سهام شناور (Floating stock)که به آن سهام شناور آزاد (Free Float) نیز می‌گویند، در تابلوخوانی یکی از المان‌هایی است که معامله‌گران بازار بورس زیاد با آن سر و کار دارند.
در نظر گرفتن سهام شناور آزاد برای انجام معاملات و تحلیل سهام بورسی، یکی از ضروریات است؛ چرا که نشان دهنده میزان سهام قابل عرضه توسط سهامداران می‌باشد. در این مقاله از سری مقالات آموزشی کارگزاری بیدار در نظر داریم تا به سوالاتی همچون شناوری سهم چیست و سهام شناوری بالا خوبه یا پایین، پاسخ دهیم.
سهام شناور چیست؟
به طور کلی سهام هر شرکت دو نوع سهامدار به صورت عمده و عادی دارد که در ادامه به تعریف هر یک می‌پردازیم.
- سهامداران عمده: سهامداران راهبردی یا عمده هستند که در دوره‌ای بلند مدت در سهام شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این سهامداران شامل اشخاص حقوقی یا حقیقی می‌شوند که معمولاً مالک بیش از ۵ درصد سهام شرکت هستند. این سهامداران معمولاً سهم خود را نمی‌فروشند به این دلیل که با تعداد سهام‌هایی که در دست دارند تقریباً مالکیت شرکت را در اختیار دارند.
- سهامدارن عادی: سرمایه‌گذارانی هستند که در شرایط مختلف، بخشی از سهام قابل معامله را در بازار بورس را خریداری کرده‌اند. سهام شناور یا سهام شناور آزاد به این دسته از سهامداران اطلاق می‌شود که معمولاً کمتر از ۵ درصد از سهام یک شرکت را در بر می‌گیرند.
در واقع به سهام این سهامداران خرد، سهام شناور آزاد گفته می‌شود. هدف این افراد از خرید سهام شناور آزاد، تاثیر‌گذاری بر تصمیمات مدیریت و همچنین مدیریت شرکت نیست، بلکه کسب سود از سهام خریداری شده است.
سهامداران عادی حاضر می‌شوند که سهام خود را بفروشند و قصد نگهداری و کسب کرسی مدیریتی ندارند.
سهام شناور بالا خوبه یا پایین
زمانی که یک شرکت سهامی عام وارد بورس می‌شود، درصد مشخصی از سهام خود را به طور عمومی عرضه می‌کند. به درصد سهمی که به سهامداران عادی فروخته می‌شود را سهام شناور می‌نامند.
درصد شناوری سهام یکی از موضوعاتی که سهامداران پیش از خرید اوراق به آن توجه می‌کنند. حال برای اینکه بدانیم سهام شناور بالا خوبه یا پایین، به اهداف و مدت زمان سرمایه‌گذاری بستگی دارد.
هر چه شناوری سهام بیشتر باشد، معاملات بیشتری در آن انجام می‌شود. این امر منجر به ایجاد نقدشوندگی می‌گردد. در این شرایط تعداد سهامداران خرد زیاد است و احتمال تاثیر احساسات و هیجانات در معاملات وجود دارد. ریسک نگهداری بلندمدت این سهم زیاد است.
شرکت‌هایی که میزان شناوری پایینی دارند، معمولا نوسان‌های بالایی را تجربه می‌کنند. خرید و فروش آنها تقریبا دشوار است، چرا که سرمایه‌گذاران تمایلی به معامله آنها ندارند و در نتیجه حجم معاملات کمتر و میزان نوسان بیشتری است.
بهترین میزان سهام شناور چند در صد است؟
از آنجایی که سهام شناور آزاد جز متغیرهای اثرگذار بر افزایش نقدینگی و کارآیی بازار است، پس باید میزان معقول و مناسبی داشته باشد.
سهام شناوری بالا معمولا باعث نوسانات زیاد سهام می‌شود و سهام شناوری خیلی کم هم باعث خشک شدن کل سهم و همچنین بروز مشکل در خرید و فروش سهام می‌شود.
معمولا ۲۰ تا ۳۵ درصد سهام شناوری معقول و مناسب است؛ زیرا در این شرایط نوسانات سهم متعادل است و باعث می شود تا نماد قابل اعتمادتر شود. به طور کلی حداقل میزان شناوری سهام شرکت در بازار ایران ۵ درصد است، اما هیچ سقف مشخصی برای حداکثر میزان سهام شناور وجود ندارد.
حداقل سهام شناور آزاد چقدر است؟
حداقل میزان سهام شناور آزاد شرکت‌ها ۵ درصد است. ولی حداکثری برای آن وجود ندارد چرا که یک سهامدار راهبردی یا عمده می‌تواند تمامی سهم خود را با رعایت شرایط و ضوابط در قالب عرضه خرد به فروش برساند و به همین ترتیب میزان شناوری سهام را افزایش دهد.
نحوه محاسبه سهام شناور آزاد
برای محاسبه سهام شناور آزاد بایستی ترکیب سهامداران را مورد بررسی قرار دهیم و سپس تعداد سهامداران عمده یا راهبردی را مشخص کنیم. هنگامی که تعداد این سهامداران را مشخص کردیم از کل سهامداران کم می‌کنیم. اختلاف این معادله همان سهام شناور آزاد است که می‌توانیم درصد آن را نیز به دست بیاوریم.
