خود ریسک سرمایه گذاری نا مطمئن در بازار های سرمایه را تا حدود زیادی کاهش می دهد.
• کشف نرخ و قیمت کالا بر اساس عرضه و تقاضا و نیاز بازار صورت می گیرد و بسیار مهم است که این مورد، سلیقه فروشنده نیست.
• ارائه خدمات با نهایت شفافیت و صداقت در فرآیند انجام معامله، که به معنای این است که هیچ گونه دست کاری در قیمت و ایجاد معاملات صوری و یا ارسال سفارشات بر مبنای ترس صورت نخواهد پذیرفت و تمامی اطلاعات لازم برای انجام معامله از سوی خریدار و فروشنده در معرض دید همگان خواهد بود.
• کاهش یافتن میزان ریسک معاملات به دلیل دریافت تضامین
• سرعت انجام معاملات در بازار بورس کالا در مقایسه با فرآیندها و تشریفات مناقصه و مزایده بسیار بالاتر می باشد، علاوه بر این روند معاملات از امنیت کاملی برخوردار خواهد بود. 

آنچه حتما باید در مورد بورس کالا بدانید : 

به طور کلی می توان بازار بورس کالا را اینگونه تعریف کرد که فضایی است که در آن خریداران و عرضه کنندگان قادرند معاملات خود را یکپارچه و قانونمند انجام دهند و قیمتها تحت نظارت سازمان بورس، شفاف و کاملا رقابتی است.

البته نکته ای که باید به آن اشاره داشت این است که انجام معاملات در بورس کالا هم مثل: بورس اوراق بهادار احتیاج به تجربه و آموزش کافی خواهد داشت.

در نظر داشته باشید که داشتن مدیریت سرمایه کارآمد و دقیق، توانایی انجام تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی و همینطور اصول رفتارشناسی معامله گری در سطحی مناسب، از نیازهای معاملگران این بازار به شمار می رود.

بنابراین سرمایه گذاری در بورس کالا موردی است که باید با آموزش های قبلی و داشتن استراتژی مناسب آغاز شود.

اگر شما هم تجربه جالب و خوبی در زمینه انجام معاملات در بورس کالای ایران دارید، خوش حال خواهیم شد که با ما و دیگر مخاطبان سایت هم در میان بگذارید.

همچنین اگر نکته ای را در مورد معاملات بورس کالا، کارگزاری بورس کالا و حتی ورود به بورس کالا در نظر داشتید که در این مقاله برای شما آورده نشده است، حتما در بخش ارسال دیدگاه و نظرات با ما در میان بگذارید.