صطلاحاتی که عموماً در بازار سرمایه مرسوم است، معمولاً موردتوجه اکثر سرمایه گذاران و علاقه‌مندان به حوزه سرمایه‌گذاری، قرار می‌گیرد. برای درک و شناخت کافی از این مفاهیم، بهتر است میزان آگاهی و مطالعه خود را در این زمینه بالا ببریم. مفهوم سیستم معاملاتی، یکی از این دست مفاهیم مورداستفاده در بازارهای مالی می‌باشد که هم در بازار بورس ایران و هم در بازار جهانی مثل فارکس، کاربرد زیادی دارد. به همین خاطر در این مقاله سعی داریم تا به بررسی مفهوم سیستم معاملاتی و انواع آن در بازار سرمایه، بپردازیم.
استراتژی معاملاتی یا سیستم معاملاتی چیست؟
سیستم معاملاتی و یا به عبارتی استراتژی معاملاتی به سیستمی گفته می‌شود که طبق آن، مجموعه‌ای از قوانین، باید و نبایدها، بر روی معامله و ترید معامله‌گران نظارت دارد. یک سیستم معاملاتی می‌تواند بازارهایی که معامله‌گر در آن ترید می‌کند و همچنین مدیریت ریسک در معامله و قوانین مربوط به معامله را مشخص و رصد کند. در واقع استراتژی معاملاتی، به معامله‌گر این امکان را می‌دهد تا معاملات خود را هدفمند و بانظم انجام دهد تا در ترید خود موفق باشد. در یک سیستم معاملاتی اصول اولیه و ساختار معامله تعریف می‌شود و طبق آن ترید صورت می‌گیرد.
سیستم معاملاتی چه کاربردی دارد؟
در یک سیستم معاملاتی شرایطی برای معامله‌گر فراهم می‌آید تا بتواند با استفاده از آن میزان سودده بودن معامله خود را بسنجد و در واقع نتیجه عملکرد خود را مشاهده کند. داده‌هایی که سیستم معاملاتی می‌دهد، در تعیین موقعیت خرید یا فروش کاربرد بخصوصی خواهد داشت. چینش استراتژی مناسب برای ترید در سیستم معاملاتی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
در سیستم معاملاتی، فرض بر سودآوری در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین با توجه به اصول آن، کسب سود در این سیستم، ویژگی مهم آن محسوب می‌گردد. این سیستم به شما کمک می‌کند تا معاملات منظم و هدفمندی داشته باشید. طبق اصول خود و با معیارهایی که نیاز دارید، معامله کنید و به مرور زمان توانایی خود را در انجام معامله بالا ببرید و از آن استفاده بهینه نمایید.
مراحل ساخت استراتژی معاملاتی در بورس ایران
ساختار استراتژی معاملاتی شما به‌عنوان معامله‌گر بسیار حائز اهمیت است. برای هر فرد در بازار سرمایه می‌توان یک سیستم معاملاتی نسبت به آن تعریف کرد. اینکه با چه میزان ریسک و با چه ساختار و هدفی معامله می‌کنید در شکل‌گیری سیستم معاملاتی نقش تأثیرگذاری خواهد داشت. در اینجا باید بگوییم هدف شما از انجام معامله، مهم تلقی می‌شود. بعضی از تریدرها کوتاه مدت و با استفاده از نوسان بازار بورس ایران معامله می‌کنند و بعضی دیگر در بازه زمانی طولانی مثل میان‌مدت و بلندمدت، معامله خود را انجام می‌دهند. تعیین این دوره زمانی در تشکیل ساختار استراتژی معاملاتی شما بسیار مؤثر است. پس ابتدا باید دوره زمانی خود را برای انجام معامله مشخص کنیم. در این زمینه تایم فریم‌ها در نمودار قیمتی نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
تعیین میزان ریسک‌پذیری شما به‌عنوان تریدر، از دیگر ساختار استراتژی برای انجام معامله در بازار بورس ایران به‌حساب می‌آید. اینکه شما می‌خواهید تا چه اندازه سرمایه خود را درگیر سهام خاصی کنید یا تا چه حد شخصیت ریسک‌پذیری هستید و با بالا و پایین شدن سرمایه‌تان چه واکنشی نشان می‌دهید.
در مرحله بعدی، تعیین نقاط مهم معاملاتی مثل مشخص‌کردن نقطه ورود و خروج، در ساختار سیستم معاملاتی باید لحاظ شود. در یک معامله موفق، نقطه ورود مناسب برای خرید و نقطه خروج مناسب برای فروش، نقش کلیدی در چینش استراتژی معاملاتی دارد.
استفاده از الگوها و اندیکاتورهای موجود در تحلیل تکنیکال، از مراحل دیگر در چینش استراتژی معاملاتی می‌باشد. اندیکاتورهای تکنیکال، با استفاده از داده‌ها و ابزارهای موجود، به شما سیگنال خرید و یا سیگنال فروش سهام را می‌دهند تا طبق آن در ساختار سیستم معاملاتی خود، معامله کنید. برای این کار می‌توانید از اندیکاتورهای محبوب و پرکاربرد در تحلیل نمودارهای قیمتی، بهره ببرید تا معامله موفق و منطقی داشته باشید.
