در تحلیل تکنیکال، الگوهای قیمتی به دو دسته ادامهدهنده و بازگشتی تقسیم میشوند. در الگوهای ادامهدهنده مانند الگوی مستطیل و الگوی پرچم، نمودار قیمت قبل و بعد از مکثی موقت، رفتار یکسانی (از نظر صعودی و نزولی بودن) از خود نشان میدهد.
در حالی که در الگوهای بازگشتی، نمودار قیمت پس از مکث، تغییر روند میدهد. یکی از مهمترین الگوهای ادامهدهنده، الگوی فنجان یا کاپ است. شکل ظاهری این الگو شبیه به یک فنجان و دسته آن است که در این مقاله به تشریح این الگو میپردازیم. با ما همراه باشید.
الگوی فنجان و دسته (cup and handle) چیست؟
الگو فنجان و دسته به عنوان یک الگوی ادامهدهنده، شناخته میشود و برای شناسایی فرصتهای خرید، از آن بهره میبرند.
الگوی فنجان و دسته (cup and Handle) شامل 2 قسمت میباشد:
1- فنجان: به قسمتی از نمودار که روند قیمت، به شکل حرف U میباشد و نشاندهنده ریزش شدید قیمت است، فنجان گفته میشود.
2- دسته: به قسمتی که قیمت سهم، زیر سطح مقاومت، در یک محدوده (اصطلاحا استراحت قیمت)، متراکم میشود، دسته گفته میشود.
این نکته حائز اهمیت است که الگوی فنجان و دسته، معمولا برای تحلیل بازار در بلند مدت مناسب است. کوتاهترین زمان تشکیل الگوی کاپ در بورس، 7 هفته و طولانی ترین زمان ممکن، 65 هفته است.
علت و شرایط تشکیل فنجان یا کاپ
زمانی که حجم فروش افزایش یابد، نمودار قیمت نزولی شده و به نقطه حمایت میرسد. با رسیدن قیمت سهم به کمترین مقدار خود، فرصت خرید برای معاملهگران ایجاد میشود.
پس از مدتی با افزایش خرید، قیمت سهم، روندی صعودی در پیش میگیرد. با این تغییرات روند، در قیمت سهم، فنجان تشکیل میشود.
علت تشکیل دسته
در الگوی کاپ، دسته نقش مهمتری را ایفا میکند و آخرین مرحله از مرحله تثبیت به شمار میآید. علاوه بر این، دسته، همان نقطهایست که سیگنال شکست را به معاملهگران میدهد. با تشکیل فنجان، قیمت سهم به نقطه مقاومت رسیده و تعدادی از سهامداران که در نقطه حمایت، سهم را خریداری کرده بودند، شروع به فروش سهم میکنند و اصطلاحا فشار فروش ایجاد میشود ولی کف قیمتی به اندازه کف قیمتی قبل پایین نخواهد آمد. پس از یک بازه کوتاهمدت که سهم استراحت کافی داشته، قیمت سهم مجددا به نقطه مقاومت باز میگردد و دسته تشکیل میشود.
الگوی فنجان و دسته برعکس (وارونه)
در الگوی فنجان برعکس یا وارونه، زمانی که قیمت سهم در کف (نقطه حمایت) است، معاملهگران شروع به خرید سهم کرده و این عامل باعث افزایش قیمت سهم میشود. با رسیدن قیمت سهم به قله (نقطه مقاومت)، سهامداران سود مناسبی بهدست آورده و سهم را میفروشند و این عامل باعث سقوط قیمت میشود. با وجود این روند، الگوی فنجان برعکس تشکیل میشود. به این ترتیب در کف (کمترین قیمت)، سهم در بازه کوتاهی خریداری شده و روندی صعودی خواهد داشت و در نهایت با فروش مجدد سهم، قیمت آن افت میکند و دسته تشکیل میشود.
الگوی فنجان نزولی
با توجه به این که الگوی کاپ (فنجان و دسته) الگویی ادامهدهنده است، برای تشخیص الگوی فنجان صعودی یا نزولی بودن این الگو، باید به روند نمودار قبل و بعد از فنجان، توجه کرد. به این ترتیب با توجه به افت قیمت قبل و بعد از فنجان، الگوی فنجون و دسته برعکس (وارونه)، الگو نزولی است.
عوامل موثر بر الگوی فنجان و دسته
عوامل متعددی اعم از مدت زمان تشکیل الگوی فنجان و دسته، ارتفاع الگو و حجم معاملات بر الگوی فنجان و دسته یا کاپ تاثیر دارند.
تاثیر مدت زمان تشکیل الگوی الگوی فنجان در تحلیل تکنیکال
الگوی فنجان و دسته زمانی تاثیر بهسزایی در معاملات دارد که در شرایط زیر باشد:
- در رابطه با فنجان، هر چه زمان بیشتری بگذرد، انتهای فنجان به شکل حرف U نزدیک تر میشود و الگوی فنجان و دسته، با قدرت تاثیرگذاری بیشتری ظاهر میشود. در مقابل اگر انتهای الگو، تیز و شارپ باشد و شکل آن بیشتر به حرف V نزیک باشد، نمیتوان آن را الگوی فنجان و دسته نامگذاری کرد و کارایی لازم را ندارد. در نتیجه، فنجانهایی به شکل حر ف U نسبت به آنهایی که V شکل هستند، سیگنال خرید قویتری دارند.
