تعیین حد ضرر یک موضوع مهم در سرمایه‌گذاری است. این حد به مقداری اشاره دارد که یک سرمایه‌گذاری می‌پذیرد تا آن مبلغ را از دست بدهد اما از ضررهای بیشتر جلوگیری کند. مشخص کردن حد ضرر به سرمایه‌گذاران در مدیریت ریسک کمک می‌کند. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله به نحوه تعیین حد ضرر و انواع آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
حد ضرر چیست؟
حد ضرر به زبان ساده همان سطحی است که در صورت رسیدن قیمت به آن باید از سهم خارج شویم. این سطح از پیش تعیین شده همان حد ضرر است. با این کار در موقعیت‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت با کاهش قیمت بیشتر از سطح از پیش تعیین شده، ضرر متوقف می‌شود.
این سطح از پیش تعیین شده می‌تواند یک قیمت یا یک درصد باشد. اگر حد ضرر یک رقم قیمت است، قیمتی است که شما بخواهید پس از مشاهده آن ضرر را متوقف کنید. اگر حد ضرر یک درصد باشد، از طریق درصد قیمت خرید و فروش شما مشخص می‌شود.
اجازه بدهید یک مثال ساده برای این موضوع بزنیم. شما نماد خودرو را با قیمت 200 تومان خریداری کرده‌اید و می‌خواهید پس از دست دادن بیش از 10 درصد قیمت، از ضرر بیشتر جلوگیری کنید. شما در این شرایط با قبول ضرر 20 تومانی از ضرر بزرگ‌تر جلوگیری کردید.
انواع حد ضرر
حد ضرر انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- حد ضرر براساس زمان
- حد ضرر براساس نوسانات قیمت
- حد ضرر براساس سطح پشتیبانی و مقاومت
- حد ضرر براساس درصد حساب
- حد ضرر درصد ثابت
- حد ضرر متحرک
1- حد ضرر براساس زمان
این حد ضرر همانطور که از نام آن پیدا است براساس یک دوره زمانی از پیش تعیین شده است. شما می‌توانید پس از یک دوره زمانی تصمیم بگیرید که سهام خود را از بازار خارج کنید.
2- حد ضرر بر اساس نوسانات قیمت
نوع بعدی حد ضرر در بورس حد ضرر بر اساس نوسانات متوسط قیمت یک ارز (مثل ریال یا دلار) است. در صورت عدم توجه به نوسانات متوسط قیمت در یک دوره زمانی خاص، این نوع حد ضرر می‌تواند بسیار مفید باشد زیرا قیمت می‌تواند خیلی زود وارد حوزه‌ای شود که به شما ضرر بزند.
اندیکاتور بولینگر باند یک ابزار محبوب برای اندازه گیری نوسانات قیمت است. البته ابزارهای دیگری نیز برای این کار وجود دارد که می‌توانید فرمول حد ضرر را با آن محاسبه کنید. حد ضرر در بورس بر اساس نوسانات قیمت را می‌توانید از طریق نمودارها نیز بررسی کنید.
3- حد ضرر بر اساس سطح پشتیبانی و مقاومت
حد ضرر بر اساس سطح پشتیبانی و مقاومت زمانی است که حد تعیین شده، دقیقاً زیر سطح پشتیبانی یا بالاتر از سطح مقاومت قرار می‌گیرد. سطح پشتیبانی و مقاومت سطوح قیمت است که در آن قیمت بالا و پایین می‌شود، و این تعیین حد ضرر تصمیم بسیار مناسبی برای شما محسوب می‌شود. این روش می‌تواند یک روش مناسب برای تعیین حد ضرر در بازارهای بزرگ باشد.
4- حد ضرر بر اساس درصد حساب
این حد ضرر ابتدایی‌ترین نوع سفارشات حد ضرر در بورس است و بر اساس درصدی از پیش تعیین شده میزان حساب شما انجام می‌شود. به عنوان مثال، اگر تصمیم دارید که در هر تجارت 2٪ از حساب خود را به خطر بیاندازید، حد ضرر را طوری تعیین کنید که برابر با 2٪ کل ارزش حساب شما است.
با این حال، این نوع حد ضرر یک اقدام هوشمندانه نیست و بهتر است تا حد امکان از این روش استفاده نکنید. همیشه توقف خود را مطابق با شرایط فعلی بازار قرار دهید. سپس اندازه موقعیت را محاسبه کنید تا حداکثر 2٪ از حساب خود را در معرض خطر قرار دهید.
5- حد ضرر درصد ثابت
در این حالت سرمایه‌گذار درصدی را مشخص می‌کند که در صورت کاهش قیمت سهم به آن سطح، از سهم خارج شود.
6- حد ضرر متحرک
در صورتی که سهم پس از خرید به صورت مداوم افزایش قیمت داشت، باید به همان نسبت، حد ضرر را بالاتر آورد. این امر به جهت حفظ سودهای بدست آمده است. به عنوان نمونه نماد شستا را خریداری کردید و قیمت از 1000 تومان به 1300 تومان رسید، بهتر است حد ضرر خود را از 900 تومان به 1200 تومان جا به جا کنید.
استراتژی حد ضرر
بالاتر به سوال حد ضرر یا استاپ لاس چیست، پاسخ دادیم. حال می‌خواهیم بگوییم که چگونه حد ضرر را تعیین کنیم. تصور کنید که سهم سایپا را با قیمت 140 تومان خریداری کرده‌اید و می‌خواهید 10٪ را به عنوان حد ضرر تعیین کنید. 10٪ در اینجا بدان معنی است که شما نمی‌خواهید بیش از 10٪ از دارایی سرمایه گذاری شده خود را از دست بدهید (140 تومان).