آموزش ساخت یک سیستم معاملاتی
برای ساخت یک سیستم معاملاتی می‌توان از نرم‌افزارهای موجود در تحلیل بازار مثل متا تریدر، استفاده کرد. این برنامه قابلیت تحلیل نمودار و چینش استراتژی خاص برای معاملات را دارد و به کمک آن می‌توان معاملات خود را بررسی و پوشش داد. در ساخت یک سیستم معاملاتی نکات ویژه‌ای را باید رعایت کرد که در قسمت قبل به آنها اشاره کردیم و در اینجا به طور اختصار بیان می‌کنیم.
*تحلیل شخصیت خود بر مبنای میزان ریسک‌پذیری و هدف از سرمایه‌گذاری
*استفاده از تایم فریم و دوره زمانی مشخص برای معامله‌گری
*تعیین نقاط مهم تکنیکالی مثل نقاط ورود و خروج و یا ناحیه حمایتی و مقاومتی سهام
*استفاده از ابزار تکنیکالی مثل اندیکاتورهای پرکاربرد و قدرتمند
*مشخص‌کردن هدف از انجام معامله و هدف قیمتی برای سهام
*بررسی نقطه حد ضرر و حد سود بعد از انجام معامله
سیستم معاملاتی پایپو (PIPO)
در این نوع سیستم معاملاتی، ابتدا باید موقعیت خرید یا فروش خود را مشخص کنیم. به عبارتی باید تعیین کنیم که در سیستم، خریدار هستیم و یا فروشند. همان طور که اشاره شد، تعیین دوره زمانی در سیستم معاملاتی، اهمیت زیادی دارد در سیستم معاملاتی پایپو، این بازه زمانی را روی مووینگ 12 روزه و 32 روزه، قرار می‌دهیم. به طور پیش‌فرض مووینگ 12 را به رنگ قرمز و مووینگ 32 را به رنگ آبی مشخص می‌کنیم. طبق این سیستم هر زمانی که مووینگ 12 کمتر از مووینگ 32 باشد یعنی نوار قرمز پایین‌تر از نوار آبی قرار بگیرد، موقعیت فروش و بالعکس زمانی که مووینگ 12 بزرگ‌تر از 32 باشد یعنی نوار قرمز بالاتر از نوار آبی قرار بگیرد، موقعیت خرید در نظر گرفته می‌شود.
طبق این جفت مووینگ، ما می‌توانیم برای معامله خود نقطه ورود و خروج در نظر بگیریم. به طور معمول نقطه ورود برای معامله، زمانی رخ می‌دهد که سطح مقاومتی در حال شکسته شدن باشد و میل به صعود با کندل مناسب در آن دیده بشود در این حالت بعد از خرید، نقطه‌ای را برای حد سود لحاظ می‌کنیم که وقتی به آن نقطه رسید، سهام خود را به فروش برسانیم. در این سیستم بهتر است پارامتر ریسک به ریوارد یعنی میزان ریسک معامله نسبت به حد سود را در نظر بگیریم تا معامله با اطمینان بیشتر و ریسک کمتری صورت بپذیرد.
سیستم معاملاتی POPULAR
همان طور که از کلمه Popular، برداشت می‌شود این سیستم معاملاتی، یک سیستم محبوب تعریف می‌گردد. در این سیستم معاملاتی با استفاده از چند اندیکاتور و ابزارهای دیگر تحلیل تکنیکال، سیگنال خرید و یا سیگنال فروش برای معامله، مشخص می‌شود. سیستم معاملاتی POPULAR با بهره گیری از سه اندیکاتور EMA، RSI و استوکاستیک، سیگنال خرید یا فروش را برای معامله‌گر صادر می‌کند.
ابتدا باید جهت روند مشخص شود. اندیکاتور EMA یا میانگین متحرک، صعودی بودن یا نزولی بودن روند را معین می‌کند.
اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی که یکی از ابزارهای سنجش قدرت در تحلیل تکنیکال می‌باشد، میزان قدرت در بازار را می‌سنجد و طبق آن در مواردی که روند رو به پایان است و یا قدرت در حال نزول می‌باشد، از سیگنال خرید جلوگیری به عمل آورد.
اندیکاتور استوکاستیک در این سیستم، سیگنال خرید و یا سیگنال فروش را صادر می‌کند. این اندیکاتور نقاط اشباع فروش و اشباع خرید را بررسی می‌نماید به این نحو که، در مواقعی که سهام به اشباع فروش می‌رسد و خط K در اندیکاتور نسبت به خط D، بالاتر رود، سیگنال خرید صادر می‌کند و بالعکس در زمانی که اشباع خرید رخ می‌دهد و خط K، پایین‌تر از خط D قرار می‌گیرد، سیگنال فروش صادر می‌شود.
