اطلاعات نموداری در بازار سرمایه از کارایی بالایی برخوردار می‌باشد. هر بازاری برای خود دارای اصطلاحات و مفاهیم خاصی است. در بازار بورس نیز با مفاهیمی روبه‌رو هستیم که درک درست و شناخت کافی از آنها تأثیر چشمگیری در معاملات روزانه ما دارد و باعث می‌شود تا معامله موفق و منطقی داشته باشیم. برای تحلیل هر سهم در بورس، نمودار مخصوص آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. یکی از نمودارهایی که معمولاً تحلیلگران از آن در آنالیز خود استفاده می‌کنند، نمودار لگاریتمی است. عملکرد مقیاس لگاریتمی در نمودار قیمتی سهام و تحلیل آنها اهمیت خاصی دارد. همچنین نمودار لگاریتمی در تحلیل تکنیکال، کاربرد زیادی دارد و از همین رو ما در این مقاله به بررسی نمودار لگاریتمی و نحوه کارایی آن می‌پردازیم.
نمودار لگاریتمی چیست؟
در بازار بورس، تغییرات قیمتی در طی زمان، تشکیل نمودار می‌دهد. این نمودار می‌تواند روند سهم در طول زمان را شرح دهد و مطابق آن تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها صورت می‌گیرد. در نمودار قیمتی سهام، دو محور قیمتی و زمان وجود دارد. نمودار لگاریتمی به نموداری گفته می‌شود که در آن در محور افقی، بازه زمان به‌تناسب هر زمان با تاریخ مشخص، حساب می‌شود و محور عمودی یا همان محور y بازه قیمتی را نشان می‌دهد به این شکل که نسبت قیمت‌ها با هم یکسان نیستند و به‌صورت درصدی نمایش داده می‌شود.
سهم‌ها در طول روز قیمت‌های متفاوتی را ثبت می‌کنند، این قیمت‌ها، روزانه در قالب کندل در نمودار شمعی مشخص می‌شوند. مجموعه این کندل ها، نمودار قیمتی سهم را در برمی‌گیرد. این دو محور قیمت - زمان، تشکیل نمودار لگاریتمی می‌دهند.
کاربرد نمودار لگاریتمی
تحلیلگران بازار بر اساس علم داده، برای تحلیل نمودار، دائماً در حال بررسی هر چه دقیق‌تر نمودار قیمت هستند. مهم‌ترین کاربرد نمودار لگاریتمی، در تحلیل تکنیکال است. مطابق با این نمودار، الگوهای قیمتی، روند آتی سهم و نقاط مهم برای خرید و فروش نظیر سطح حمایتی سهم، سطح مقاومتی سهم سنجیده می‌شود.
همچنین ازآنجایی‌که محور قیمت در این نمودار به شکل درصدی مشاهده می‌شود، می‌توان میزان سود حاصل از معامله در نقطه خرید و نقطه فروش را به درصد محاسبه کرد.
نمودار حسابی چیست؟
قیمت سهام در طول روز داده‌هایی را ثبت می‌کند که در پایان روز معاملاتی به‌صورت کندل قیمتی درمی‌آید. با کنار هم قرارگرفتن کندل قیمتی در طول زمان، نمودار خطی به وجود می‌آید. نمودار حسابی یا خطی، در واقع از همان دو محور قیمت - زمان بهره می‌برد. در نمودار حسابی، محور قیمت، از قیمت پایین‌به‌بالا نشان داده می‌شود و بر مبنای تناسب خاصی است و محور زمان بر مبنای تاریخ معامله، مشخص می‌شود و اطلاعات قیمتی هر روز مستقیماً در نمودار درج می‌گردد.
تفاوت نمودار حسابی و نمودار لگاریتمی
برای تحلیل نمودار معمولاً از نرم‌افزارهای موجود بهره می‌گیریم. نرم‌افزارهای تحلیلگر به‌صورت پیش‌فرض نمودار حسابی را نمایش می‌دهند.
