بازار بورس با تمام جذابیت‌هایی که دارد، بازار ریسک‌پذیری به شمار می‌رود. برای معامله در بورس نیاز به افزایش سطح آگاهی و کسب مهارت‌های لازم داریم تا با استفاده از تحلیل‌های مناسب، نسبت به خرید و فروش سهام در بورس اقدام کنیم.
ترید کردن در بورس نیاز به بررسی داده‌های مختلف دارد و اندیکاتورها یکی از ابزارهای مورداستفاده و محبوب بسیاری از تحلیلگران بورس هستند که توسط آنها می‌توان روند سهم‌ها را تحلیل و پیش‌بینی کرد. از این رو آموزش اندیکاتورها در بورس حائز اهمیت می‌باشد. هرچقدر مهارت ما در یادگیری اندیکاتورها افزایش پیدا کند طبعاً معاملات بهتر و منطقی‌تری انجام می‌دهیم.
در این مقاله به بررسی اندیکاتور مومنتوم که یکی از اندیکاتورهای مورد استفاده در تحلیل‌های بورسی است می‌پردازیم و مطالبی که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
اندیکاتور مومنتوم بازار چیست؟
اندیکاتور مومنتوم Momentum شاخص لحظه‌ای و حرکتی است و از ابزارهای تجزیه و تحلیل فنی در بازار سرمایه می‌باشد که با استفاده از داده‌های به دست آمده، حرکت، سرعت افزایش یا سقوط قیمت سهام را اندازه‌گیری می‌کند. اندیکاتور مومنتوم به‌واقع برای تعیین سرعت حرکت روند صعودی و یا نزولی قیمت سهام استفاده می‌شود.
مومنتوم به زبان ساده یک نوسانگر محسوب می‌شود و در دسته اسیلاتورها قرار می‌گیرد. اندازه‌گیری شتاب حرکتی سهم از وظایف اصلی این اندیکاتور به شمار می‌رود.
فرمول اندیکاتور مومنتوم
محاسبه اندیکاتور مومنتوم بسیار ساده به نظر می‌رسد. برای محاسبه آن کافی است، مقدار قیمتی پایانی روز را منهای مقدار قیمتی n روز قبل کنیم. معمولاً به طور پیش‌فرض عدد n را روی 14 در نظر می‌گیرند.
بنابراین طبق تعریف، فرمول محاسبه اندیکاتور مومنتوم به صورت زیر است:
M=V-Vn
در فرمول اندیکاتور مومنتوم،M برابر با عدد شاخص اندیکاتور،V قیمت پایانی روز، Vn برابر با قیمت پایانی n روز قبل می‌باشد.
به همین ترتیب برای به دست آوردن درصد اندیکاتور می‌توانیم به شکل زیر برسیم:
۱۰۰*(M=(V/Vn
در این حالت عدد اندیکاتور حول سطح 100 قرار می‌گیرد که در صورت افزایش و صعود، بالای 100 و در صورت کاهش به زیر 10 می‌رسد.
کاربرد اندیکاتور مومنتوم
اندیکاتور مومنتوم، کارایی فراوانی در تحلیل بازار سهام دارند. این داده‌ها می‌تواند درک بهتری نسبت به روند سهم‌ها به ما بدهد. همین‌طور با استفاده از آنها می‌توان پیش‌بینی‌های لازم را برای صعودی یا نزولی بودن روند سهم به دست آورد. در این قسمت به برخی از کاربردهای مهم اندیکاتور مومنتوم اشاره می‌کنیم.
سیگنال‌گیری با شکست سطح ۱۰۰:
اندیکاتور مومنتوم با سطح مرجع 100 سنجیده می‌شود. در این اندیکاتور هر زمانی که سطح اندیکاتور به بالاتر از 100 برسد، روند سهم صعودی و هرگاه به پایین‌تر از 100 برسد روند سهم نزولی می‌شود. از همین رو می‌توان حرکت سهم را مورد ارزیابی قرار داد. این امکان در تعیین سیگنال خرید و سیگنال فروش اهمیت بالایی دارد. به‌طوری‌که احتمال سیگنال خرید پس از شکست سطح 100 افزایش پیدا می‌کند.
اندیکاتور برای هر روز یک نقطه مشخص می‌کند و در طی زمان این نقطه‌ها با اتصال به هم تبدیل به یک نمودار می‌شود که در نرم‌افزارهای تحلیلی مثل متا تریدر قابل مشاهده خواهد بود.
