برای شناسایی ارزندگی سهام باید بتوانید با روش‌هایی علمی آن را ارزش گذاری کنید. ارزش‌گذاری سهام روش‌های زیادی دارد. برخی از آن‌ها معروفند و برخی دیگر کمتر شناخته شده‌اند. یکی از روش‌هایی که برای ارزش‌گذاری سهام وجود دارد، روش تصفیه (یا روش تسویه) نام دارد. اگر علاقه‌مندید با این روش بیشتر آشنا شوید، ادامه مطلب را مطالعه کنید.
ارزش‌گذاری سهام به روش تصفیه
در ارزش‌گذاری سهام به روش تصفیه باید شرکت را در حال انحلال تصور کنید. در چنین شرایطی شرکت مجبور است تمامی دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کند و بدهی‌های خود را بپردازد. برای این‌کار باید ارزش روز تمامی دارایی‌های منقول و غیرمنقول شرکت را محاسبه کرده و مقدار دقیق بدهی را از آن کم کنید.
توجه داشته باشید که منظور از بدهی، تمامی مبالغی است که شرکت متعهد به پرداخت یا تسویه آن باشد. در ارزش‌گذاری سهام به روش تصفیه، شما باید انواع بدهی و تعهدات شرکت را لیست کرده و مجموع آن‌ها را محاسبه کنید. برای مثال حقوق صاحبان سهام ممتاز را هم باید بخشی از بدهی شرکت به‌شمار بیاورید. همچنین حقوق کارکنان و مدیران شرکت، از دیگر تعهداتی است که هر شرکتی ملزم به پرداخت آن است.
نحوه محاسبه ارزش گذاری به روش تصفیه
در این مرحله شما کافی است که رقم حاصل از فروش کلیه اموال و دارایی‌های شرکت را محاسبه و مقدار کل بدهی‌ها و تعهدات را از آن کم نمایید. مبلغ باقیمانده ارزش هر سهم را مشخص می‌کند. برای محاسبه ارزش هر سهم، شما باید مبلغ کل ارزش را تقسیم بر تعداد سهام عادی شرکت کنید تا ارزش‌گذاری سهام کامل شود.
توجه دارید که در این هنگام چند حالت ایجاد می‌شود. یا رقم حاصل شده مثبت است، که به راحتی با تقسیم بر تعداد سهام عادی، ارزش هر سهم محاسبه می‌شود. یا رقم برابر صفر است! در چنین حالتی بدهی‌های شرکت آن‌قدری زیاد بوده که نتوانسته چیزی را برای سهامداران باقی بگذارد. همچنین ممکن است رقم بدهی‌ها بیشتر از ارزش کل دارایی‌های روز شرکت باشد. در چنین حالتی ارزش هر سهام منفی شده و وضعیتی بحرانی ایجاد می‌شود.
کاربردهای ارزش گذاری
از روش ارزش‌گذاری به روش تصفیه در موارد محدودی استفاده می‌کنند. گاهی این روش تنها برای سنجش وضعیت بدهی‌ها به‌کار می‌رود. بدین صورت که تحلیلگران می‌خواهند بدانند وضعیت بدهی‌ها نسبت به دارایی‌های شرکت چگونه است. بدیهی است که با چنین قصدی، ارزش محاسبه‌شده برای هر سهم مورد توجه نیست و تنها نسبت بدهی به دارایی مدنظر قرار دارد.
در مواردی هم هدف از محاسبه ارزش گذاری به روش تصفیه آن است که ارزش حداقلی هر سهم تعیین شود. در ادامه خواهیم دانست که چرا این روش ارزش گذاری سهام نمی‌تواند کاربرد دقیقی برای ارزش هر سهم داشته باشد. با این حال می‌تواند تصویر مناسبی از ارزش حداقلی هر سهم به شما نشان بدهد. چرا که حتی اگر شرکت در وضعیت انحلال قرار گیرد، رقم محاسبه شده برای ارزش هر سهم به سهامدارن عادی تعلق می‌گیرد.
چرا ارزش گذاری سهام با روش تصفیه دقیق نیست؟
در این روش شما تنها ارزش روز دارایی‌ها را محاسبه می‌کنید و توجهی به ارزش‌افزوده شرکت‌ها ندارید. برای مثال تجهیزات هر شرکت، یک قیمت ریالی دارند. اما ارزش تولید آن‌ها می‌تواند در طول سالیان بیش از قیمت ریالی آن باشد. اساساً همین مسئله‌ی ارزش‌افزوده باعث شکل‌گیری شرکت‌ها می‌شود. ارزش‌افزوده شرکت‌ها با مدیریت صحیح می‌تواند باعث سودسازی و شناسایی درآمد شود.
در ارزش گذاری سهام به روش تصفیه شما این مسئله را نادیده گرفته و با فرض اینکه شرکت در وضعیت انحلال قرار دارد، تمامی دارایی‌ها را به قیمت روز محاسبه می‌کنید؛ بدون آنکه توجهی به ارزش‌های جانبی دارایی‌ها (برای مثال پتانسیل زمین‌های شرکت یا کیفیت محصولات تولیدی تجهیزات آن) داشته باشید. برای همین این روش ارزش‌گذاری سهام برای شرکت‌هایی که در وضعیت انحلال نیستند، مناسب نیست. چرا که نمی‌تواند رقم دقیقی را برای ارزش هر سهم یک شرکت محاسبه کند.
جمع‌بندی
خرید سهام بدون در نظر گرفتن وضعیت بنیادی شرکت می‌تواند ریسک و پیامدهای بدی داشته باشد. در صورتی که قصد دارید با روش‌های ارزش‌گذاری سهام به محاسبه ارزش واقعی هر سهم شرکت دست پیدا کنید، ارزش‌گذاری به روش تصفیه یکی از راه‌های آن است. هرچند که این روش چندان دقیق نیست، اما محاسبه آن به شما ارزش حداقلی و کف قیمت ذاتی سهام هر شرکت را نشان می‌دهد.