شاید نخستین اصطلاحی که در بورس شنیده باشید، «نماد» باشد. برای جست‌وجوی نام شرکت در کارگزاری باید نماد آن را بدانید تا بتوانید به معامله بپردازید.

در این مقاله از سری مقالات آموزشی کارگزاری بیدار قصد داریم در خصوص مفهوم نماد در بورس توضیحاتی ارائه دهیم و بگوییم که نماد هر شرکت چگونه انتخاب می‌شود. با ما همراه باشید.

نماد معاملاتی چیست؟

هر یک از شرکت های حاضر در بورس، یک نماد معاملاتی به خود اختصاص می‌دهند و این به عنوان هویت آن‌ها در بازارهای بورس و اوراق بهادار شناخته می‌شود.

در حقیقت هر شرکت پذیرفته شده در بورس، به جای نام اصلی خود، از یک نام اختصاری برخوردار است. این نام معرف شرکت و صنعت آن می‌باشد. بنابراین جهت تشخیص هر شرکت باید یک نماد معاملاتی برای آن انتخاب گردد.

کدام گروه‌های صنعت در بازار بورس ایران فعال هستند؟

شرکت‌های وارد شده به بورس در یک گروه خاص از صنایع قرار می‌گیرند. به طور نمونه شرکت ایران خودرو وارد بورس شده و در گروه خودروسازی وارد می‌شود. جهت مشاهده تمام صنعت‌های موجود در بورس به سایت tsetmc.com مراجعه نمایید.

گروه‌های صنایع در بورس شامل؛ خدمات فنی و مهندسی، اطلاعات و ارتباطات، رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن، انبوه سازی، املاک و مستغلات، اوراق تامین مالی، صندوق سرمایه گذاری قابل معامله، فعالیت‌های کمکی به نهادهای مالی واسط، بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی، واسطه‌گری‌های مالی و پولی، مخابرات، حمل و نقل آبی، حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات، اوراق حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن، بانک‌ها و موسسات اعتباری، سرمایه گذاری‌ها، هتل و رستوران، سایر محصولات کانی غیرفلزی، سیمان، آهن و گچ، کاشی و سرامیک، خرده فروشی به استثنای وسایل نقلیه موتوری، پیمانکاری صنعتی، محصولات شیمیایی، مواد و محصولات دارویی، محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر، عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم، شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی، قند و شکر، خودرو و ساخت قطعات، ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی، ماشین آلات و دستگاه‌های برقی، ماشین‌آلات و تجهیزات، ساخت محصولات فلزی، فلزات اساسی، لاستیک و پلاستیک، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای، انتشار، چاپ و تکثیر، محصولات کاغذی، محصولات چوبی، دباغی، پرداخت چرم و ساخت انواع پاپوش، منسوجات، استخراج سایر معادن، استخراج کانه های فلزی، استخراج نفت گاز و خدمات جنبی جز اکتشاف، استخراج زغال سنگ، زراعت و خدمات وابسته می‌شوند.

مفهوم نماد بورسی در بازار سرمایه چیست؟

اگر به اسامی نماد بورس تهران دقت کنید، گروه‎بندی خاص اکثر آن‌ها را متوجه خواهید شد و پس از مدتی این اسامی و نمادها را به خاطر می‌سپارید. به طور نمونه نمادهای بانکی با حرف «و» آغاز می‌شوند. به این صورت که نماد بانک تجارت؛ وتجارت است. همین طور نماد بانک ایران زمین؛ وزمین است و ... .

در مثالی دیگر به نمادهای معاملاتی در گروه خودرویی نگاه می‌کنیم. این نمادها با حرف «خ» آغاز می‌‎شوند و از جمله نماد شرکت سایپا «خساپا» و نماد شرکت زامیاد، «خزامیا» است.

هر شرکت در بازار بورس دارای یک نماد بورسی منحصر به فرد بوده که با یک نام اختصاری مرتبط با آن تعریف می‌شود. به طور مثال شرکت کشت و صنعت شریف آباد در گروه زراعت و خدمات وابسته با نماد «زشریف» تعریف می شود. همین طور شرکت کشت و دامداری فکا با نماد «زفکا» شناخته خواهد شد. همان طور که مشاهده می‌کنید نماد بورسی شرکت‌های زراعت و خدمات وابسته به آن ها با حرف «ز» آغاز می‌شود.

در بخش لاستیک و پلاستیک، نمادهای بورسی با «پ» آغاز می‌شوند. به عنوان مثال، نماد بورسی شرکت کویر تایر، «پکویر» بوده و نماد بورس شرکت ایران تایر، «پتایر» است.

بازگشایی و توقف نماد معاملاتی

زمانی که یک نماد بورسی باز باشد، امکان معامله آن وجود دارد و می‌توان سهام مربوط به آن نماد بورسی را خرید یا فروش کرد. اما زمانی که نماد به هر دلیلی بسته شود و معاملات آن متوقف گردد، دیگر امکان خرید یا فروش آن تا بازگشایی مجدد نماد، وجود ندارد.

