P/E مخفف Price / Earning per Share در بورس است و باید آن را مفهومی از نسبت قیمت به درآمد بدانیم. نسبت p/e به زبان ساده حاصل تقسیم قیمت بر سود پیش بینی شده شرکت است و در واقع بازگشت سرمایه یا دارایی سهامدار را نشان می‌دهد.

این نسبت در تابلوخوانی بسیار پرکاربرد است و انتظارات سرمایه‌گذاران از بازدهی یک سهم را نشان می‌دهد. برای مشاهده p/e هر سهم و گروه وارد سایت tsetmc.com شوید و نماد مورد نظر خود را جست‌وجو کنید. در تابلوی معاملاتی سهم می‌توان p/e آن را مشاهده نمایید.

به عنوان مثال اگر بانکها سالانه 20% سود پرداخت کنند. می‌توان گفت که نسبت p/e بانک برابر 5 است. به این معنا که اگر شما به عنوان سرمایه گذار، سرمایه 10 میلیون تومانی خود را در بانک سرمایه گذاری کنید، می‌توانید هر سال 2.000.000 تومان سود از بانک دریافت کنید. به عبارت ساده‌تر اگر شما سرمایه گذاری در بانک را انتخاب کنید، بعد از 5 سال قادر خواهید بود به دارایی اولیه خود (10 میلیون تومان) برسید.

برای تحلیل و اتکا بر شاخص p/e لازم است که حتما نرخ رشد صنعتی که شرکت مورد نظر در آن فعالیت دارد را نیز در نظر داشته باشید. به یاد داشته باشید که توجه به نسبت P/E بدون لحاظ فاکتورهای دیگر، به هیچ وجه کارآمد و قابل اتکا نخواهد بود. با ما همراه باشید تا در این مقاله شما را با مفهوم p/e چیست یا همان سود هر سهم آشنا کنیم.

مثال P/E هر سهم

برای درک بهتر P/E گروه به مثال زیر توجه کنید.

در صورتی که EPS شرکت ارائه دهنده سهام A را 400 بدانیم و قیمت آن سهم نیز 2 هزار ریال باشد، P/E سهام A معادل (2000 تقسیم 400) است که عدد 5 را نشان می‌دهد.

به این شکل P/E سهام A معادل 5 خواهد بود. تفسیر این عدد 5 هم به این ترتیب است که شما به عنوان یک سهامدار و متقاضی خرید سهام A، حاضر هستید به ازای هر 1 ریال سودی که از شرکت ارائه دهنده سهام A دریافت می کنید، 5 ریال بپردازید.

به این ترتیب برای محاسبه ارزش سهام یک شرکت نیز می‌توان به راحتی نسبت P/E را در EPS آن سهام ضرب کرد. بنابراین می‌توان نسبت P/E را به عنوان یکی از شاخص‌ها و ابزارهای تحلیلی در بازار بورس در نظر گرفت. در نظر داشته باشید که هیچ قطعیت تصمیم‌گیری در مورد آن وجود ندارد و به هیچ وجه نمی‌توان گفت که با در نظر گرفتن P/E یک سهام خاص، می توان در مورد سودآوری قطعی آن، اظهار نظر کرد.

کاربرد P/E در بازار سرمایه

کاربرد تمامی شاخص‌ها، نسبت‌ها و اعداد و ارقام موجود در بازار بورس، در نهایت برای شکل گرفتن تصمیم‌گیری بهتر است و نسبت P/E نیز از این موضوع مستثنی نیست. برای استفاده از نسبت P/E جهت خرید هوشمندانه‌تر سهام، باید ارزش سهام مورد نظر خود را از طریق این نسبت محاسبه نمایید.

همان طور که گفتیم برای محاسبه ارزش سهام، باید نسبت P/E را در EPS آن شرکت، ضرب کنیم. اگر عدد به دست آمده بیشتر از قیمت فعلی سهام در بازار بورس باشد، می توان خرید آن سهام را مناسب دانسته و پیش‌بینی نسبی در خصوص رشد آن داشت. در شرایطی که عدد به دست آمده از قیمت سهام در بازار بورس کمتر باشد، احتمالا خرید آن سهام سودآور نخواهد بود.

به طور نمونه در مثال فوق نسبت P/E معادل 5 بدست آمد. EPS شرکت ارائه دهنده آن سهم نیز 400 ریال بود. حال می توان گفت که ارزش سهام A، معادل 2000 ریال است.

در این لحظه به قیمت سهام A در بازار بورس نگاه می‌کنیم و قیمت 3000 ریال را برای آن می‌بینیم. با این حساب ارزش محاسبه شده از طریق P/E، کمتر از قیمت سهام در بازار است و احتمالا خریداری کردن آن، سودآور نخواهد بود. اما اگر در این لحظه قیمت سهام A در بازار 1000 تومان باشد، می‌توان در نظر گرفت که این سهام پتانسیل رشد تا 2000 ریال را دارد و خرید آن به احتمال زیاد سودآور خواهد بود.

