یکی از بزرگترین اشتباهاتی که افراد حاضر در بورس انجام می‌دهند، این است که وقتی سهامی ریزش می‌کند یا قیمت آن کم می‌شود، سریعا اقدام به فروش آن می‌کنند. این مسئله باعث ایجاد آشوب در بازار می‌شود. برخی افراد دیگر نیز بدون داشتن هیچ استراتژی خاصی با دیدن ضرر آنقدر سهام خود را نگه می‌دارند که به میزان زیادی ضرر کنند. هر دوی این افراد با اشتباهات خود دچار ضرر می‌شوند. اما چه کسی می‌تواند در شرایط کاهش قیمت، مناسب عمل کند؟ بدون شک کسی که مفهوم حد ضرر در بورس را بداند.
حد ضرر یکی از کلیدی‌ترین مفاهیمی است که پیش از ورود بورس باید به خوبی با آن آشنا شد. آشنایی با حد ضرر باعث می‌شود که بتوانید به خوبی از ضرر جلوگیری کنید. اگر نمی‌دانید حد ضرر یعنی چه، با ما همراه باشید چرا که در این مطلب قصد داریم جنبه‌های مختلف این مفهوم را مورد بررسی قرار بدهیم تا با مزایا و معایب آن آشنا شوید و شیوه استفاده از آن را یاد بگیرید.
حد ضرر در بورس چیست؟
منظور از حد ضرر این است که شما با دیدن کاهش قیمت به پایین یا زیر یک سطح از پیش تعیین شده، سهام خود را بفروشید. این سطح از پیش تعیین شده همان حد ضرر است. با این کار در موقعیت‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت با کاهش قیمت بیشتر از سطح از پیش تعیین شده، ضرر متوقف می‌شود.
این سطح از پیش تعیین شده می‌تواند یک قیمت یا یک درصد باشد. اگر حد ضرر یک رقم قیمت است، قیمتی است که شما بخواهید پس از مشاهده آن ضرر را متوقف کنید. اگر حد ضرر یک درصد باشد، از طریق درصد قیمت خرید / فروش شما مشخص می‌شود.
اجازه بدهید یک مثال ساده برای این موضوع بزنیم. شما سهم Netflix را با قیمت 200 دلار خریداری کرده‌اید و می‌خواهید پس از دست دادن بیش از 10 درصد قیمت، از ضرر بیشتر جلوگیری کنید. 10٪ از 200 دلار 20 دلار است. شما این مبلغ را از قیمت خرید خود را که 200 دلار است، از 180 دلار جدا کنید. این بدان معناست که شما از 180 دلار ضرر جلوگیری کرده‌اید.
انواع حد ضرر
1-حد ضرر براساس زمان
این حد ضرر همانطور که از نام آن پیدا است براساس یک دوره زمانی از پیش تعیین شده است. شما می‌توانید پس از یک دوره زمانی تصمیم بگیرید که سهام خود را از بازار خارج کنید.
2-حد ضرر بر اساس نوسانات قیمت
نوع بعدی حد ضرر در بورس حد ضرر بر اساس نوسانات متوسط قیمت یک ارز (مثل ریال یا دلار) است. در صورت عدم توجه به نوسانات متوسط قیمت در یک دوره زمانی خاص، این نوع حد ضرر می‌تواند بسیار مفید باشد زیرا قیمت می‌تواند خیلی زود وارد حوزه‌ای شود که به شما ضرر بزند.
بولینگر باند یک ابزار محبوب برای اندازه گیری نوسانات قیمت است. البته ابزارهای دیگری نیز برای این کار وجود دارد که می‌توانید فرمول محاسبه حد ضرر را در آن ببینید یا آن را محاسبه کنید. حد ضرر در بورس بر اساس نوسانات قیمت را می‌توانید از طریق نمودارها نیز بررسی کنید.
