اندوخته قانونی طبق ماده 140 قانون تجارت برای برخی از شرکت‌ها الزامی است. کسانی که با صورت‌های مالی آشنایی داشته باشند، حتما سرفصل اندوخته قانونی را مشاهده کرده‌اند. این اندوخته درصدی از سود خالص است که به صورت سالانه جمع آوری می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید اندوخته قانونی چیست و چه کاربردی دارد، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
اندوخته قانونی چیست؟
اندوخته در لغت به معنای پس انداز کردن و اندوخته قانونی به معنای جمع کردن وجه نقد در اهداف شرکت است. اندوخته قانونی در حسابداری، بخشی از سود خالص است که سالانه به عنوان اندوخته جمع آوری می‌شود.
به طور سالانه 5 درصد از سود خالص قبل از کسر ذخیره مالیات به عنوان اندوخته قانونی در ترازنامه ثبت می‌شود و زمانی که این مبلغ به 10 درصد سرمایه شرکت برسد، استفاده از آن اختیاری است. جالب است بدانید که امکان تبدیل اندوخته قانونی به سرمایه وجود ندارد. شاید در اینجا برایتان سوال پیش آید که هدف از اندوخته قانونی در حسابداری چیست؟
به طور کلی هدف شرکت‌ها از اندوخته قانونی را می‌توان شامل پیشگیری از خروج سود از شرکت، انجام عملیات توسعه و تحقیقی، محدودیت‌ها و الزامات قانونی و مصوبات مجامع عمومی دانست.
نحوه محاسبه اندوخته قانونی
همانطور که گفته شد، 5 درصد سود سالانه به عنوان اندوخته قانونی در ترازنامه ثبت می‌شود اما اگر شرکت دارای زیان انباشته باشد، برای محاسبه اندوخته قانونی باید زیان سنواتی از سود خالص کسر شود سپس یک بیستم آن ثبت می‌گردد.
کدام شرکت‌ها موظف به تخصیص اندوخته قانونی هستند؟
شرکت های سهامی عام و خاص، شرکت‌های با مسئولیت محدود و شرکت‌های تعاونی موظف به حفظ اندوخته قانونی هستند. شرکت‌های دیگر به دلیل اینکه مسئولیت شرکا محدود به مبلغ سرمایه‌شان نیست، اندوخته قانونی الزامی نیست.
از آنجایی که احتمال از بین رفتن اصل سرمایه وجود دارد، در صورت وجود اندوخته قانونی می‌توان دیون شرکت را جبران کرد. در واقع وجود اندوخته قانونی یک تضمین برای پرداخت طلب طلبکاران است.
تفاوت اندوخته قانونی و ذخیره قانونی
| اندوخته قانونی | ذخیره قانونی |
| 5 درصد سود هر سال ذخیره می‌شود | محدودیتی ندارد |
| الزام به وجود سود | وجود سود الزامی نیست |
| به هزینه های گذشته مربوط نیست | مربوط به هزینه‌های گذشته است |
| در ترازنامه ثبت می‌شود | در ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ثبت می‌شود |
انواع اندوخته در حسابداری
- اندوخته قانونی: این اندوخته با هدف تقویت مالی شرکت ایجاد شده است.
- اندوخته توسعه و تکمیل: این اندوخته با هدف مقاصد خاص و به منظور گسترش و توسعه فعالیت‌های شرکت ایجاد شده است. این مبلغ از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.
- اندوخته احتیاطی سرمایه: این اندوخته با هدف افزایش سرمایه ایجاد شده است.
جمع بندی
در این مقاله گفتیم که منظور از اندوخته قانونی چیست؟ همان طور که گفته شد، شرکت‌های سهامی عام و خاص، شرکت‌های با مسئولیت محدود و شرکت‌های تعاونی ملزم به داشتن اندوخته قانونی هستند. اندوخته‌های قانونی 5 درصد سودخالص است که سالانه محاسبه و در ترازنامه ثبت می‌شود.