به این صورت اگر نسبت P/E یک شرکت ارائه‌دهنده سهام، عددی مثبت و کمتر از یک باشد، انتظار داریم که در مدت کمتر از یکسال، سود 100 درصدی از خرید سهام این شرکت، برایمان حاصل شود.

انواع P/E موجود در بازار بورس

در ادامه انواع P/E در بازار بورس را بررسی کرده‌ایم:

P/E دنباله دار

P/E دنباله‌دار با تقسیم قیمت سهم بر eps به دست می‌آید. این عدد حاکی از آن است که متقاضیان خرید سهام به ازای یک ریال سودآوری، چند ریال پرداخت می‌کنند.

P/E برآوردی

P/E برآوردی یا تحلیلی با لحاظ نرخ بهره بانکی، تورم حاکم بر کشور و میزان سود شرکت ارائه‌دهنده سهام، محاسبه می‌گردد و انتظار می‌رود که با گذشت زمان سهام آن شرکت به این هدف دست یابد. بنابراین مفهوم P/E برآوردی، تخصصی‌تر از P/E دنباله‌دار است و می‌توان از آن در ارزش‌گذاری سهام یک شرکت به شکل معنادارتری، بهره برد.

P/E میانگین

در محاسبه نسبت P/E میانگین، EPS به شکل دیگری در نظر گرفته می‌شود. در این روش EPS را از میانگین سودآوری قطعی 6 ماه گذشته و پیش‌بینی 6 ماه آینده، در نظر می‌گیرند. به این صورت یک میانگین منطقی تر برای EPS وجود دارد که نیمی از آن قطعی و نیمی از آن برآوردی است.

نسبت p/e بالا بهتر است یا پایین

اگر چه تاکید کردیم که خرید سهام تنها با تکیه بر نسبت P/E عاقلانه نیست، اما با این وجود اگر بخواهیم خرید یک سهام را تنها با در نظر گرفتن بزرگی یا کوچکی نسبت P/E در نظر بگیریم، باید به ارائه توضیحاتی بپردازیم.

در نگاه اولیه و سطحی، احتمالا این تصور ایجاد می‌شود که هر چه نسبت P/E کوچکتر باشد، به این معنا است که با پرداخت مبلغی کمتر سودآوری سریع‌تر و بیشتری خواهیم داشت. همین طور اگر نسبت P/E بزرگتر باشد، باید مبلغ بیشتری پرداخت کرده و یا مدت زمان طولانی‌تری را به انتظار بازگشت سرمایه نشست.

در نظر داشته باشید که ماجرای تحلیل نسبت P/E آن قدرها هم ابتدایی و راحت نیست. می توان گفت که یک نسبت بزرگ P/E، همان طور که بالاتر نیز اشاره کردیم به معنای آن است که بازار انتظار دارد این سهام با سودآوری قابل توجهی در مدت زمان پیش رو، مواجه باشد.

بنابراین نمی توان تنها در دام یک نسبت P/E کوچک افتاده و با اطمینان نسبت به خرید آن سهم اقدام کرد و یا بالعکس با دیدن P/E بزرگ، خریداری کردن سهام آن را زیان‌ده شناسایی کرد.

سیگنال دهی با استفاده از p/e

لازم به یادآوری است که نسبت P/E اگر چه یک برآورد قابل توجه و ابزار کاربردی تحلیل به حساب می‌آید، اما نمی‌توان تنها به اتکای P/E نسبت به خرید سهامی خاص اقدام کرد. این تنها یک انتظار نسبت به رشد یا زیان‌دهی شرکت ارائه‌دهنده سهام است و همان‌طور که گفتیم عوامل و فاکتورهای مختلفی می‌توانند پیش‌بینی‌ها و برآوردهای انجام شده را معکوس سازند.

به طور مثال در یک صنعت خاص، معمولا سهامداران حرفه‌ای به خرید سهامی روی می‌آورند که دارای P/E کوچکتری است. اما در حقیقت با خرید سهام شرکت با P/E بزرگتر، خود را برای سودآوری قابل توجه‌تری آماده می‌کنیم.

در حالی که تحلیل‌های بازار بورس می‌گوید که P/E کوچک برای یک شرکت پذیرفته شده در بورس به معنای آن است که این شرکت در آینده‌ی پیش رو سود کاهش‌یافته‌ای خواهد داشت و به این شکل نسبت P/E آن متعادل می‌شود.

به تعبیری می‌توان گفت که بالا رفتن نسبت P/E به معنای آن است که چشم‌انداز خوبی برای آن سهام خاص در نظر گرفته شده است و پایین آمدن آن، نشانگر بدبینی و پیش‌بینی‌های منفی برای آن سهام خواهد بود.

p/e گروه چیست؟

هر نماد در یک زیرمجموعه دسته بندی شده‌ و برای بررسی سهام یک شرکت از نظر P/E باید نسبت P/E گروه هم بررسی کرد. امکان مقایسه P/E گروه در یک دسته وجود دارد اما نمی‌توان P/E گروه دو دسته مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

مقایسه p/e با p/e گروه

نسبت p/e به تنهایی نمی‌تواند دلیل قانع کننده‌ای برای پیش‌بینی رشد سهم باشد بلکه بایستی آن را با p/e گروه مقایسه کرد. با مقایسه P/E با P/E گروه می‌توان سهام‌هایی که از رشد صنعت جا مانده‌اند را پیدا کرد. در صورتی که P/E یک سهم از P/E گروه کمتر باشد، امکان رشد سهم تا رسیدن به P/E گروه وجود دارد.

