نفت خام منبع اصلی انرژی برای جهان است. یکی از کالاهایی است که به طور فعال در جهان معامله می‌شود و قیمت آن بر قیمت بسیاری از کالاهای دیگر از جمله بنزین و گاز طبیعی تأثیر می‌گذارد. بااین‌حال، تأثیر قیمت‌های نفت خام بر قیمت سهام، اوراق قرضه و ارز در سراسر جهان نیز تأثیر می‌گذارد.
نفت خام یکی از کالاهای مناسب برای معامله با قرارداد آتی است زیرا بازار فوق‌العاده فعال است و برای معامله گران در سراسر جهان به‌خوبی شناخته شده است.
رویدادهای مهم خبری می‌توانند قیمت نفت را به طور غیرقابل‌پیش‌بینی و گسترده‌ای تغییر دهند
قیمت نفت با زمزمه اخبار مربوط به قیمت‌گذاری نوسان می‌کند و این باعث می‌شود تا معامله گران نوسانگر و روزانه به دنبال اخبار باشند. این فضای بی‌ثبات می‌تواند فرصت‌های معاملاتی خوبی را فراهم کند.
چه تمرکز شما بر معاملات آتی روزانه باشد یا معامله‌گر بلندمدتی باشید. اگر در جهت اشتباه قیمت حرکت کنید می‌تواند ضررهای زیادی را برای به همراه داشته باشد شخصی که بتواند محدوده‌های قیمتی مناسب را شناسایی کند، فرصت‌های زیادی برای خرید در پایین بازار و فروش در سطح بالایی خواهد داشت.
یکی از راه‌های گمانه‌زنی در مورد قیمت نفت، معامله در معاملات آتی نفت است.
تعدد و قاعده‌مند بودن قراردادهای نفتی، تعیین روند یا روند پیش‌بینی‌شده، تخمین قیمت نهایی نفت را برای سرمایه‌گذاران آسان می‌کند.
متغیرهای نامحدودی وجود دارد که قیمت نهایی نفت را تعیین می‌کند، اما ذهن ما قادر است فقط واضح‌ترین موارد مانند وزن فعلی نفت را در نظر بگیرد.
گزارش‌های اصلی مربوط به نفت خام در گزارش سهام هفتگی انرژی اطلاعات اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA) موجود است. این گزارش هر چهارشنبه حوالی ساعت 13 منتشر می‌شود.
خریدوفروش نفت خام ممکن است گیج‌کننده باشد. قبل از شروع معامله، سعی کنید اطلاعات مربوط به آن را کسب کنید.
به معامله گران نیز توصیه می‌شود بازار آتی را درک کنند. معاملات آتی برای سرمایه‌گذاران اولیه توصیه نمی‌شود.
گواهی سلف چیست؟
گواهی سلف سندی است که مشمول بر مجموع دارایی‌های خریدار از قراردادهای سلف است.
در طول دوره معاملاتی گواهی سلف مبنای انجام معاملات است و بعد از اتمام دوره به‌عنوان مبنای تسویه نقدی یا تحویل فیزیکی قرارداد سلف می‌باشد.
تعریف اوراق سلف نفتی
در ابتدا با تعریف اوراق و قرارداد سلف نفتی باید آشنا شوید.
قرارداد سلف به این معنا است که فروشنده (عرضه‌کننده) در ازای دریافت مبلغی طبق قرارداد متعهد به فروش بخشی از دارایی خود به خریدار (متقاضی) در آینده و در تاریخی که در قرارداد قید شده است می‌شود.
اوراق سلف نفت قراردادی هستند که شرکت‌های نفتی یا شرکت‌های تابعه با پیش‌فروش نفت، به‌منظور تأمین مالی خود و جذب سرمایه استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند جهت خرید از بازار سرمایه اقدام کنند.
شرکت ملی نفت جهت اثبات تعهد خود حواله‌ای را تحویل خریدار می‌دهد که نشان‌دهنده واگذاری نفت به خریدار می‌باشد. خریدار می‌تواند تصمیم بگیرد که اوراق را نگه دارد یا بفروشد. یعنی امکان فروش پیش از سررسید تحویل وجود دارد و به سرمایه‌گذار حق اختیار فروش داده می‌شود.
در صورت فروش حواله به خریدار جدید منتقل می‌شود یا موقع سررسید تحویل به شرکت ملی نفت تحویل داده می‌شود.
اگر در زمان موعد تحویل، قیمت نفت از قیمت زمان خرید کمتر باشد و خریدار ضرر کرده باشد، می‌تواند در زمان تحویل، نفت را به شرکت ملی نفت بفروشد.
