شرکتهای خصوصی، ارگان‌های دولتی و نیمه دولتی به منظور اجرایی کردن طرح‌های توسعه‌ای مانند افزایش توان تولیدی و خدماتی، تقویت صادرات، تامین سرمایه بنگاه اقتصادی، اصلاح ساختار سرمایه و بروزآوری دارایی ها اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند.
افزایش سرمایه شرکت ها منجر به ورود وجوه نقد یا عدم خروج نقدینگی از شرکت می‌شود، اصولاً با افزایش سرمایه میزان ارزش ذاتی دارایی تغییری نخواهد کرد. روش‌های مختلفی برای افزایش سرمایه در شرکت وجود دارد که در مقاطع مختلف زمانی به شرکت در تأمین منابع مالی کمک میکند. اگر می‌خواهید بدانید افزایش سرمایه چیست و انواع افزایش سرمایه کدام است، تا انتهای این مقاله از سری مقالات آموزش بورس کارگزاری همراه باشید.
افزایش سرمایه در بورس چیست؟
شرکتهای پذیرفته شده در بورس به 4 روش افزایش سرمایه دارند که در راستای تامین مالی انجام می‌شود. این تامین مالی جهت افزایش تولید، بهبود خط تولید، نوسازی ماشین آلات، اجرای پروژه جدید و ... به کار گرفته می‌شود.
تمام شرکت‌ها موظف هستند حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده، درصد افزایش سرمایه و روش آن را در سامانه کدال منتشر کنند. افزایش سرمایه تنها شامل کسانی می‌شود که در زمان برگزاری مجمع سهامدار شرکت باشند. طبق قوانین مجامع، 2 روز کاری قبل از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده، نماد سهم در بازار متوقف می‌گردد.
دلایل افزایش سرمایه شرکت‌ها
شرکتهای خصوصی و نهاد‌های دولتی و نیمه دولتی به منظور تأمین بودجه کافی برای طرح‌های توسعه یا اصلاح ساختار مالی شرکت نیاز به افزایش سرمایه دارند. افزایش سرمایه یک فرآیند گران و زمان‌بر است. به همین دلیل باید متناسب با نیاز، اقدام به افزایش سرمایه کرد.
فرآیند افزایش سرمایه شرکت به چه شکل است؟
ابتدا باید اعضای هیئت مدیره پیشنهاده افزایش سرمایه را به مجمع عمومی فوق العاده ارائه دهند. درج پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع عمومی فوق العاده در سامانه اطلاع رسانی کدال. در این آگهی باید مشخص شود که شرکت با چه سرمایه ای، از چه محلی و به چه دلیلی قصد تامین سرمایه را دارد.
باید توجه داشت که با درج این آگهی در کدال افزایش سرمایه در حد پیشنهاد است و هنوز قطعی نشده است. بازرس و حسابرس قانونی، بعد از درج پیشنهاد افزایش سرمایه در کدال، طرح توجیهی افزایش سرمایه را بررسی و اعلام نظر می کنند و نظر خود را در سامانه کدال به اطلاع عموم می رسانند.
در صورت تایید بازرس و حسابرس، سازمان بورس مجوز افزایش سرمایه را به شرکت می دهد و «اطلاعیه صدور مجوز افزایش سرمایه» در کدال قرار می گیرد و شرکت از این تاریخ به مدت 60 روز فرصت دارد تا افزایش سرمایه را انجام دهد.
در طی 60 روز شرکت آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده را در سامانه کدال درج می کند. معمولا یک روز قبل از برگزاری مجمع نماد شرکت به طور موقت متوقف می شود و سهامداران می توانند در مجمع فوق العاده شرکت کنند. در مجمع فوق العاده برای افزایش سرمایه شرکت تصمیم گیری می شود و در صورت تایید «آگهی ثبت افزایش سرمایه» در سامانه کدال قرار می گیرد و نماد شرکت با قیمتی که تغییرات افزایش سرمایه برای آن اعمال شده بازگشایی می شود.
انواع روش های افزایش سرمایه کدام است؟
- انواع افزایش سرمایه شرکت ها به صورت زیر است:
- افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)
- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
- افزایش سرمایه از محل صرف سهام
در مقاله های پیشین به تشریح هر یک از افزایش سرمایه پرداختیم. برای تکمیل مقاله فوق، به مقاله های پیشین کارگزاری مراجعه کنید.
