الگوهای بازگشتی یکی از موثرترین ابزارهای تحلیل تکنیکال در تشخیص روند می‌باشد که همیشه مورد توجه تحلیلگران بازار است. این الگوها، اصول و ساختاری دارند که کسب آگاهی و شناخت از آنها برای هر معامله‌گری که می‌خواهد در بازار بورس فعالیت کند، لازم و ضروری به شمار می‌رود.
در این مقاله سعی بر آن داریم تا به بررسی الگوهای برگشتی در تحلیل تکنیکال بپردازیم. با ما همراه باشید.
الگوهای بازگشتی (reversal patterns) چیست؟
در این الگوها، نمودار قیمتی بعد از طی روند مشخصی در طول بازه زمانی، روند آن متوقف و یا خنثی می‌شود و یا در جهتی مخالف روند قبلی خود، روند حرکتی جدیدی را در پیش خواهد گرفت.
در الگو های برگشتی امکان دارد که یک روند نزولی به روند صعودی قبلی بازگردد و یا یک روند صعودی به یک روند نزولی تبدیل شود. به‌واقع در الگوی برگشتی، نقطه عطفی در نمودار به وجود می‌آید که روند بعدی را تحت تأثیر خود می‌گذارد.
انواع الگو های بازگشتی
درحالی‌که تصور می‌شود الگوهای برگشتی همگی مشابه هم هستند اما باید گفت این‌گونه نیست و این الگوها دارای انواع بخصوص و مجزایی می‌باشند که در تحلیل تکنیکال به کار می‌روند.
در این قسمت به مهم‌ترین الگوهای موجود در مورد الگوهای بازگشتی، می‌پردازیم. این الگوها هرکدام جزو الگوهای قدرتمند هستند که با استفاده از آنها، به درک بهتری از نمودار قیمتی سهام و دارایی‌های مختلف می‌رسیم.
این الگوهای بازگشتی، داده‌ها و اطلاعات دقیق و مفیدی به معامله‌گران می‌دهد تا قبل از معامله خود تمامی جوانب نمودار سهام را بسنجند و نسبت به آن تصمیم‌گیری کنند.
در مجموع دانستن و آگاهی از این الگوها به شناخت موقعیت سهام و پیدا کردن نقاط مهم نمودار برای خرید و یا فروش کمک بسیار زیادی می‌کند. در ادامه به بررسی پنج الگوی مهم از دسته الگوهای بازگشتی می‌پردازیم.
الگوی سر و شانه کف و سقف
قبل از تشکیل یک الگوی بازگشتی، باید یک روند در مسیر قبلی وجود داشته باشد که بتوان برای بازگشت، الگویی متصور شد.
الگوی سر و شانه یکی از معروف‌ترین الگوهای کلاسیک بازگشتی محسوب می‌شود. این الگو در انتهای روند رخ می‌دهد و روند صعودی را به نزولی و برعکس، روند نزولی را به صعودی تبدیل می‌کند.
این الگو زمانی تشکیل می‌شود که بعد از روند، الگویی بر مبنای چند سقف قیمتی و یا چند کف قیمتی شکل بگیرد.
الگوی سر و شانه سقف
در الگوی سر و شانه سقف، همان طور که در شکل زیر ملاحظه می‌شود، بعد از یک روند صعودی تشکیل می‌شود و با پایان الگو، روند صعودی به اتمام می‌رسد.
در این الگو، سه سقف تشکیل می‌شود که سقف میانی از دو سقف دیگر بلندتر است. به‌خاطر شکل ظاهری آن، سقف وسط را سر و دو سقف کناری را شانه می‌نامند.
پس از تکمیل الگو، مشاهده می‌شود که روند صعودی پایان میابد و به روند نزولی تبدیل می‌شود. این در زمانی اتفاق می‌افتد که خط گردن با حجم بالا و پرقدرت شکسته شود تا بعد از آن، روند نزولی شکل بگیرد.
در این موقع، خط حمایتی قبلی، تبدیل به خط مقاومتی برای روند بعدی می‌شود. اگر این الگو تأیید شود، معمولاً یک روند نزول برای سهام متصور می‌شویم.
الگوی سر و شانه کف
در الگوی سر و شانه کف، درست برعکس بحث بالا اتفاق می‌افتد. در این الگو بعد از یک روند نزولی، چند کف قیمتی به وجود می‌آید که کف وسط، نقش سر و دو کف کناری، نقش شانه را بازی می‌کنند.