به طور معمول نمادهای بورسی در حالت باز قرار دارند، مگر آن که دلایلی موجب متوقف شدن معاملات آن نماد بورسی گردد. پیش از توقف نماد معاملاتی ناظر طی پیامی به سهامداران اعلام می‌کند.

چرا نمادهای بورسی متوقف می‌شوند؟

دلایل عمده توقف نماد شرکت‌های بورسی در بورس اوراق به شرح زیر هستند:

1- افشای اطلاعات بسیار مهم: در صورتی که اطلاعات مهمی از یک شرکت حاضر در بورس، منتشر گردد، سهام آن در بازارهای بورس متوقف می‌گردد. این اطلاعات مهم در دو نوع اطلاعات گروه الف یا ب دسته بندی می‌شوند. در صورت افشای اطلاعات گروه الف، نماد معاملاتی برای یک روز بسته شده و روز بعد بدون اعمال دامنه نوسان و با کشف قیمت، مجدد مجاز خواهد شد.

اما اگر اطلاعات افشا شده در گروه اطلاعات ب قرار داشته باشد، معمولا توقف نماد یک یا دو ساعت به طول انجامیده و در همان روز بدون اعمال دامنه نوسان و با کشف قیمت بازگشایی می شود. تنها در صورتی که این افشای اطلاعات در ساعات پایانی روز کاری بورس اتفاق افتاده باشد، بازگشایی مجدد نماد به روز کاری بعد موکول می گردد.

2- برگزاری مجمع عمومی: دو روز پیش از برگزاری مجمع عمومی و تا حداکثر پنج روز پس از آن، نماد معاملاتی متوقف و بسته می گردد. بازگشایی نماد نیز بدون اعمال دامنه نوسان و با کشف قیمت صورت خواهد گرفت.

لازم به ذکر است که اگر تصمیم مجمع، تقسیم سود نقدی میان سهامداران باشد، قیمت سهم در روز بازگشایی مجدد به میزان سود نقدی کاهش خواهد داشت.

3- مجمع عمومی فوق العاده: معمولا چنانچه شرکت قصد افزایش سرمایه داشته باشد، دو روز قبل از برگزاری مجمع نماد شرکت متوقف می شود و حداکثر 5 روز کاری بعد از تشکیل مجمع نماد شرکت باز می شود.

4- نوسان 20 درصدی: در صورتی که قیمت پایانی یک نماد معاملاتی بورس، در 5 روز پشت سر هم، به اندازه 20 درصد یا بیش از آن رشد یا افت قیمتی داشته باشد، نماد متوقف و بسته خواهد شد. البته در این شرایط بسته شدن نماد معاملاتی به اندازه یک ساعت به طول می انجامد و پس از آن بازگشایی خواهد شد.

نوسان 50 درصدی: همین قانون فوق برای نوسان 50 درصدی یک نماد معاملاتی (در جهت مثبت یا منفی)، طی 15 روز پشت سر هم؛ اعمال خواهد شد. در این صورت آن نماد معاملاتی خاص، برای 1 یا 2 روز کاری بسته یا متوقف خواهد. پس از گذشت این حداکثر 2 روز، نماد معاملاتی دامنه نوسان جدید به خود گرفته و دوباره بازگشایی می شود.

نحوه اطلاع رسانی توقف نماد

در صورتی که از طریق وب سایت کدال از زمان برگزاری مجمع اطلاع داشته باشید، پس در جریان بسته شدن و توقف نماد 2 روز قبل از آن نیز قرار خواهید گرفت. اما در شرایط دیگر، این توقف و بسته شدن نماد معاملاتی بدون اطلاع قبلی صورت می‌گیرد. با مراجعه به وب سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران می توانید از توقف نمادهای مختلف آگاهی یابید و دلیل متوقف شدن آن‌ها را نیز متوجه شوید.

نحوه اطلاع رسانی بازگشایی نماد به چه شکل است؟

اطلاع رسانی بازگشایی نمادهای بورسی نیز از طریق وب سایت مزبور و مشاهده پیام ناظر، قابل رویت خواهد بود. به این ترتیب اگر منتظر بازگشایی مجدد نماد بورسی خاصی هستید، لازم است که پیوسته نگاهی به پیام ناظر در خصوص آن داشته باشید.

سوالات متداول:

مفهوم نماد در بورس چیست؟

هر شرکت بورسی برای شناسایی در بورس نیاز به یک نماد دارد که برگرفته از نام شرکت و صنعت آن است. به عنوان مثال نماد شرکت سایپا در گروه خودرو، «خساپا» می‌باشد.

مفهوم همت در بورس چیست؟

همت مخفف هزار میلیارد تومان است. به عنوان مثال 7 همت مخفف 7 هزار میلیارد تومان است.