تفاوت اصلی نمودار حسابی و لگاریتمی در محور قیمتی آنها خلاصه شده است. چارت نمودار حسابی بر اساس اختلاف قیمت، تغییرات را نشان می‌دهد و به همین دلیل محور قیمت در آن کاملاً مساوی است اما در چارت نمودار لگاریتمی محور قیمت بر مبنای درصد نمایش داده می‌شود و اختلاف آنها مساوی نیست.
به‌عنوان مثال شما سهم فملی را در قیمت 1000 تومان خرید کرده‌اید و در طی زمان به قیمت 1500 تومان می‌رسد؛ بنابراین رشد قیمت 500 تومان بوده و شما در این قیمت به فروش می‌رسانید. در رشد بعدی، همین سهم را در 2000 تومان مجدداً خرید می‌کنید و در قیمت 2500 تومان می‌فروشید. بازهم رشد قیمت سهم 500 تومان بوده است. اختلاف قیمتی در هر دو معامله یکسان می‌باشد اما با این تفاوت که شما در معامله اول درصد بیشتری سود کرده‌اید. همان‌طور که ملاحظه می‌شود در معامله اول شما 50 درصد سود و در معامله دوم 25 درصد سود نصیبتان شده است.
پس تفاوت اول نمودار حسابی با لگاریتمی در بازار بورس این است که نمودار حسابی اختلاف قیمتی را به شما می‌دهد که در مثال بالا همان 500 تومان اختلاف به طور یکسان است. از طرفی نمودار لگاریتمی بر مبنای درصد نمایش می‌دهد و این اختلاف در محور قیمتی یکسان نیست.
تفاوت دیگر این دو نمودار، وجود خط‌چین محاسبه‌گر در نمودار لگاریتمی است. دلیل این خط، بر مبنای همان محور قیمتی می‌باشد. در نمودار حسابی، قیمت به‌راحتی برای هر بازه قابل خوانش است اما در نمودار لگاریتمی به دلیل یکسان نبودن بازه قیمتی، خط‌چین محاسبه‌گر این عمل را انجام می‌دهد و قیمت دقیق را در نقطه موردنظر نشان می‌دهد و می‌توان طبق آن هدف‌گذاری قیمتی را مشخص کرد.
در تحلیل تکنیکال از نمودار لگاریتمی استفاده کنیم یا حسابی؟
ازآنجایی‌که از هر دو نمودار، تحلیل تکنیکال قابل انجام است، پاسخ دقیقی به اینکه از کدام یک از این نمودارها استفاده کنیم، نمی‌توانیم ذکر کنیم اما باتوجه‌به داده‌هایی که نمودار لگاریتمی به تحلیلگران می‌دهد، به نظر می‌رسد نمودار لگاریتمی در تحلیل تکنیکال کارایی بیشتری دارد.
به همین منظور در نمودار حسابی، داده‌های خام بلافاصله در نمودار آورده می‌شود و تحلیل روی این نمودار بر مبنای اطلاعات خام انجام می‌گیرد. اما در نمودار لگاریتمی داده‌ها، از الگوهای محاسبتی توسط نرم‌افزار استفاده می‌کند و دیگر اطلاعات به شکل خام نیست. از طرف دیگر در نمودار لگاریتمی به دلیل اینکه فاصله‌های قیمتی یکسان نیست، رشد قیمتی در فاصله‌های کوتاه‌تری نسبت به نمودار حسابی نمایش داده می‌شود؛ بنابراین در تعیین خط روند و شکست خط روند، متفاوت هستند و با این حساب در نمودار لگاریتمی، خطوط مهم تکنیکالی زودتر شکسته می‌شود یا شاید بهتر است بگوییم روند حرکات در این نمودار واقعی‌تر نشان داده می‌شود. به‌هرحال با این توصیفات، می‌توان تا حدودی به این نکته رسید که نمودار لگاریتمی برای تحلیل تکنیکال منطقی‌تر به نظر می‌رسد.
نحوه دسترسی به نمودار لگاریتمی نمادهای بورسی
به طور معمول برای دسترسی به نمودار لگاریتمی هر سهم از دو روش سایت‌های بورسی و نرم‌افزارهای تحلیلگر می‌توان استفاده کرد.