پس از تشکیل این الگو و اتمام آن، روند نزولی تبدیل به روند صعودی می‌شود. اگر این الگو تأیید شود، معمولاً یک روند صعود برای سهام متصور می‌شویم و می‌تواند فرصت مناسبی برای خرید در این نقاط باشد.
الگوی سقف و کف دوقلو
این الگو به واقع یکی از پرتکرارترین الگوهای بازگشتی به شمار می‌رود و باید در استفاده از آن دقت لازم را داشت. کندل های بازگشتی در این الگو از اهمیت بالایی برخوردار است.
در الگوی سقف دوقلو، به طور معمول، یک الگوی نزولی بازگشتی تشکیل می‌شود. در این الگو کندل‌های قیمتی، دو قله و یک دره را پدید می‌آورند که در شکل زیر به‌وضوح قابل رویت است.
اولین سقف، بالاترین میزان قیمت را ثبت می‌کند و در حکم یک ناحیه مقاومتی عمل می‌نماید. بعد از آن افت قیمت اتفاق می‌افتد تا یک کف جدید ساخته شود و بعد از آن نمودار قیمتی تا سقف قبلی حرکت می‌کند.
زمانی که الگوی دوقلو ساخته شد، حال می‌توان در انتظار یک روند نزولی در این الگوی بازگشتی باشیم. همان طور که مشخص است، در طی این روند حمایت به مقاومت تبدیل می‌شود.
بهترین استراتژی معامله در این مواقع این است که در زمان افت قیمتی اول خریدار باشیم و در سقف دوم فروشنده باشیم تا در ادامه روند به سمت روند نزولی، متضرر نشویم.
الگوی کف دوقلو، برعکس الگوی سقف عمل می‌کند. مطابق این الگو، بعد از یک روند نزولی، نمودار قیمتی، دو کف و یک قله می‌سازد.
برای تشکیل این الگو، حتماً باید یک روند نزولی از قبل وجود داشته باشد در غیر این صورت تشخیص آن چندان اعتباری ندارد. به هر حال اولین کف در نمودار، می‌تواند نشان‌دهنده این موضوع باشد که به احتمال زیاد، کف دوم هم در همین حوالی شکل خواهد گرفت.
بین کف اول و کف دوم، یک افزایش قیمتی خواهیم داشت که قله می‌نامیم. پس از تکمیل الگوی کف دوقلو، طبیعتاً شاهد یک روند صعودی در روند سهام خواهیم بود.
بهترین استراتژی معاملاتی در این الگو، به این صورت می‌باشد که وقتی، کندل بازگشتی از کف دوم به سمت بالا در حرکت باشد، فرصت مناسب برای خرید خواهد بود چرا که یک روند صعودی قدرتمند در آن نقطه به وجود می‌آید.
الگوی سقف و کف سه‌قلو
این الگو شباهت بسیار زیادی به مبحث بالا در مورد الگوی دوقلو دارد اما با یک تفاوت در تعیین سقف و کف جدید. زمانی که الگوی سقف و کف دوقلو در شکستن سطوح حمایتی و مقاومتی خود ناکام باشند، فعل و انفعالات بازار و کشمکش میان خریداران و فروشندگان سهم باعث می‌شود تا یک کف و یک سقف دیگر به الگو اضافه شود و به عبارتی یک نوسان دیگر در نقطه حمایت و نقطه مقاومت، اتفاق می‌افتد.
در این حالت ما با یک الگوی سقف و کف سه‌قلو و در واقع با سه سقف قیمتی مواجه خواهیم شد که در شکل زیر قابل مشاهده می‌باشد.
در الگوی سقف سه‌قلو، هرگاه نمودار سهام سقف جدید سوم را لمس کرد، به‌احتمال بسیار زیاد در یک الگوی برگشتی، وارد روند نزولی خواهد شد.
به همین ترتیب در الگوی کف سه‌قلو، زمانی که نمودار قیمتی، کف جدید سوم را لمس کرد، به‌احتمال بسیار زیاد در یک الگوی برگشتی، وارد روند صعودی خواهد شود.
الگوی کنج نزولی (Falling Wedge)
الگوی کنج به طور معمول، خبر از یک توقف در روند و بعد در ادامه، تبدیل شدن به یک روند بازگشتی، می‌دهد. در الگوی کنج نزولی پایین رونده، یک الگوی مخروطی شکل به سمت پایین شکل می‌گیرد اما برخلاف ظاهر آن، این روند اصلاً نزولی نیست و پس از اتمام الگو و خروج کندل بازگشتی از کنج، یک روند صعودی در این حالت اتفاق می‌افتد.
