در بازار بورس ایران کالاهای زیادی خرید و فروش می‌شوند. با این حال، همانطور که می‌دانید یکی از باارزش‌ترین محصولاتی که در کشور ما تولید می‌شود، زعفران است. این محصول آن قدر ارزش دارد که به اکثر کشورهای جهان صادر می‌شود و ایران، بزرگ‌ترین تولید کننده زعفران در جهان است. با تمام این‌ها، این ماده پرارزش تا چند سال اخیر، جایی در بازار بورس نداشت. چند سالی است که زعفران نیز مانند کالاهای دیگر، وارد دنیای بورس شده و افراد زیادی در بورس زعفران به خرید و فروش می‌پردازند.

 افرادی که متقاضی ورود به این بازار هستند، باید بدانند که ساز و کار آن کمی با بورس اوراق بهادار و سهام متفاوت است. با این حال برای آشنایی با روند کار و معامله در این بورس، قصد داریم در این مطلب وبلاگ کارگزاری بیدار نگاهی به بورس زعفران داشته باشیم؛ اگر شما نیز قصد دارید روی این کالای باارزش سرمایه گذاری کنید، بهتر است با آگاهی وارد این بازار شوید. 

قرارداد آتی زعفران چیست و چگونه انجام می‌شود؟

اگر سری به اخبار بزنید و یا با افراد حاضر در بورس زعفران صحبت کرده باشید، احتمالا بارها نام قراراداد آتی زعفران را شنیده‌اید. این مفهوم یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که در بازار بورس وجود دارد. قرارداد آتی زعفران نوعی قرارداد بین فروشنده و خریدار است. در قرارداد آتی زعفران فروشنده متعهد می‌‌شود در سررسید تعیین شده، مقدار معینی از زعفران را با قیمت مشخصی بفروشد. خریدار نیز در این نوع قرارداد تعهد می‌کند که به محض رسیدن به تاریخ مقرر، این میزان تعیین شده از زعفران را بخرد.

این مسئله باعث به وجود آمدن شاخص بورس زعفران شده است و افراد در داخل فضای بورسی از طریق قرارداد آتی و بورس کالای زعفران به خرید و فروش می‌پردازند و کارگزاری‌ها به عنوان واسطه بین خریدار و فروشنده عمل می‌کنند. در این حالت ارتباط مستقیمی بین خریدار زعفران و فروشنده وجود ندارد. 

این فرآیند از دو جهت بسیار سودمند است. اول این که وجود چنین سیستمی باعث خواهد شد که قیمت بازار به دست دلالان دچار افزایش نشود و با وجود بورس کالا، قیمت زعفران متعادل باشد. مزیت دوم این است که قرارداد آتی، شفافیت اقتصادی را به وجود می‌آورد. 

سازمان بورس زعفران و سازمان بورس کالا فقط مجوز خرید و فروش نوع خاصی از زعفران را در بازار بورس کالا صادر می‌کنند. در دوره‌های عرضه اولیه شما می‌توانید از طریق سامانه بورس زعفران این کالا را خریداری کنید. ضمن این که در هر نوبت عرضه، تمام ویژگی‌های موردنظر یک قرارداد آتی در قالب یک سند توسط سازمان بورس به اطلاع عموم می‌رسد.

مشخصات قراردادهای آتی زعفران

اگر شما به عنوان یک تازه کار، یکی از قراردادهای آتی بورس زعفران را مطالعه کنید، خواهید دید که پر از اصطلاحاتی است که جدید به نظر می‌رسند. در داخل این قرارداد اصطلاحات زیر به کار برده شده است:

دارایی پایه

دارایی که روی آن قرارداد آتی تنظیم می‌شود را قرارداد آتی می‌گویند. در مورد بازار بورس زعفران، دارایی پایه معمولا زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) است. در واقع تمامی افرادی که معاملات آتی زعفران در بورس کالای ایران انجام می‌دهند این نوع خاص از زعفران را خرید و فروش خواهند کرد.

اندازه قرارداد

همانطور که می‌دانید، حجم کالا یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در معاملات هر کالایی است. اصطلاحی که برای بیان این حجم در قرارداد آتی به کار می‌رود، اندازه قرارداد است. به طور مثال اگر در قراردادهای آتی زعفران اندازه هر قرارداد معادل ۱۰۰ گرم باشد، یعنی شخص خریدار با خرید یک قرارداد آتی زعفران اقدام به خرید ۱۰۰ گرم زعفران کرده‌ است.