هر سه اندیکاتور برای کارایی خود در سیستم معاملاتی، باید در نرم‌افزار متا تریدر و یا مفیدتریدر، انتخاب شوند. به این منظور، در نرم‌افزار، از گزینه Insert، گزینه اندیکاتورها را انتخاب می‌نماییم و در آنجا هر کدام از این اندیکاتورها را به ابزار تحلیل خود اضافه می‌کنیم.
بنابراین با چینش این سه اندیکاتور، سیستم معاملاتی ما ساخته می‌شود و طبق آن می‌توان برای معامله خود، نقطه ورود و یا نقطه خروج تعیین کرد.
سیستم معاملاتی بیل ویلیامز
یک استراتژی معاملاتی مناسب می‌تواند برای هر معامله‌گری در بازار سرمایه، بسیار مؤثر و کاربردی باشد. سیستم معاملاتی بیل ویلیامز که توسط شخصی به همین نام، ابداع شده است، یکی دیگر از سیستم‌های معاملاتی مهم در تحلیل سهام مختلف می‌باشد. در این سیستم معاملاتی، با استفاده از احتمالات، می‌توان آینده‌ای را برای سهام یا دارایی، پیش‌بینی کرد و روند بعدی را حدس زد.
می‌توان گفت ترکیب اندیکاتورها در این سیستم، به‌نوعی یک استراتژی معاملاتی به‌حساب می‌آید و طبق آن می‌توان روش‌های سیگنال گیری و تعیین حد ضرر را معین کرد.
بیل ویلیامز، یک استراتژی معاملاتی است که در آن دو اندیکاتور فراکتال و الیگاتور Alligator، در ترکیب با اوسیلاتور AO قرار می‌گیرند. این ترکیب، تشکیل یک سیستم هدفمند را می‌دهد تا نسبت به روند بازار، معاملات خود را با درک صحیح و منطقی انجام دهید.
در اندیکاتور فراکتال، هر فراکتال به‌صورت فلش‌هایی در بالا و پایین کندل قیمتی قرار می‌گیرند. این فراکتال‌ها در تعیین روند بازار به سمت صعودی یا نزولی بودن نقش مهمی دارند و می‌توانند قله‌ها و حفره‌ها را در نمودار تشخیص دهند. به همین ترتیب، اندیکاتور Alligator، برای سنجش رفتار بازار و شناخت روند آن به کار گرفته می‌شود. با استفاده از میانگین متحرک این اندیکاتور و ترکیب آن با اندیکاتور دیگر، پیش بینی برای روند بعدی سهام و یا تشخیص روند حرکتی، صورت می‌گیرد و می‌توان طبق آن استراتژی معاملاتی در نظر گرفت.
استراتژی معاملاتی NTD
سیستم معاملاتی NTD، یکی دیگر از ابرازهای قدرتمند در چینش استراتژی معاملاتی می‌باشد و بر اساس ترندهای بازار تعریف می‌شود و با استفاده از تایم فریم‌های روزانه، عمل می‌کند. این سیستم با بررسی میزان افزایش حجم در بازار و سنجش وضعیت بازار با ابزارهایی مثل الگوهای فیبوناچی، می‌تواند یک ترید منطقی و کارآمد را پیش روی تحلیلگران بازار قرار دهد
استراتژی رنگین کمان EMA
این سیستم معاملاتی، تنها از یک اندیکاتور استفاده می‌کند و آن، خط روند می‌باشد. در این استراتژی، یک خط روند به رنگ آبی و یک خط روند به رنگ طلایی و خط میانی به رنگ بنفش مطابق شکل زیر وجود دارد. در این سیستم سه دوره زمانی 6، 14، 26 لحاظ می‌شود.
با استفاده از این سیستم می‌توان برای معامله خود استراتژی لازم را پیاده‌سازی کرد. بدین شکل که زمانی که خط روند آبی در بالای دو خط دیگر قرار دارد و نمودار قیمتی خط روند میانی را به سمت بالا رد می‌کند. در این حالت می‌توان یک نقطه ورود برای معامله تعریف کرد. اما هنگامی‌که نمودار قیمتی، خط روند میانی را به سمت پایین رد کند و از خط روند پایینی (طلایی‌رنگ) عبور کند، نقطه برای خروج و فروش سهام در نظر گرفته می‌شود.
جمع‌بندی:
همان طور که در این مقاله ذکر شد، سیستم معاملاتی به‌نوعی یک استراتژی معاملاتی برای معامله‌گران بازار سرمایه محسوب می‌شود که نقش کلیدی در نحوه ترید آنها دارد. با استفاده از اصول سیستم معاملاتی و بهره‌بردن از قوانین و الگوهای آن می‌توان انتظار یک معامله موفق و به‌دوراز ریسک را داشت. تعیین نقاط مهم تکنیکالی، یکی از کارآمدترین روش‌های معامله در بازار به شمار می‌رود که یک سیستم معاملاتی می‌تواند برای ورود یا خروج معامله، آنها را به‌خوبی بسنجد.
ما در این مقاله به بررسی انواع سیستم معاملاتی و کاربرد آنها در معاملات بازار سرمایه و بورس پرداختیم و امید داریم این مطلب موردتوجه شما قرار گرفته شده باشد.
