از دیرباز تا به امروز، مفهوم سرمایه به عنوان یکی از پایههای اساسی توسعه انسانی مورد بررسی و توجه فراوان قرار گرفته است. سرمایه، در ابعاد گوناگون از تجربیات فردی تا ساختارهای اقتصادی و اجتماعی، نقش بیبدیلی در تحقق پیشرفت و رشد دارد. در این مقاله سعی داریم تا با بررسی مفهومی گسترده از سرمایه، اهمیت و تأثیرات آن را از زوایای مختلف حسابداری و اقتصادی بررسی نماییم. در این راستا، ابتدا به سوال مفهوم سرمایه چیست؟ پاسخ میدهیم و در ادامه به بیان تفاوت سرمایه با دیگر لغات مشابه که گاها به اشتباه بجای سرمایه به کار میروند، میپردازیم.
سرمایه چیست؟
سرمایه Capital به طور کلی به داراییها یا منابعی اشاره دارد که یک فرد، شرکت، یا سازمان برای تولید درآمد یا انجام فعالیتهای اقتصادی دیگر استفاده میکند. سرمایه میتواند به مجموعه ابزارها، تجهیزات، زمین، ساختمانها، منابع مالی، دانش و مهارتهای انسانی و سایر داراییهایی که برای تولید کالاها و خدمات مورد نیاز است، اشاره کند.
سرمایه در اقتصاد، به داراییهایی اشاره دارد که برای تولید کالاها و خدمات استفاده میشود. این شامل تجهیزات، ماشینآلات، ساختمانها و ... میشود. تعریف سرمایه به اقتصاد خلاصه نمیشود، سرمایه در حسابداری به داراییهایی اشاره دارد که برای تولید درآمد یا بهرهوری مورد استفاده قرار میگیرد. این شامل داراییهای ثابت مانند تجهیزات و ساختمانها، و همچنین داراییهای متغیر مانند سرمایه نقد و سرمایه در گردش میشود. مواد اولیه که در تولید استفاده میشود، جزء سرمایه در حسابداری محسوب نمیگردد.
سرمایه بازیگر اساسی در رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشور است و مدیریت صحیح آن میتواند به بهبود شرایط زندگی افراد و ارتقاء سطح رفاه اجتماعی کمک کند.
انواع سرمایه در حسابداری
سرمایه ثبت شده (حساب سرمایه): در ترازنامه، سرمایه ثبت شده در بخش حقوق صاحبان سهام قرار میگیرد. سرمایه ثبت شده در ترازنامه به معنای مقدار سرمایهای است که مالکان یا سهامداران یک شرکت برای تأسیس و عملیات روزمره آن وارد کردهاند.
سرمایه استقراضی: مالکان شرکت میتوانند درصدی از سرمایه شرکت را با وام گرفتن (استقراض) تامین کنند. سرمایه استقراضی از نوع بدهی است. این وام از بانک، موسسات مالی یا انتشار اوراق بدهی بدست میآید.
باید این نکته را هم مورد توجه قرار دهید که کلیه بدهی های شرکت به عنوان سرمایه ی استقراضی محسوب نمی شوند، فقط بدهی هایی که شامل بهره میشوند مانند وام یا اوراق بدهی، در این طبقه قرار میگیرند.
سرمایه در گردش: به مجموعهای از داراییها و سرمایههایی اشاره دارد که در فرآیند تولید و عرضه کالاها و خدمات مورد استفاده قرار میگیرند و به طور مداوم در چرخه اقتصادی به کار میروند.
این مفهوم از دیدگاه مالی و اقتصادی به معنای استفاده موثر و بهینه از سرمایهها در فعالیتهای اقتصادی است. سرمایه در گردش ممکن است شامل داراییهای مختلفی مانند مواد مورد نیاز برای تولید، تجهیزات، ابزار و ماشینآلات، سرمایههای مالی، نیروی کار و ... باشد که در فرآیند تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات به کار میروند.
اهمیت سرمایه در گردش این است که به عنوان موتور اصلی اقتصاد عمل میکند و برای ایجاد ارزش افزوده، اشتغال، توسعه و رشد اقتصادی ضروری است. سرمایه در گردش، از جمله مهمترین عواملی است که به حرکت اقتصادی و تولید ارزش اقتصادی کمک میکند. به طور کلی سرمایه در گردش از فرمول جمع دارایی منهای جمع بدهی بدست میآید.
تفاوت دارایی و سرمایه
گاهی کلمه دارایی و سرمایه را به جای یکدیگر به کار میبرند در حالی که معنی این دو متفاوت از هم هستند. دارایی همان چیزی است که تحت تملک فرد است ولی ارزشی خلق نمیکند. در مقابل سرمایه باعث ایجاد ارزش میشود. مثال برای دارایی میتوان یک خانه کلنگی را در نظر گرفت و خرید یک دستگاه ماشین آلات صنعتی را یک سرمایه محسوب کرد.
به طور خلاصه، دارایی به منابع ارزشمندی اشاره دارد که میتواند در اختیار یک فرد یا سازمان باشد، در حالی که سرمایه به مجموعه داراییهای مورد استفاده برای راهاندازی و توسعه کسب و کار یا فعالیتهای سرمایهگذاری اشاره دارد.
تفاوت سرمایه و پول
سرمایه و پول دو مفهوم متفاوت در اقتصاد و حسابداری هستند. پول به صورت عمومی به واحد اندازهگیری ارزش و وسیلهای که برای تبادل کالاها و خدمات استفاده میشود، گفته میشود.
سرمایه معمولاً به داراییهایی اطلاق میشود که برای تولید کالاها و خدمات و همچنین برای انجام فعالیتهای اقتصادی به کار میروند. سرمایه شامل منابع مختلفی مانند پول نقد، تجهیزات، ماشینآلات، سرمایه انسانی (مهارتها و دانش)، سرمایه فکری (برندهای تجاری، روشهای تولید و فناوری) و دیگر منابع است.
سرمایه میتواند برای تأمین نیازهای مالی، سرمایه گذاری در پروژههای جدید، توسعه کسب و کار و افزایش تولید و اشتغال استفاده شود. به طور خلاصه، پول به عنوان وسیله تبادل استفاده میشود در حالی که سرمایه به منابع و داراییهایی اشاره دارد که برای تولید و توسعه کسب و کار به کار میروند.
تفاوت بدهی و سرمایه
اگرچه هر دو بدهی و سرمایه منابع مالی برای فعالیتهای مختلف اقتصادی هستند، اما با مفهوم و نحوه استفاده متفاوتی از منابع مالی روبرو هستند. صاحبان کسب و کار جهت تامین سرمایه و یا گسترش فعالیت کسب و کار خود، نیاز به جذب سرمایه بیشتری دارند. بخشی از این سرمایه میتواند با بدهی تامین شود.
شرکتها در ازای دریافت وام، هزینهای تحت عنوان بهره پرداخت میکنند. این در حالی است که سرمایه ایجاد شده خلق ارزش میکند تا بتواند بهره و اصل بدهی را بازگرداند. تفاوت اصلی در بدهی و سرمایه این است که صاحبان سرمایه در سود و زیان شرکت شریک هستند اما شخصی که دارایی را به عنوان وام به شرکت میدهد، انتظار دریافت بهره مشخصی دارد.