ساعت معاملاتی

معمولا به ساعت باز بودن بازار معاملات ساعت معاملاتی می‌گویند. در خارج از این ساعت امکان خرید و فروش کالا وجود ندارد.

ماه قرارداد

همانطور که گفتیم، خریدار و فروشنده در معاملات، بر سر یک تاریخ مشخص توافق می‌کنند تا زعفران را خرید و فروش کنند. به طور مثال اگر در قرارداد آتی تاریخی به عنوان ماه قرارداد درج شده باشد، بازار در آن تاریخ باز است و در ماه قرارداد به پایان می‌رسد. مثلا اگر ماه قرارداد اسفند 1400 تعیین شود، شما تا آن تاریخ می‌توانید خرید و فروش را انجام بدهید.

قیمت تسویه روزانه

 قیمتی است که روزانه برای به روزرسانی حساب‌ها توسط بورس محاسبه و اعلام می‌شود. سود و زیانی که ممکن است در نوسانات قیمت به شخص خریدار یا فروشنده وارد شود، با احتساب این قیمت، برای افراد لحاظ می‌شود.

حد نوسان قیمت روزانه

هر قیمتی ممکن است بالا و پایین شود و بازار بورس زعفران نیز همین ویژگی را دارد. با این حال تغییر قیمت در هر روز باید حداکثر 3 درصد قیمت روز قبل باشد. حد نوسان قیمت روزانه به همین این مفهوم اشاره دارد.

 وجه تضمین اولیه

در بازار معاملات آتی وجه تضمین اولیه درصدی از ارزش قرارداد و در حکم ضمانت نامه ای است که هر دو طرف معامله (خریدار و فروشنده)به منظور اطمینان از پرداخت بدهی خود واریز می کنند. این وجه برای انجام معاملات ضروری است و به منظور اطمینان از انجام تعهدات دو طرف اخذ می گردد و درحساب کارگزاری نگهداری می شود. مبلغ وجه تضمین اولیه ثابت نیست و در برههای زمانی مختلف تغییر می کند. همچنین این مبلغ از طریق بورس کالا تعیین و اعلام می‌گردد.

زمانی که خریدار یا فروشنده در معاملات خود با زیان مواجه می شوند،مبلغ از حساب وجه تضمین خارج می گردد ولی در صورت کسب سود؛ مبلغ سود به مبلغ وجه تضمین اولیه افزوده می گردد. به عبارت بهتر اگر شما قصد داشته باشید که یک رقم قابل توجه زعفران بخرید، درصدی از آن مبلغ را باید به عنوان وجه تضمین اولیه در حساب خود داشته باشید. ضررها و سودها در واقع روی این مبلغ نیز لحاظ می‌شود.

چگونه وارد بورس زعفران شویم؟

1-گام اول برای شروع معاملات آتی زعفران، این است که کد معاملاتی خود را از کارگزاری که در زمینه بورس کالا مجوز و فعالیت دارد ، دریافت کنید.

2- مرحله بعد واریز وجه تضمین اولیه به حساب عملیاتی است.

3- مرحله سوم شامل ارسال سفارشات خرید و فروش زعفران برای کارگزاری و اخذ موقعیت تعهدی خرید و فروش در بازار آتی کالاست.

4- در نهایت معاملات خرید و فروش با توجه به موقعیت های معاملاتی اخذ شده، انجام می پذیرد.

لازم به توضیح است که عملیات بروز رسانی حسابها، آخر هر روز معاملاتی و پس از محاسبه قیمت تسویه روزانه انجام میشود. به این معنا که اختلاف قیمت تعهد شده در قرارداد آتی با قیمت تسویه روزانه حساب شده و متناسب با اندازه قرارداد، توسط اتاق پایاپای به حساب عملیاتی مشتری واریز می شود، در صورت زیان مشتری نیز از حساب عملیاتی او کسر می گردد.