سیگنال‌گیری با شکست روند مومنتوم:
برگشت سهم از یک روند نزولی، همواره سیگنال مثبتی برای تحلیل گران است. وقتی روند سهم نسبت به چند روز گذشته تغییر پیدا می‌کند، اصطلاحاً شکست روند اتفاق می‌افتد.
این زمانی رخ می‌دهد که اسیلاتور مومنتوم، در چند روز پیاپی نزولی باشد و بعد از چند روز، تغییر روند به سمت صعودی پیش برود. همین‌طور می‌تواند عکس این هم رخ بدهد. زمانی که شکست روند، از صعودی به نزولی باشد؛ بنابراین کاربردی که اندیکاتور مومنتوم در این مورد دارد این است که طبق داده‌های آن می‌توان سیگنال خرید و یا سیگنال فروش برای سهام را صادر کند.
واگرایی‌ها بر روی اندیکاتور مومنتوم:
هر زمانی که قیمت سهم روند کاهشی داشته اما نمودار اندیکاتور مومنتوم، رو به افزایش باشد، اصطلاحاً واگرایی مثبت صورت گرفته است. در این مورد با سنجش واگرایی می‌توان روند آتی سهم را پیش‌بینی کرد. زمانی که نمودار اندیکاتور واگرایی را نشان می‌دهد می‌تواند یک سیگنال مثبت برای سهم مورد نظر باشد و انتظار ما برای قیمت سهم، روند صعودی خواهد بود.
عکس این قضیه هم قابل بررسی می‌باشد. یعنی زمانی که قیمت سهم رو به افزایش است و اندیکاتور مومنتوم، روند کاهشی را نشان می‌دهد. اصطلاحاً واگرایی منفی اتفاق افتاده و در اینجا هم اندیکاتور می‌تواند سیگنالی برای فروش صادر کند.
حجم معاملات در اندیکاتور مومنتوم:
اندیکاتور مومنتوم رابطه مستقیمی با حجم معاملات سهم دارد. از همین رو، هر زمانی که حجم معاملاتی به یکباره افزایش پیدا کند، اندیکاتور مومنتوم از خود واکنش نشان می‌دهد و سرعت حرکتی را می‌سنجد. این مورد هم می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های ما در خصوص سهم‌هایی که زیر نظر گرفته‌ایم موثر و کاربردی باشد.
انواع اندیکاتور مومنتوم
مومنتوم انواع مختلفی دارد که تحلیلگران بورس از آنها برای یافتن داده‌ها استفاده می‌کنند. در اینجا بهترین اندیکاتور مومنتوم را معرفی می‌کنیم.
اندیکاتور مکدی MACD
این شاخص از معروف‌ترین شاخص‌های تحلیلی بازار است که همگرایی و واگرایی را نشان می‌دهد. MACD میانگین متحرک را شناسایی می‌کند و توسط آنها می‌توان حرکت سهم و شتاب سهم را مورد ارزیابی قرار داد. این میانگین‌ها به صورت 9، 12، 26 روزه بوده و توسط شاخص محاسبه می‌شوند.
اندیکاتور RSI
اندیکاتور RSI یکی دیگر از شاخص‌هایی است که مورد توجه تحلیلگران قرار می‌گیرد. این شاخص برای تعیین نقاط اشباع خرید و اشباع فروش بسیار کاربردی است. نوسانگر RSI بین صفر تا 100 حرکت می‌کند و معمولاً عدد بالای 50 در آن، نشانگر روند صعودی سهم است و هرچقدر به اعداد بالاتر نزدیک 70 یا 90 می‌رسد، نشان از اشباع خرید در سهم خواهد بود و بالعکس عددهای زیر 30، نشان از اشباع فروش است و ممکن است برای خرید سهم مناسب به نظر برسد.
در واقع اعداد 30 و 70 نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. هرگاه شاخص از عدد 30 به بالا حرکت کند احتمال سیگنال خرید افزایش میابد و بالعکس هر زمانی که از عدد 70 به سمت پایین حرکت کند احتمال سیگنال فروش، بالا می‌رود.
اندیکاتور ADX
این شاخص نیز در تحلیل‌های تکنیکالی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و جزو اندیکاتور مومنتوم به حساب می‌آید. اندیکاتور ADX، با سه جهت‌دهی مثبت، منفی و میانگین، روند قدرتی سهم را بررسی می‌کند و به‌واقع میانگین حرکتی جهت‌دار را می‌سنجد.
