یکی از انواع روش‌های تحلیل بازارهای مالی، تحلیل تکنیکال است که با ابزارهای گوناگونی همراه می‌شود. از ابزارهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها هستند. اندیکاتور در فارسی به معنای شناساگر است. اندیکاتورها با بررسی اطلاعات، می‌توانند به شناسایی نقاط ورود و خروج کمک کنند. اندیکاتورهای حجمی، روندی و شتابی، سه دستۀ اصلی اندیکاتورها هستند که هر یک از آن‌ها شامل انواعی از اندیکاتورها با فرمول‌بندی و ویژگی‌های متفاوت می‌شود. در این مطلب با یک اندیکاتور روندی به نام ADX یا شاخص میانگین حرکت جهت‌دار آشنا می‌شویم.
اندیکاتور ADX چیست و چه کاربردی دارد؟
اندیکاتور ADX مخفف Average Directional Movement Index، یکی از انواع اندیکاتورهای روندی است که توسط J.Welles Wilder ابداع شده است. این اندیکاتور حالت‌های متفاوت قدرت روند را مشخص می‌کند. اندیکاتورها به عنوان دستیار تحلیلگر و در کنار نمودار قیمتی به کار گرفته می‌شوند. زمانی که تحلیلگر از شکل‌گرفتن روند مطمئن نباشد، یا از قدرت روند آگاهی نداشته باشد، استفاده از ADX کارگشا است. با استفاده از این اندیکاتور می‌توان قدرت روند را ارزیابی کرد و تصویر بهتری از تغییر روند‌ها به‌دست آورد.
فرمول محاسبه اندیکاتور ADX
این اندیکاتور از سه خط تشکیل شده است. DI+ و DI- و ADX سه خطی هستند که برای داشتن اندیکاتور ADX باید محاسبه شوند. برای محاسبه DI کافی است که در بازه زمانی موردنظر، بالاترین و پایین‌ترین قیمت را در شروع و پایان این بازه زمانی بدانیم. ابتدا بالاترین قیمت فعلی را منهای بالاترین قیمت قبلی می‌کنیم. مقدار به‌دست آمده را DM+ می‌نامیم. سپس کمترین قیمت قبلی را منهای کمترین قیمت فعلی می‌کنیم و آن را DM- نام‌گذاری می‌کنیم. هرکدام از DM+ و DM- که عدد بزرگ‌تری باشد را به‌ترتیب به عنوان DI+ و DI- می‌پذیریم و DI دیگر را صفر قرار می‌دهیم. مثالی از این محاسبات را در تصویر زیر ببینید.
حالا برای محاسبه خط ADX ابتدا باید DX را محاسبه کنیم. برای اینکار قدر مطلق تفاضل DI+ و DI- در بازه زمانی مورد نظر را تقسیم بر مجموع‌شان کرده و در صد ضرب می‌کنیم. برای محاسبه اولین مقدار ADX، کافی است که مجموع DX را بر دوره زمانی تقسیم کنید. برای مثال در یک دوره زمانی ۱۴ روزه، مجموع ۱۴ دوره از DX را بر ۱۴ تقسیم می‌کنیم. برای مقادیر بعدی، باید مقدار قبلی ADX را در ۱۳ ضرب و بعلاوه DX فعلی کرده و مجموع را بر ۱۴ تقسیم کنید.
بهترین تنظیمات اندیکاتور ADX
اندیکاتورها می‌توانند با تنظیمات متفاوتی مورد استفاده قرار بگیرند. نحوه استفاده از هر اندیکاتور به استراتژی شما برمی‌گردد؛ اما برای هر اندیکاتور، توسط سازنده آن و دیگر تکنیکالیست‌های حرفه‌ای، تنظیمات خاصی توصیه می‌شود. اندیکاتور ADX به صورت پیش‌فرض روی دوره چهارده روزه تنظیم شده است. به صورت عمومی استفاده از همین تنظیم پیش‌فرض توصیه می‌شود. چرا که تحلیلگران زیادی در دنیا از آن استفاده می‌کنند. دقت کنید که اگر قصد ترکیب آن با اندیکاتوری مانند RSI را داشته باشید، تنظیمات دو اندیکاتور باید یکسان باشند. قابل ذکر است که RSI نیز به‌صورت پیش‌فرض روی تنظیمات ۱۴ روزه قرار دارد.
تحلیل اندیکاتور ADX
این اندیکاتور در حالت‌های متنوعی کارایی دارد. خطوط ADX و DI و ترکیب آن‌ها با هم معنادار هستند. در ادامه حالت‌های متفاوت قرارگیری خطوط را بررسی و نحوه استفاده از آن در معاملات را معرفی می‌کنیم.