نسبت P/E برای شرکت‌های زیان ده

سوالی در این بخش وجود دارد و برخی در خصوص منفی شدن نسبت P/E می‌پرسند. باید گفت برای نسبت P/E عدد منفی به واقع معنا ندارد و به همین دلیل است که محاسبه P/E برای شرکت‌های زیان ده، کاربردی در پی نخواهد ندارد. البته برخی نیز این نسبت را برای شرکت‌های زیان ده، معادل صفر در نظر می‌گیرند.

محاسبه p/e کل بازار بورس

آمار حاکی از آن است که p/e کل شرکتها در بازار بورس به طور معمول بین 4 تا 6 است. پیش‌بینی می‌شود که در آینده نیز حول همین اعداد سیر کند. کاملا هم منطقی به نظر می‌رسد زیرا همیشه انتظار داریم که ارتباط معناداری بین P/E بورس و سود بانکی در کشور وجود داشته باشد.

اگر سود بانکی را 20 درصد سالانه در نظر بگیریم،P/E آن، معادل 5 خواهد بود و کاملا قابل انتظار است که P/E کل بازار ایران نیز عددی بین 4 تا 6 باشد. بنابراین در این شرایط می‌توان گفت که P/E معادل 5، یک سرمایه گذاری بدون ریسک را نوید می‌دهد.

سرمایه گذاری در بانک با ریسکی همراه نیست، در حالی که در بازار بورس همیشه ریسک وجود دارد. از این رو برای آن که سرمایه گذاری در بازار بورس معنادار بوده و ریسک‌های آن را در قیاس با سپرده‌گذاری در بانک پوشش دهد؛ باید p/e سهام مورد نظر چیزی بالاتر از این عدد P/E بانکی را نشان دهد تا سرمایه گذاری در آن معنادار گردد.

فیلتر P/E

نسبت P به E که همان نسبت قیمت سهم به درآمد سهم است، به این معناست که معامله‌گر حاضر است به ازای پرداخت یک ریال مبنی بر قیمت سهم، چند ریال سود دریافت می‌کند. فیلتر زیر برای سهم‌هایی است که p/e آنها کمتر از 5 است.

 (pe)< 5

اعدادی که برای بازه بالا مشخص می‌شوند، متناسب با خواست تحلیلگر، متغیر هستند. معمولا کاربرد فیلتر P/E برای مقایسه دو شرکت با شرایط یکسان است. علاوه بر این همیشه کم بودن P/E به تنهایی ملاکی برای مناسب بودن سهم نیست و بهتر است NAV شرکت‌ها را نیز در نظر گرفت.

آنچه حتما باید در مورد نسبت P/E بدانید

در نهایت لازم به ذکر است که برای در نظر گرفتن P/E یک شرکت نباید نگاهی ساده و خطی داشت، بلکه ضرورت دارد که سایر عوامل از جمله نرخ رشد صنعت، تورم، شرایط اقتصاد و سایر شاخص‌های بورس را نیز در نظر گرفت.

نکته 1: به یاد داشته باشید که بهترین راه برای اتکا به نسبت P/E آن است که خودتان به محاسبه آن پرداخته و به این شکل داده‌های مطمئن‌تری در اختیار داشته باشید. یک نسبت P/E کارآمد و دقیق، به این بستگی دارد که داده‌های واقعی و کاملا منطبق با واقعیت در محاسبه آن وارد شده باشند. بنابراین اگر داده‌های مبهم در محاسبه این نسبت وارد شود، نمی‌توان به آن استناد داشت.

نکته 2: برای استفاده از نسبت‌های P/E در قیاس بین شرکت‌ها، لازم است که این شاخص را بین دو شرکت از یک گروه صنعت در نظر بگیرید و از قیاس بین دو شرکت ارائه‌دهنده سهام در دو صنعت متفاوت به طور مثال بانکی و خودرویی، پرهیز نمایید. البته در حقیقت بین دو شرکت هم صنعت نیز این قیاس، بحث‌هایی دارد و به دلیل محاسبات متفاوت مبنایی، نمی‌توان مقایسه‌ خطی انجام داد.

سوالات متداول:

p.e مخفف چیست؟

P/E مخفف Price / Earning per Share در بورس است.

p به e چیست؟/ پی بر ای چیست؟

P یعنی قیمت و e همان درآمد سهم یا eps است. p/e یعنی سهامدار در ازای دریافت 1 ریال سود حاضر به پرداخت چه میزانی است.