10٪ از 140 تومان، 14 تومان می‌شود؛ بنابراین شما نمی‌خواهید بیش از 14 تومان از دست بدهید. به عبارت دیگر اگر قیمت سهم شما کاهش پیدا کرد، باید سهام سایپا خود را با قیمت 126 تومان ( 140-14) بفروشید.
درصد حد ضرر را باید چگونه تعیین کنید؟ این بستگی به تنظیمات و استراتژی شما دارد. با این حال باید سعی کنید این عدد بسیار کوچک یا بسیار بزرگ نباشد.
مزایا و معایب تعیین حد ضرر
استفاده از حد ضرر در فارکس یا بورس ایران می‌تواند خطرناک نیز باشد. دلایل آن فلسفی و هم عملی است. تصور کنید که یک سهام خریداری کرده‌اید و کمی بعد آن را می‌فروشید زیرا کسی وارد بازار شده است که 10 درصد کمتر از آنچه دیروز برای آن پرداخت کرده‌اید به شما پیشنهاد می‌دهد. شما پیشنهادی مانند این را در زندگی واقعی نمی‌پذیرید اما در بازار سهام این اتفاق به طور مرتب رخ می‌دهد.
سیاست تعیین حد ضرر و پایبندی به آن نشان می‌دهد که سرمایه‌گذار خوشحال است که متقاعد شده است که او اشتباه کرده است و بازار درست گفته است. بعضی اوقات ممکن است این اتفاق بیفتد اما تجربه نشان می‌دهد بسیاری از سهام‌ها برای سال‌ها می‌توانند بی‌ارزش بمانند.
اشتباه در معاملات امری طبیعی است و بسیاری از افراد در معاملات اشتباه می‌کنند. بدون شک تعیین حد ضرر باعث خواهد شد که شما استراتژی مشخصی را داشته باشید و بزرگترین مزیت آن جلوگیری از ضرر بیشتر است. حالا بیایید وضعیتی را تصور کنید که یک نفر بر از بازیگران بازار که سهام بسیار زیادی دارد، قسمتی از سهام خود را می‌فروشد.
شما با دیدن این استراتژی تصور می‌کنید که سهام در حال سقوط است و سهام خود را می‌فروشید. سپس بالافاصله پس از این اقدام شما سهام دوباره رشد می‌کند چرا که کاهش قیمت کوتاه مدت و ساختگی بوده است. تنها رسیدن میزان کاهش قیمت به حد ضرر در بورس باعث شده که شما اشتباه کنید. در این حالت حد ضرر نامناسب تعیین شده شما باعث ضرر کلی خواهد شد.
چقدر به حد ضرر پایبند باشیم
موارد بسیاری وجود دارد که می‌توانید حد ضرر تعیین شده را نادیده بگیرید. اما چگونه و از کجا باید بدانید چه وقت باید از آن استفاده کنید و چه زمانی آن را نادیده بگیرید؟ هدف اصلی حد ضرر را به یاد بیاورید تا همیشه بدانید که چه زمانی وقت اجرای آن است. هدف اصلی حد ضرر در بورس این است که شما را از ضررهای بزرگ نجات دهد. اگر شما قرار است با یک ضرر موقت سود بزرگی به دست آورید باید حد ضرر را نادیده بگیرید.
به عنوان یک قاعده کلی، اگر در حال معامله هستید و یک سرمایه گذار بلند مدت نیستید، از این حد استفاده کنید. این کاری است که بسیاری از سرمایه گذاران انجام می‌دهند.
سرمایه‌گذاران بلندمدت از حد ضرر استفاده نمی‌کنند زیرا در طولانی مدت نوسانات کوتاه مدت آنها را آزار نمی‌دهد و فقط تصمیمات خرید و فروش را کندتر می‌کنند. همچنین استفاده از حد ضرر به نوع بورسی که در آن هستید نیز بستگی دارد. تعیین حد ضرر در بازار سهام دشوارتر از بازار اوراق بهادار است زیرا بازار سهام بی‌ثبات است.
در تعیین حد ضرر به نکات زیر توجه کنید:
1- استفاده از حد ضرر در بورس دارای نکاتی است که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد.
2- حد ضرر شما باید بخشی از برنامه معاملاتی شما باشد و آن را در تمامی استراتژی‌ها در نظر بگیرید
3- بهترین زمان برای تعیین حد ضرر در بورس قبل از این است که در معاملات ضرر کرده باشید
4- بهتر است که برای سرمایه گذاری کوتاه مدت از آن استفاده کنید
5- حد ضرر خود را در سطحی تنظیم کنید که احتمال ضرر کم باشد و در عین حال میزان شانس سود برای شما نیز زیاد باشد
چه عواملی در تعیین حد ضرر تاثیرگذار هستند؟
ریسک پذیری
افق زمانی
خطوط فیبوناچی
امواج الیوت
الگوهای نموداری
الگوهای سر و شانه
کف دو قلو و ...
جمع‌بندی
ما در این مطلب دیدیم که عملکرد حد ضرر چیست و نحوه تعیین حد ضرر در بورس را بررسی کردیم. تعیین حد ضرر در معاملات بورس بدون شک یکی از مهم‌ترین استراتژی‌هایی است که شما می‌توانید در پیش بگیرید تا از ضرر بیشتر جلوگیری کنید.
حد ضرر فقط مربوط به بازار بورس نیست و در بازارهای مالی نیز کاربرد دارد. حتی این مفهوم را می‌توانید در انواع بورس‌ها و فرابورس‌های داخلی و خارجی به کار ببرید.