کدام نوع افزایش سرمایه برای شرکت‌ها بهتر است؟
در حالت کلی، مزایای حاصل از افزایش سرمایه به سهامدارانی تعلق می گیرد که در زمان اجرای مصوبه افزایش سرمایه، مالک سهام شرکت باشند. اصولاً تامین سرمایه باعث زیاد شدن تعداد سهام می‌شود اما در عین حال قیمت سهم کاهش می‌یابد. همان طور که گفته شد، راه‌های مختلفی برای تامین سرمایه وجود دارد. مدیریت شرکت پس از بررسی کامل هزینه و زمان افزایش سرمایه باید روش افزایش سرمایه را به دقت انتخاب کنند.
معمولاً هر شرکت از چندین هفته قبل اعلام خواهد کرد که در تاریخ مشخصی قصد افزایش سرمایه به میزان مشخص را دارد، بر اساس تعداد سهم و قیمت تعیین شده بر طبق فرمول‌های محاسباتی می‌توانید بهترین گزینه را انتخاب کنید. در حالت کلی شرکت با خبر افزایش سرمایه تا مدتی افزایش قیمت خواهد داشت، چون سرمایه‌گذاران متعددی تمایل دارند سهام را بخرند، به این ترتیب قیمت‌ها روند صعودی پیدا خواهد کرد. با گذشت زمان قیمت سهام به یک مقدار ثابت می‌رسد و رفته‌رفته قیمت کاهش می‌یابد.
لازم است افراد با فرمول‌های محاسبه قیمت آشنایی نسبی داشته باشند تا پس از افزایش سرمایه بتوانند قیمت جدید سهام را محاسبه کنند. روش تامین سرمایه از طریق صرف سهام به ندرت استفاده می‌شود. اصولاً افزایش سرمایه با صرف سهام زمانی امکان‌پذیر است که سود حاصل از صرف سهام بین تمام ذینفعان تقسیم شود و به حساب اندوخته شرکت انتقال یابد. معمولاً سود حاصل از انتشار سهام به روش صرف سهام به مدت دو سال در حساب اندوخته شرکت به منظور کسب سود نگه داشته می‌شود.
مزایای افزایش سرمایه
- تامین مالی شرکت برای توسعه طرح های پروژه‌ای
- مکان خروج شرکت از زیان و ماده 141 قانون تجارت
- افزایش نسبت بدهی به دارایی شرکت
- افزایش جذابیت سهام به جهت کاهش قیمت
معایب افزایش سرمایه
- تاثیر افزایش سرمایه بر سود هر سهم
- امکان ایجاد زیان انباشته
آیا در افزایش سرمایه شرکت کنیم؟
معمولاً افراد زیادی مشتاق خرید سهم هستند، به همین دلیل با انتشار خبر افزایش سرمایه شرکت‌ها صف‌های طولانی تشکیل می‌شود. بسیاری از تازه وارد و مبتدیان دنیای بورس ممکن است بدون تأمل و تنها تحت تأثیر سایرین اقدام به خرید سهم کنند.
همان طور که گفته شد، شرکت‌ها به دو دلیل تمایل دارند اقدام به افزایش سرمایه کنند: اجرای طرح‌های توسعه‌ای و تصحیح ساختار مالی شرکت. افزایش سرمایه موجب ایجاد تغییر در ارزش دارایی ذاتی سهم سهامداران نمی‌شود. با افزایش سرمایه شرکت دارایی سهامداران افزایش پیدا نمی کند.
در این صورت آیا شرکت در افزایش سرمایه توجیه منطقی دارد یا خیر؟ اصولاً تصمیم به افزایش سرمایه اقدامی مثبت در راستای تأمین منافع آتی سهامداران است. منابع مالی جدید در یک طرح توسعه‌ای به کار گرفته می‌شود که در نهایت این طرح جدید منجر به کسب سود برای شرکت می‌شود.