حق اختیار
حق اختیار قراردادهای مالی هستند که به خریدار حق اختیار، اما نه تعهد، خرید سهام، اوراق قرضه، کالا یا دارایی یا ابزار دیگر با قیمت مشخص در یک بازه زمانی خاص را می‌دهند.
سهام، اوراق قرضه یا کالا را دارایی اساسی می‌نامند. خریدار اختیار هنگامی سود می‌برد که قیمت دارایی اساسی افزایش یابد.
حق اختیار ممکن است با یک قرارداد در تضاد باشد که به دارنده این حق را می‌دهد که دارایی اساسی را با قیمت مشخص شده در انقضا یا قبل از انقضا بفروشد.
برخلاف معاملات آتی یا فوروارد، داشتن حق اختیار به این معنی است که دارنده می‌تواند تصمیم بگیرد که این حق را استفاده کند یا خیر. دارایی را با آن قیمت خریداری کند یا در غیر این صورت، می‌تواند اجازه دهد قرارداد منقضی شود.
حق اختیار خرید (Call Option)
حق اختیار خرید، حق و نه تعهدی است که به همراه قرارداد سلف داده می‌شود و سرمایه‌گذار می‌تواند به‌واسطه حواله‌ای که دارد نسبت به تحویل اقدام نماید.
درواقع خریدار با داشتن حق قرارداد می‌تواند قرارداد را اجرا کند و فروشنده متعهد به فروش کالا یا دارایی به قیمت مشخص و در تاریخ سررسید شده است.
لازم به ذکر است که خریدارن حق خرید را برای خود محفوظ دارند اما اجباری در خرید نیست و دارندگان حق اختیار زمانی تصمیم به خرید دارایی می‌گیرند که قیمت دارایی تا زمان سررسید یا پیش از آن از قیمت خریداری طبق قرارداد بیشتر باشد. در این صورت خریدار از سود حق اختیار خرید منتفع خواهد شد. در صورت تصمیم خریدار به پایبندی اجرای قرارداد، فروشنده موظف به فروش دارایی می‌باشد.
حق اختیار فروش (Put Option)
حقی است که از جانب شرکت ملی نفت ایران همراه با معامله سلف به خریدار داده می‌شود. طبق این قرارداد فروشنده اختیار خرید مقدار مشخصی نفت را در تاریخ سررسید به خریدار واگذار می‌کند.
نحوه خرید / فروش اوراق سلف
به طور مثال در نپر بگیرید که فردی قصد عقد قرارداد اختیار خرید سهام شرکتی را دارد.
چنانچه قیمت فعلی سهم 100 تومان باشد و سرمایه‌گذار انتظار داشته باشد تا قبل از سررسید قرارداد قیمت به بیش از قیمت قرارداد نرسد، به‌عنوان خریدار قرارداد را عقد می‌نماید.
برای مثال اگر قیمت فعلی سهم 100 تومان و قیمت قرارداد 120 تومان و سررسید آن 31 تیرماه باشد، و قبل از 31 تیرماه قیمت به 150 تومان برسد، خریدار از حق قانونی خود در قرارداد استفاده کرده و سهم را با قیمت 120 تومان (قیمت تعیین شده در قرارداد) خریداری می‌کند؛ بنابراین وی در این قرارداد 30 تومان سود حاصل کرده است.
اگر قیمت سهم در تاریخ سررسید (31 تیرماه) بیشتر از 120 تومان نشده باشد، در صورت استفاده خریدار از حق خود، نه‌تنها سودی حاصل نخواهد شد بلکه ضرر نیز خواهد کرد. به عبارتی در صورت خرید سهم به هنگام اعمال قرارداد به قیمت 120 تومان، استفاده از حق خرید زمانی که قیمت سهم 110 تومان باشد، خریدار 10 تومان متضرر می‌شود.
بدین ترتیب خریدار از حق خود استفاده نکرده و قرارداد بدون اجرا در سررسید باطل خواهد شد.
اوراق سلف نفتی چگونه می‌تواند به رونق اقتصادی کمک کند؟
مسلماً نفت خام یکی از مهم‌ترین نیروهای محرک اقتصاد جهانی است و تغییرات در قیمت نفت تأثیرات چشمگیری بر رشد اقتصادی و رفاه در جهان دارد.
شوک‌های قیمت نفت (یعنی تغییرات ناگهانی) می‌توانند از طریق کانال‌های مختلف به اقتصاد کلان منتقل شوند. در بخش خصوصی، شوک مثبت قیمت نفت باعث افزایش هزینه‌های تولید و در نتیجه محدودکردن تولید می‌شود.