چگونه می توانیم کد معاملاتی قراردادهای آتی دریافت کنیم؟

1. با در دست داشتن مدارک هویتی خود به یکی از کارگزاریهایی که دارای مجوز معاملات آتی کالا هستند، مراجعه کنید.
2. در آزمونی که جهت احراز صلاحیت متقاضیان دریافت کد معاملاتی آتی طراحی شده، شرکت کنید.
3. فرم های مربوط به دریافت کد را پر و امضا کنید و اقرار نامه و بیانیه ی ریسک معاملات قراردادهای آتی را نیز تکمیل نمایید.
4. اطلاعات حساب بانکی خود را به کارگزاری معرفی کنید.
5. تایید مدارک از طرف کارگزاری و ارائه آنها به سازمان بورس کالا
6. بررسی مدارک از طرف بورس کالا و صدور کد معاملات آتی برای متقاضی

چگونه از بورس کالا زعفران بخریم؟

حال که با کلیات مفهوم قرارداد آتی در بورس زعفران آشنا شدیم، به سراغ چگونگی ورود به این بورس کالا می‌رویم. شما پیش از هر چیزی برای ورود به این بازار، باید کد معاملات آتی داشته باشید. وقتی که این کد را دریافت کردید، وارد بازار می‌شوید و سپس اقدام به خرید سهم می‌کنید. پس از این که سهم مورد نظر را طبق شرایط و ضوابط ذکر شده در قرارداد آتی ثبت کردید، باید تا سررسید ذکر شده در قرارداد آتی (یعنی همان ماه معاملاتی) صبر کنید. سپس سازمان بورس کالای ایران، شرکت‌هایی را اعلام خواهد کرد که موظف هستند زعفران را به خریدار تحویل بدهند. خریداران می‌توانند با در دست داشتن گواهی سپرده و مراجعه به انبارهای شرکت‌های ذکر شده، می‌توانند زعفران مورد نظر خود را ترخیص کنند.

چگونه در بورس کالا زعفران معامله کنیم؟

همانطور که گفتیم، بازار بورس تا ماه معاملاتی درج‌شده در قرارداد باز است. بسیاری از افراد از طریق خرید و فروش تا آن زمان می‌توانند سود کنند. به عنوان مثال یکی از استراتژی‌های معاملاتی این است که افراد با قیمت پایین‌تر گواهی سپرده زعفران (یا سندی که مشخص می‌کند مالک چند سهم در بازار بورس زعفران هستند) را خریداری می‌کنند سپس آن را با قیمت بالاتر می‌فروشند. به این کار آربیتراژ می‌گویند. شما در وقت تعیین شده از طریق سامانه می‌توانید خرد و فروش انجام دهید. سپس در پایان روز، قیمت تسویه روزانه برای شما محاسبه شده و متناسب با اندازه قرارداد، به حساب شما ریخته شده یا از آن کسر خواهد شد.

ساعت معاملاتی بازار بورس زعفران

بدیهی است که شما برای خرید و فروش زعفران در بورس، فقط در یک دوره زمانی خاص باید وارد سامانه شوید. در خارج از موعد مقرر بازار بسته است. در صورتی که نمی‌توانید در این ساعت وارد بازار شوید، می‌توانید سفارش خود را در روزهای قبل به کارگزاری مورد نظر تحویل بدهید تا برای شما معاملات را در زمان باز شدن بازار، انجام بدهند. ساعت معاملاتی معمولا از ساعت 8 تا 9 آغاز می‌شود و بین ساعت‌های 15 تا 16 بسته می‌شود. در حال حاضر ساعت معاملاتی، 8 تا 15 است و در روزهای شنبه تا چهارشنبه می‌توانید خرید و فروش کنید. دقت داشته باشید که این ساعت بسیار تغییر می‌کند و برای دانستن ساعت دقیق، باید به طور مداوم خبرگزاری‌های معتبر کشور یا خبرگزاری‌های پوشش دهنده اخبار بورس را دنبال کنید.

سخن پایانی

در این مطلب نگاهی به بازار بورس زعفران انداختیم و دیدیم که زعفران را چگونه از طریق بورس می‌توان خرید و فروش کرد. زعفران به دلیل اهمیت آن در ایران و این که باارزش‌ترین کالا در بازار ایران نسبت به وزن آن است، همواره از کالاهایی خواهد بود که خرید و فروش آن سودآور است. بازار بورس زعفران جزو آخرین بازارهایی است که با ریزش قیمت مواجه می‌شود. به همین دلیل ورود به این بازار می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های شما برای سودآوری باشد. اگر قصد دارید در این بازار به معاملات بپردازید، بهتر است آگاهی خود را نسبت به کلیت بازارهای بورس کالا بالا ببرید و این کار فقط از طریق آموزش و کسب تجربه در بازار و با انجام معاملات فراوان ممکن است.