تحلیل خط ADX
خط ADX یا شاخص میانگین حرکت جهت‌دار، نشان‌دهنده قدرت روند قیمت است. می‌دانیم که قیمت‌ها می‌توانند در سه روند نزولی، خنثی و صعودی حرکت کنند. زمانی که خط ADX صعودی باشد، نشانۀ افزایش قدرت روند است. دقت کنید که اندیکاتور ADX جهت حرکت را مشخص نمی‌کند. روند قیمت می‌تواند نزولی یا صعودی باشد. صعودی بودن خط ADX تنها به ما می‌گوید که روند فعلی قیمت، چه صعودی باشد چه نزولی، قوی‌تر شده است. این موضوع مخصوصاً اگر خط ADX بالاتر از مقدار ۴۰ باشد، صحت بیشتری پیدا می‌کند.
دانستیم که صعودی بودن خط ADX به چه معناست. اما اگر نزولی باشد چه؟ نزولی بودن خط ADX نشانه‌ای از ضعف روند است. این ویژگی در مقادیر زیر ۲۰ صحت بیشتری دارد، به صورتی که وقتی خط ADX به زیر ۲۰ برود، نشانه‌ای از بی‌روند شدن بازار حساب می‌شود. همچنین وقتی این خط صاف باشد، به معنای روند خنثی در قیمت است.
تحلیل خطوط DI+ و DI-
با توجه به محاسبات این دو خط، می‌دانیم که DI+ به معنای بالاتر بودن قیمت فعلی از قیمت ابتدای دوره است. بنابراین اگر DI+ بالاتر از DI- قرار گیرد، نشانه‌ای از بازار صعودی تلقی می‌شود. همچنین چون DI- به معنای پایین‌تر بودن قیمت فعلی از ابتدای دوره است، زمانی که خط DI- بالاتر از DI+ قرار بگیرد، نشانه‌ای از بازار نزولی خواهد بود.
نحوه استفاده از اندیکاتور ADX
نحوه استفاده از هر ابزار تکنیکال وابسته به استراتژی ماست. استراتژی یعنی هدف خود از معامله را بشناسیم و بدانیم که در آینده واکنش ما به هر اتفاق چگونه باید باشد. با توجه به استراتژی‌های متفاوت افراد، نحوه استفاده از اندیکاتور ADX نیز گوناگون است. در ادامه دو کاربرد از اندیکاتور ADX را معرفی می‌کنیم.
عبور خط ADX از مقدار ۲۰
دانستیم که خط ADX نشان‌دهنده میزان قدرت یک روند است. با صعودی شدن خط ADX و عبور از مقدار ۲۰، می‌توان دریافت که روند قدرت کافی را برای ادامه یافتن پیدا کرده است. در این حالت معامله‌گران در جهت روند دست به معامله می‌زنند.
تقاطع خطوط DI و ترکیب آن با ADX
دانستیم که بالاتر بودن خط DI+ نشانه‌ای از بازار صعودی و بالاتر بودن خط DI- به معنای بازار نزولی است. اما تقاطع این خطوط در ترکیب با خط ADX معنای دیگری هم دارد. اگر این دو خط همدیگر را قطع کنند و همزمان خط ADX نیز صعودی شده و به بالای محدوده ۲۵ نفوذ کند، می‌تواند یک سیگنال خرید یا فروش قوی باشد.
برای مثال اگر خط DI+ بتواند خط DI- را رو به بالا قطع کند، به معنای تأیید بازار صعودی بوده و همچنین اگر خط DI- بتواند خط DI+ را رو به بالا قطع کند، روند نزولی تأیید می‌شود. همزمانی این تقاطع با عبور خط ADX از مقدار ۲۵، به این معناست که روند قیمت، قدرت خوبی دارد. در این هنگام معامله‌گران می‌توانند در جهت روند دست به معامله بزنند.
اندیکاتور ADX، دستیار هوشمند معامله‌گران
ابزارهای تکنیکال به عنوان دستیار معامله‌گران شناخته می‌شوند. اندیکاتورها یکی از مهم‌ترین ابزارهایی هستند که تحلیل نمودارهای قیمت بدون آن‌ها می‌تواند بسیار دشوار باشد. اندیکاتور ADX با قابلیت ترکیب شدن با اندیکاتورهای دیگری مانند RSI و میانگین متحرک، کاربردهای زیادی دارد و می‌توان استراتژی‌های متنوعی برای آن تعریف کرد. دقت کنید که معامله‌گران حرفه‌ای به یک ابزار بسنده نمی‌کنند. برای انجام یک معامله، باید شرایط دیگری اعم از اخبار بنیادی و روانشناسی بازار را در نظر گرفت. در نظر داشته باشید که یک اندیکاتور نمی‌تواند به‌تنهایی دلیلی بر خرید یا فروش باشد و تنها می‌تواند به تحلیل صحیح بازار کمک کند.