علاوه بر این، ممکن است شوک‌های قیمت نفت در بازار بین‌المللی بسته به نرخ ارز دلاری مربوطه و فشارهای تورمی حاکم در کشورهای خاص افزایش یابد. عرضه اوراق سلف نفتی می‌تواند موجب پوشش بخشی از کسری بودجه شود. همچنین به رونق بازار سرمایه و کنترل نقدینگی نیز کمک خواهد کرد.
تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق
اوراق سلف و دیگر اوراق هر دو کالای مالی هستند که سرمایه‌گذاران می‌توانند از آنها برای درآمدزایی استفاده کنند. هر دو به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهند تا در تاریخ مشخصی دارایی را با قیمت مشخص خریداری کند. اما بازارهای این دو محصول از نظر نحوه عملکرد و ریسک‌پذیری آنها برای سرمایه‌گذار بسیار متفاوت است.
- در اوراق سلف خریدار و فروشنده دارای حق هستند و نه تعهد. تا تاریخ سررسید خریدار حق خرید یا واگذاری را دارد.
- اوراق سلف برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز مناسب‌تر است زیرا مشمول دامنه مشخص هستند. علاوه بر این مورد حداقل و حداکثر مقدار مشخصی برای خریدار وجود دارد.
- دارنده اوراق سلف برخلاف سایر اوراق شراکتی در مالکت نخواهند داشت.
تفاوت اوراق سلف نفتی با عرضه نفت در بورس چیست؟
عرضه اوراق سلف نفتی در بورس انرژی از اقدامات و راهکارهای دولت به تحقق پیش‌بینی‌های درآمدی بودجه کمک خواهد کرد و موجب مولدسازی دارایی‌های دولت خواهد شد.
زمان فروش اوراق سلف نفتی با نماد اوراق سلف نفتی «سنفت ۰۰۲» و «سنفت ۰۰۳» در مورخ 26 مردادماه سال 99 بیش از 500 هزار بشکه نفت خام سنگین ایران با قیمت هر بشکه 944 هزار و 622 تومان تعیین شده بود که نخستین مرحله فروش اوراق سلف نفتی بورس انرژی بود. سود اوراق 19 درصد و بدون پرداخت دوره‌ای تعیین شده بود. اما زمان عرضه این اوراق به دوره‌ای بعد موکل شد.
"مجدد تعیین زمان جدید از طریق بورس انرژی اطلاع‌رسانی خواهد شد"
سررسید اوراق سلف نفتی دوساله تعیین شده بود، یعنی زمان سررسید این اوراق 26 مرداد 1401 می‌شد.
در این عرضه حداقل یک و حداکثر 20 هزار بشکه سهمیه هر فرد بود. بعد از اتمام دوره عرضه اولیه حداکثر 10 روز کاری بعد، معاملات ثانویه اوراق شروع می‌شود.
از ساعت 8:0 تا 12:30 روزهای کاری بورس، زمان معاملات ثانویه مشخص شده بود.
فروش اوراق سلف نفتی پیش‌تر نیز انجام می‌شد اما تفاوتی که عرضه اوراق سلف نفتی با عرضه نفت در بورس انرژی دارد مشتریان آن است.
فروش اوراق سلف در بورس انرژی دارندگان کد بورسی نفت را به دلار خریداری می‌کنند و در صورت متضرر شدن اوراق را نگهداری می‌کنند و با افت قیمت نفت می‌توانند با سود فروش 19 درصدی از معامله خارج شوند.
بالعکس در صورت افزایش قیمت نفت و دلار از نگهداری آن سود خواهند برد.
عمدتاً مشتریان عرضه نفت در بورس انرژی شرکت‌های پالایشگاهی بودند اما در طرح عرضه اوراق سلف مردم نیز می‌توانند برای خرید نفت اقدام کنند.
نکاتی در مورد معاملات آتی نفت خام
هنگام پیگیری حرکت قیمت و انجام معاملات، به یاد داشته باشید که قیمت گاز بدون سرب و نفت حرارتی می‌تواند بر قیمت نفت خام تأثیر بگذارد تقاضا برای نفت معمولاً در ماه‌های تابستان و زمستان بیشتر است، اما به دلایل مختلف.
در طول تابستان، افزایش سفرها و استفاده از خودرو تقاضا برای نفت خام را افزایش می‌دهد و باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. در طول زمستان، افزایش استفاده از وسایل حرارتی باعث تقاضای بیشتر می‌شود.