در این الگو نیز لازم است قبل از تشکیل کامل الگو، یک روند قبلی در نمودار داشته باشیم. بعد از تغییر روند به سمت الگوی کنج نزولی، معاملات سهام در نوسانات قیمتی و شکل مخروطی قرار می‌گیرد تا زمانی که بتواند از کنج این مخروط خارج شود.
در این هنگام، ما شاهد یک روند صعودی در کندل‌های قیمتی خواهیم بود که تحلیلگران با پیدا کردن این نقطه فرصت مناسبی را برای خرید به دست می‌آورند چرا که هر لحظه نمودار سهام وارد روند صعودی خود خواهد شد.
به همان نحوی که در تحلیل تکنیکال اغلب به دنبال شکست مقاومت هستیم، در الگوی کنج نزولی نیز باید سطح مقاومتی در کنج، شکسته شود تا بتوان برای آن سیگنال خرید و یا روند صعودی متصور شد.
الگوی کنج بالارونده (Rising Wedge)
طبیعتاً خلاف جهت الگوی کنج پایین رونده، الگوی کنج بالارونده تشکیل می‌شود. در این الگو، نمودار کندلی سهام بعد از یک روندی که از قبل وجود داشته است، وارد نوسانات قیمتی و عرضه و تقاضایی می‌شود که تشکیل یک شکل مخروطی به سمت بالا می‌دهد.
این مخروط به صورتی است که در طی معاملات روزانه، کف‌ها و سقف‌های جدید به سمت بالا می‌سازد. این نوسانات تا جایی ادامه پیدا می‌کند که چندین بار سقف و کف جدید ساخته باشد. طبق الگوی کنج بالارونده، هرگاه سطوح مقاومتی در مخروط، شکسته شود، هر لحظه امکان دارد الگو تکمیل شود و شاهد روند نزولی در حرکت بعدی سهام باشیم.
به همان ترتیبی که شکسته شدن حمایت در تحلیل تکنیکال، یک هشدار به معامله‌گر تلقی می‌شود، در الگوی کنج بالارونده نیز با شکست حمایت در کنج مخروط به پایین، هر لحظه این احتمال وجود خواهد داشت تا روند نمودار به سمت روند نزولی حرکت کند و این می‌تواند نمودار قیمتی سهم را تا مدت‌ها وارد فاز افت قیمتی نماید.
بنابراین می‌توان گفت در هر دو الگوی کنج نزولی و کنج بالارونده، کندل قیمتی نمودار، مانند فنری در کنج فشرده می‌شود تا زمانی که با شکست مقاومت و یا شکست حمایت، نمودار سهام با قدرت وارد روند بعدی خود شود.
این روند در الگوی کنج نزولی قطعاً صعودی و در الگوی کنج بالارونده، نزولی خواهد بود.
جمع‌بندی
الگوهای بازگشتی از مباحث مهم در تحلیل تکنیکال می‌باشد و در کنار سایر ابزارهای تحلیلی، از قدرت بالایی برخوردار هستند. این الگوها برای تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه حائز اهمیت هستند به طوری که بسیاری از معامله‌گران بازار برای تعیین نقاط خرید و فروش خود از الگوهای برگشتی استفاده می‌کنند تا درک بهتری از روند آتی سهام خود داشته باشند.
الگوهای بازگشتی به پنج دسته مهم تقسیم می‌شوند که هرکدام تشکیل الگویی با اشکال مختلف می‌دهند و بسته به نوع آن، تفسیرهای متفاوتی ارائه می‌شود.
در این مقاله سعی بر این داشتیم تا به بررسی انواع الگوهای بازگشتی بپردازیم و طراحی استراتژی خرید یا فروش بر اساس آنها را شرح دهیم.
آن چیزی که مسلم است این نکته خواهد بود که تشخیص الگوهای بازگشتی نیاز به کسب مهارت و تجربه‌های بالا دارد تا به‌راحتی بتوان با آنها کار کرد. از همین رو کارگزاری بیدار با همکاری مشاوران و متخصصان خود خدمات تحلیلی و آموزشی خود را به علاقه‌مندان بازار سرمایه ارائه می‌دهد که کافی است با دفاتر آن در تماس باشید.