در صورتی که شرکت بدون بررسی و ناآگاهی اقدام به افزایش سرمایه کند چون سهام بدون هیچ گونه ارزش افزوده‌ای رقیق می‌شود، مطلوب سرمایه‌گذاران نخواهد بود. به همین دلیل شرکت‌ها باید با بررسی‌های جامع اقدام به افزایش سرمایه کنند. در صورتی که بین قیمت بازگشایی سهام و قیمت محاسبه شده بر اساس فرمول اختلافی وجود نداشته باشد، شرکت در افزایش سرمایه منطقی است.
هم چنین اگر قیمت بازگشایی سهام از قیمت محاسبه شده بر اساس فرمول بیشتر باشد، رشد قیمت قابل توجه خواهد بود. اگر قیمت بازگشایی سهام از قیمت محاسبه شده بر اساس فرمول کمتر باشد، شاهد افت قیمت قابل توجه خواهیم بود.
لزوماً افزایش سرمایه شرکتهای بورسی به معنای افزایش ارزش سهام آن شرکت نیست و معمولاً قبل از افزایش سرمایه و با خبر افزایش سرمایه، قیمت سهم افزایش پیدا میکند و بهترین زمان برای ورود به سهم محسوب می‌شود و اینکه در زمان برگزاری مجمع افزایش سرمایه با سهم باشیم یا نه به استراتژی افراد بستگی دارد چون معمولا سهم ها بعد از افزایش سرمایه در بورس قیمتشان کاهش پیدا می کند و یه مدت قیمت سهم درجا میزند و بعد حرکت می کند و گپ قیمتی ایجاد شده به دلیل افزایش سرمایه را پر می کند بنابراین اگه استراتژی سهامداری شما میان مدت یا بلند مدت باشد می توانید در افزایش سرمایه شرکت کنید.
آیا افزایش سرمایه مالیات دارد؟
بر اساس ماده 48 قانون مالیات مستقیم کشور، کلیه شرکتهای ایرانی فعال در حوزه تجارت به جز شرکتهای تعاونی باید بر اساس ارزش اسمی سهام یا سهم الشرکه به قرار نیم در هزار حق تمبر پرداخت کنند این مبلغ باید ظرف دو ماه پس از ثبت قانونی شرکت پرداخت شود.
در صورتی که شرکت کاهش سرمایه داده باشد، به اندازه حق تمبر پرداخت شده، حق تمبر جدید دریافت نخواهد شد. برای پرداخت مالیات افزایش سرمایه از تاریخ ثبت به بعد دو ماه فرصت دارید تا حق تمبر خود را پرداخت کنید، در صورت عدم پرداخت در موعد زمانی مقرر، این مبلغ دو برابر خواهد شد.
شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بر طبق ماده 27 مالیات مستقیم به منظور رفع موانع تولید و ارتقای نظام مالی در صورتی که از طریق محل آورده نقدی اقدام به افزایش سرمایه کنند، از پرداخت حق تمبر ذکر شده در ماده 48 قانون مالیات مستقیم و تبصره آن معاف می‌باشند. شرکتهای تعاونی از پرداخت حق تمبر معاف هستند.
سوالات متداول
افزایش سرمایه چیست؟
افزایش سرمایه فرآیندی است که شرکتهای پذیرفته شده در بورس در راستای تامین مالی به روش‌های مختلف سرمایه خود را افزایش می‌دهند. این منابع مالی در جهت گسترش فعالیت‌های شرکت، اصلاح ساختار سرمایه و نوسازی تجهیزات تولیدی، افزایش تولید و ... به کار گرفته می‌شوند.
از کجا بفهمیم کدام شرکت افزایش سرمایه دارد؟
شرکت های پذیرفته شده در بورس پیش از افزایش سرمایه، اخبار درصد افزایش سرمایه و زمان افزایش سرمایه را در سامانه کدال منتشر می‌کنند. با بررسی این سامانه می‌توانید پیش از متوقف شدن سهم برای افزایش سرمایه از جزئیات افزایش سرمایه اطلاع یابید.
افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
تنها سهامدارانی از مزایای افزایش سرمایه بهره‌مند می‌شوند که در زمان مجمع سهامدار باشند. اگر پیش از بسته شدن سهم، سرمایه گذار سهام خود را به فروش برساند، از مزایای افزایش سرمایه برخوردار نمی‌شود. در مقابل اگر فردی پیش از بسته شدن سهم، سهام خریداری کند، از مزایای مجمع افزایش سرمایه برخوردار می‌گردد.