سایت TSETMC.com مهم‌ترین سایت بورسی ایران است که اطلاعات جامع و کامل هر سهم به مخاطب داده می‌شود و می‌توان چارت نموداری هر سهم را برای بازه‌های زمانی متفاوت مشاهده کرد.
نرم‌افزار متا تریدر، از مهم‌ترین نرم‌افزارهای کاربردی در زمینه تحلیل تکنیکال است که با جستجوی سهم موردنظر در آن، می‌توان نمودار لگاریتمی آن را با تنظیماتی که در قسمت بعدی به آن اشاره می‌کنیم، مشاهده نماییم.
نحوه اضافه‌کردن نمودار لگاریتمی در اکسیر اقتصاد بیدار
همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌شود، اضافه‌کردن نمودار لگاریتمی سهام بورس، درپلتفرم معاملاتی اقتصاد بیدار چندان پیچیده به نظر نمی‌رسد. کافی است در قسمت منو، گزینه درج و سپس اندیکاتورها را انتخاب کنیم. به همین ترتیب در قسمت اندیکاتورهای سفارشی، گزینه Logarithmic scale را انتخاب می‌نماییم و پس از انتخاب نمودار لگاریتمی، برای هر سهم نمودار مربوط به آن را می‌بینیم. با ON یا OFF کردن، مقیاس لگاریتمی در نرم‌افزار روشن و خاموش می‌شود.
ابزار فیبوناچیFibonacci) ) و مقیاس لگاریتمی
فیبوناچی یکی از مهم‌ترین اصول در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود. ابزار فیبوناچی بر اساس داده‌های نمودار حسابی کارکرد دارند و بعد از انجام تحلیل بر هر دو نمودار حسابی و لگاریتمی، متوجه می‌شویم که نتیجه یکسانی به دست می‌آید که طبق گفته‌های گذشته نباید این‌چنین باشد. این مشکل به‌خاطر این است که فیبوناچی بر مبنای مقیاس حسابی تحلیل می‌کند؛ بنابراین برای استفاده از ابزار فیبوناچی باید در نرم‌افزار متا تریدر، مقیاس را به شکل لگاریتمی تعریف کنیم تا نتیجه درستی بگیریم.
نرم‌افزار متا تریدر 5 این امکان را دارد که فیبوناچی را از حالت پیش‌فرض که روی مقیاس حسابی است به مقیاس لگاریتمی تغییر دهد.
مقیاس لگاریتمی این قابلیت را داراست تا نسبت به سنجش خط روند و شکست خط روند که از امکانات مهم تحلیل تکنیکال است، عملکرد بهتری داشته باشد تا تحلیل دقیق‌تری نسبت به سهم موردنظر به دست بیاوریم؛ بنابراین برای اینکه درصد فیبوناچی دقیق‌تر باشد، حتماً مقیاس نمودار را باید به شکل لگاریتمی بررسی کرد.
نمودار نیمه لگاریتمی
طبق تعریف، به نموداری که در یکی از محورهای آن طبق خط و محوری دیگر بر مبنای لگاریتمی علم ریاضی باشد اصطلاحاً نمودار نیمه لگاریتمی می‌گویند. در بازار بورس، بیشتر از همان نمودار لگاریتمی استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
ما روزانه در مواجه با بازارهای مالی با اصطلاحات مختلفی روبه‌رو هستیم. در تحلیل تکنیکال، برای هر سهم در بازار بورس، باید از نمودارهای قیمتی آن استفاده کنیم و این نمودارها اطلاعات دقیق قیمتی در بازه‌های زمانی گوناگون را به ما می‌دهند. ما در این مطلب، به بررسی و تعریف نمودار لگاریتمی در بازار بورس پرداختیم. به کارکرد آن و نحوه استفاده از آن در تحلیل سهام اشاره کردیم.
فعالیت در بازار سرمایه بدون کسب مهارت و افزایش آگاهی، ممکن است در آینده نزدیک عواقبی به دنبال داشته باشد. از همین رو آموزش در حوزه تحلیل تکنیکال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کارگزاری بیدار، در زمینه بازارهای مالی، تحلیل تکنیکال و بنیادی، فراهم‌کردن بستر خرید و فروش سهام، فعالیت دارد و آماده ارائه خدمات به مشتریان می‌باشد.