- مرحله شکلگیری دسته بین 1 تا 4 هفته زمان میبرد اما دستههایی که کمتر از 2 هفته تشکیل میشوند، با نتایج بهتری همراه هستند.
تاثیر ارتفاع الگوی فنجان و دسته در تحلیل تکنیکال
در پروسه تشکیل الگوی کاپ، میبایست ارتفاع و عمقی معقول شکل گیرد. اگر این الگو، بیش از حد عمیق باشد یعنی از قدرت و تاثیرگذاری مناسب برخوردار نیست و نمیتوان آن را الگویی مناسب و ایدهآل دانست.
تاثیر حجم معاملات بر الگوی فنجان در تحلیل تکنیکال
- در زمان آغاز الگوی فنجان و دسته، یعنی نیمه سمت چپ فنجان، در نمودار قیمت، کاهش میزان حجم معاملات را مشاهده میکنید. همچنین، به هنگام ایجاد کف U شکل فنجان، حجم معاملات دارای روندی مشابه قبل است.
- در نیمه دوم فنجان که روند صعودی است، حجم معاملات نیز افزایش مییابد.
- در دسته، روندی مشابه فنجان وجود دارد. در محدوده نزولی، با کاهش حجم معاملات و در محدوده صعودی (نیمه راست دسته)، با افزایش حجم معاملات روبهرو هستید.
تعیین هدف قیمت در الگوی فنجان و دسته
1- ابتدا عمق فنجان را اندازه گیری کنید.
2- سپس، به اندازه عمق فنجان، از نقطه شکست بالا رفته تا به قیمت مورد نظر برسید.
نقطه تعیین شده، قیمت هدف میباشد.
تعیین هدف قیمت در الگوی فنجان و دسته وارونه
1- ابتدا عمق فنجان را اندازه گیری میکنیم.
2- سپس، به اندازه عمق فنجان، از نقطه شکست پایین میرویم تا به قیمت مورد نظر برسیم.
3- نقطه تعیین شده، قیمت هدف میباشد.
حد ضرر
در بازار پرتلاطم بورس، معاملهگران به منظور جلوگیری از ضرر بیش از حد در معاملاتشان، حد ضرر مشخص میکنند. به این مفهوم که اگر قیمت سهم به آن نقطه رسید، سهم را میفروشند. در الگوی فنجان و دسته، حد ضرر دقیقا زیر دسته فنجان قرار گرفته است.
حد سود
تعیین حد سود نیز در معاملات بسیار اهمیت دارد. در الگوی فنجان و دسته، به منظور تعیین حد سود (سیو سود)، عمق فنجان (ارتفاع) را اندازه گرفته و از نقطه شکست به اندازه ارتفاع فنجان بالا رفته و آن نقطه، حد سود است.
نکات معاملاتی در الگوی فنجان و دسته
- در کل، فنجانهایی که به شکل حرف U هستند نسبت به آنهایی که V شکلاند، سیگنال خرید قویتری دارند.
- زمانی که از الگوی کاپ استفاده میکنید، در تحلیل خود به دستههایی که بیش از 30% فنجان پایین میآیند یا مدت زمان شکلگیری آنها طولانی است توجه کنید.
- ایدهآلترین حالت ممکن زمانیست که آغاز و پایان فنجان در یک قیمت (قله یکسان) باشند. یعنی قیمت در انتهای فنجان، به اندازه حالت اولیه خود (شروع فنجان) بالا بیاید.
فیلتر الگوی فنجان (کاپ)
معمولا از واژه فیلتر الگوی فنجان استفاده میشود ولی در واقع برای الگو فنجان در تحلیل تکنیکال، فیلتری وجود ندارد.
مثال از الگوی فنجان و دسته و الگوی فنجان و دسته وارونه در سهم شکلر
در تصویر زیر الگوی فنجان و دسته را در سهم شکلر مشاهده میکنید. شکل ظاهری الگو و نقطه شکست آن کاملا مشخص هستند.
در تصویر زیر الگوی فنجان و دسته وارونه (کاپ وارونه) را در سهم شکلر مشاهده میکنید.
جمعبندی
در این مقاله به نحوه شکل گیری الگوی فنجان و دسته و همچنین نحوه استفاده از الگوی کاپ در تکنیکال پرداختیم. همان طور که گفته شد؛ زمانی این الگو از اعتبار بیشتر برخوردار است که فنجان آن U شکل باشد. همچنین عواملی مانند مدت زمان تشکیل فنجان و دسته، ارتفاع فنجان و حجم معاملات بر الگوی فنجان و دسته تاثیرگذار هستند.