سهام شناور صفر به چه معناست؟
جهت مشاهده سهام شناوری هر شرکت، نماد آن را در سایت tsetmc.com جست‌وجو نمایید. در تابلوی نماد درصد شناوری هر سهم و همچنین در بخش سهامداران، اسامی و درصد سهامداران عمده آمده است.
شرکت‌های فرابورس و بازار پایه، سهام شناور آنها نشان داده نمی‌شود. شناوری سهام این شرکت‌ها در سایت کدال منتشر می‌گردد.
لیست سهام با شناوری کم
فیلتر سهام شناوری وجود ندارد و سهامداران پیش از سرمایه‌گذاری باید به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس مراجعه کرده و شناوری سهم را مشاهده نمایند. در ادامه لیست سهام شرکت‌هایی که شناوری کم دارند، آورده شده است.
تاثیرات سهام شناور بر قیمت سهم و سهامداران
در تمامی بورس‌های بین‌المللی شرکت‌هایی که شناوری سهم کمتر از ۲ درصد را دارند، معمولا از لیست شرکت‌های بورس حذف می‌شوند. اگر شرکتی نمی‌خواهد حداقل یک چهارم سهمش را در اختیار مردم قرار دهد، پس نباید در لیست شرکت‌های بورسی وجود داشته باشد.
عکس این موضوع نیز صادق است. اگر شرکتی سهم شناوری بالایی داشته باشد، سریع‌تر و زودتر عرضه می‌شود، در نتیجه تعداد سهامداران خرد یا سهامداران مردمی بیشتر می‌شود و امکان دستکاری یا تغییر قیمت‌ها توسط مدیران و تصمیم‌گیرندگان شرکت کاهش پیدا می‌کند.
اما اگر شرکتی سهم شناوری خیلی کمی داشته باشد، به راحتی با تصمیم هر یک از مدیران و تصمیم‌گیرندگان شرکت، شرایط شرکت متغیر می‌شود.
در واقع مدیران در این‌گونه شرکت‌ها می‌توانند نظرات و تصمیمات خود را دخیل کرده و به سمت اهداف مورد نظرشان هدایت کنند. در این شرکت‌ها به راحتی می‌توان با سرمایه کم، قیمت و بازار را در دست گرفت و کاهش یا افزایش قیمت کاذب در آن ایجاد کرد و یا با شایعه پراکنی سهامداران، افراد را ترغیب به خرید یا فروش سهم کرد.
در شرکت‌هایی که درصد سهم شناوری بالایی دارند، معاملات سهام به راحتی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد. در واقع در چنین شرکت‌هایی، سهامداران و حجم بالای معاملات مانع از نوسانات زیاد سهم می‌شود.
شاخص شناور آزاد چیست؟
معمولاً یکی از معیار‌های رونق اقتصادی یا رکود بازار به واسطه شاخص‌ها مشخص می‌شود. رکود یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخص‌ها مشخص می‌شود؛ به عبارت دیگر معامله‌گران یا فعالان بازار سرمایه با استفاده از شرایط شاخص‌ها می‌توانند وضعیت کلی بازار را بررسی کنند و حتی تغییرات احتمالی آتی قیمت‌ها را پیشگویی کنند.
یکی از انواع شاخص‌های مهم در بازار سهام شاخص شناور آزاد است. این واژه بیانگر عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در چند یا یک متغییر را در یک بازه زمانی خاص، مشاهده کرد.
محاسبه شاخص شناور آزاد
محاسبه این شاخص دقیقا مانند شاخص کل است. با این تفاوت که در وزن‌دهی در سبد شاخص، به جای استفاده از سهام کل منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد استفاده می‌شود.
هدف اصلی محاسبه شاخص سهام شناور در واقع بررسی و ردیابی رفتار قسمتی از بازار است که توان نقدشوندگی بیشتری دارند.
شناوری سهم چه اثری بر حباب قیمتی دارد؟
به طور کلی ارتباط تنگاتنگی بین سهام شناور آزاد و حباب قیمتی وجود دارد. در حالت معمولی، شرکت‌هایی که سرمایه کمتر دارند پتانسیل بالایی برای رشد قیمت در آینده دارند، اما میزان ریسکشان نیز بسیار زیاد است.
در واقع می‌توان این طور گفت که تغییرات سود در شرکت‌هایی که سرمایه کمتری دارند، زیاد است که البته برای شرکت‌های بزرگ عکس این قضیه مصداق دارد. شرکت‌هایی که سرمایه بیشتری دارند، پتانسیل رشد کمتر و از طرفی ریسک کمتری دارند.
جمع‌بندی
در این مقاله به تعریف سهام شناور پرداختیم و خصوصیات پایین و بالا بودن سهام شناور را بیان کردیم. منظور از میزان سهام شناور همان بخشی از سهام شرکت است که تحت مدیریت و مالکیت سهامداران جز یا خرد قرار دارد.
سهامدارانی خرد محسوب می‌شوند که معمولاً برای خرید و فروش سهام کوتاه‌مدت و همچنین کسب سود، دست به معامله می‌زنند و هدفشان به هیچ وجه مدیریت شرکت یا دخالت در امور مدیریتی نیست.
معمولا ۲۰ تا ۳۵ درصد سهام شناوری معقول و مناسب است؛ زیرا در این شرایط نوسانات سهم متعادل است و باعث می شود تا نماد قابل اعتمادتر شود.