این شاخص در نوسان بین صفر تا 100 است و هرچقدر عدد بالاتری داشته باشد قدرت روند بیشتری دارد. روند صعودی یا نزولی بودن سهم توسط شاخص‌های جهت‌دار مثبت و منفی شناسایی می‌شوند و به همین ترتیب داده‌های لازم را برای تحلیل پیش روی تحلیلگران بازار می‌گذارد.
مزیت استفاده از اندیکاتور مومنتوم
همان‌طور که در مطالب بالا اشاره کردیم، اندیکاتور مومنتوم کاربرد زیادی در تحلیل روند سهام بورسی دارد و طبق داده‌هایی که می‌دهد، حرکت سهم را می‌توان ارزیابی کرد و در خرید و فروش سهام دقت بیشتری به خرج داد.
به همین صورت برخی از مزایای استفاده از اندیکاتور مومنتوم را به طور خلاصه بیان می‌کنیم:
- تعیین سیگنال خرید و سیگنال فروش
- تعیین نقاط کلیدی مثل اشباع خرید و اشباع فروش
- ارزیابی سرعت حرکتی سهم
- ارزیابی نقاط بازگشتی سهم از روند نزولی به صعودی
- بررسی میزان افزایش یا کاهش حجم معاملاتی
فیلتر اندیکاتور مومنتوم
فیلترنویسی از ابزارهای مهمی است که معمولاً برای تحلیل‌ها از آن استفاده می‌کنند. در فیلترنویسی ما می‌توانیم با نوشتن کد مخصوص، داده‌ها و اطلاعات لازم را در زمینه‌های متنوع به دست بیاوریم.
فیلتری که برای اندیکاتور مومنتوم مورد استفاده قرار می‌گیرد، سهم‌هایی را شناسایی می‌کند که بر پایه این اندیکاتور قرار گرفته‌اند. این فیلتر به ما راه مشخصی برای استراتژی معاملاتی‌مان می‌دهد تا درک بیشتری نسبت به روند حرکتی سهام داشته باشیم و به ما در جهت خرید و فروش سهم کمک زیادی می‌کند.
به‌عنوان‌مثال نمونه زیر، یک نوع از فیلترنویسی می‌باشد:
Buy=Cross (MACD) , (Signal)
با استفاده از این فیلتر می‌توان سهم‌هایی را که بر پایه اندیکاتور مک دی، رو به بالا در حرکت هستند را به راحتی شناسایی کنید و مورد تحلیل برای خرید قرار دهید.
تنظیمات اندیکاتور مومنتوم
برای تحلیل سهام با استفاده از اندیکاتور مومنتوم، از نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال مثل متا تریدر استفاده می‌شود. برای تنظیم اندیکاتور مومنتوم در متا تریدر به‌صورت شکل زیر عمل می‌کنیم:
برای اضافه کردن اندیکاتور از گزینه Navigator استفاده می‌کنیم. همان‌طور که ملاحظه می‌کنید با انتخاب اندیکاتور، نمودار آن برای سهم مشخص می‌شود و ارزیابی و تحلیل هر سهم بر پایه نمودار اندیکاتور مومنتوم صورت می‌گیرد.
جمع‌بندی
در تحلیل تکنیکال سهام بورسی، اندیکاتورها از کاربرد و محبوبیت ویژه‌ای برخوردار هستند. از این‌رو برای هرکسی که می‌خواهد در بازار بورس فعالیت داشته باشد، کسب مهارت و شناخت کافی از اندیکاتورها از نیازهای ضروری به شمار می‌رود. با استفاده از اندیکاتورها ما به داده‌های مهمی برای هر سهم می‌رسیم که در تصمیم‌گیری برای خرید یا فروش سهم نقش مهمی ایفا می‌کند. اندیکاتور مومنتوم در تعیین رفتار و شتاب حرکتی سهام، عملکرد مؤثری دارد. به همین خاطر ما در این مقاله در مورد شاخص اندیکاتور مومنتوم بحث کردیم و به تعریف و کاربردهای آن در بازار بورس و نیز نحوه استفاده از آن پرداختیم.
در اینجا این نکته را باید ذکر کنیم که درک و شناخت بهتر از این اندیکاتور، نیاز به زمان بیشتر و طی مراحل آموزشی بیشتری دارد. کارگزاری بیدار در این خصوص آماده ارائه خدمات آموزشی در زمینه تحلیل‌های تکنیکالی و بنیادی است و برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید با تیم کارگزاری در ارتباط باشید.