3-حد ضرر بر اساس سطح پشتیبانی و مقاومت
حد ضرر بر اساس سطح پشتیبانی و مقاومت زمانی است که حد تعیین شده، دقیقاً زیر سطح پشتیبانی یا بالاتر از سطح مقاومت قرار می‌گیرد. سطح پشتیبانی و مقاومت سطوح قیمت است که در آن قیمت بالا و پایین می‌شود، و این تعیین حد ضرر تصمیم بسیار مناسبی برای شما محسوب می‌شود. این روش می‌تواند یک روش مناسب برای تعیین حد ضرر در بازارهای بزرگ باشد.
4-حد ضرر بر اساس درصد حساب
این حد ضرر ابتدایی‌ترین نوع سفارشات حد ضرر در بورس است که بر اساس درصد از پیش تعیین شده میزان حساب شما انجام می‌شود. به عنوان مثال، اگر تصمیم دارید که در هر تجارت 2٪ از حساب خود را به خطر بیاندازید، حد ضرر را طوری تعیین کنید که برابر با 2٪ کل ارزش حساب شما است.
با این حال، این نوع حد ضرر یک اقدام هوشمندانه نیست و بهتر است تا حد امکان از این روش استفاده نکنید. همیشه توقف خود را مطابق با شرایط فعلی بازار قرار دهید و سپس اندازه موقعیت را محاسبه کنید تا حداکثر 2٪ از حساب خود را در معرض خطر قرار دهید.
نحوه تعیین حد ضرر
حال که دیدیم حد ضرر یا استاپ لاس چیست، خواهیم دید که چگونه حدد ضرر را تعیین کنیم. تصور کنید که سهم اپل را با قیمت 140 دلار خریداری کرده‌اید و می‌خواهید 10٪ را به عنوان حد ضرر تعیین کنید. 10٪ در اینجا بدان معنی است که شما نمی‌خواهید بیش از 10٪ از دارایی سرمایه گذاری شده خود را از دست بدهید (140 دلار). 10٪ از 140 دلار 14 دلار است ، بنابراین شما نمی‌خواهید بیش از 14 دلار از دست بدهید. به عبارت دیگر اگر قیمت سهم شما کاهش پیدا کرد، باید سهام اپل خود را با قیمت 126 دلار ( 140-14) بفروشید. درصد حد ضرر را باید چگونه تعیین کنید؟ این بستگی به تنظیمات و استراتژی شما دارد. با این حال باید سعی کنید این عدد بسیار کوچک یا بسیار بزرگ نباشد.
مزایا و معایب تعیین حد ضرر
استفاده از حد ضرر در فارکس یا بورس ایران می‌تواند خطرناک نیز باشد. دلایل آن نیز هم فلسفی و هم عملی است. تصور کنید که یک سهام خصوصی در یک پمپ بنزین محلی خریداری کرده‌اید و کمی بعد آن را می‌فروشید زیرا کسی وارد بازار شده است که 10 درصد کمتر از آنچه دیروز برای آن پرداخت کرده‌اید به شما پیشنهاد می‌دهد. شما پیشنهادی مانند این را در زندگی واقعی نمی‌پذیرید اما در بازار سهام این اتفاق به طور مرتب رخ می‌دهد.
سیاست تعیین حد ضرر و پایبندی به آن نشان می‌دهد که سرمایه گذار خوشحال است که متقاعد شده است که او اشتباه کرده است و بازار درست گفته است. بعضی اوقات ممکن است این اتفاق بیفتد اما تجربه نشان می‌دهد بسیاری از سهام برای سال‌ها می‌توانند بی ارزش بمانند. اتفاقاتی که در جریان بحران dot.com یک نمونه بارز از این بود که حد ضرر واقعا به بسیاری از افراد سود رساند و بسیاری دیگر را دچار ضرر کرد.
اشتباه در معاملات امری طبیعی است و بسیاری از افراد در معاملات اشتباه می‌کنند. بدون شک تعیین حد ضرر باعث خواهد شد که شما استراتژی مشخصی را داشته باشید و بزرگترین مزیت آن این است که از ضرر بیشتر جلوگیری می‌شود. حالا بیایید وضعیتی را تصور کنید که یک نفر بر از بازیگران بازار که سهام بسیار زیادی دارد، قسمتی از سهام خود را می‌فروشد.
شما با دیدن این استراتژی تصور می‌کنید که سهام در حال سقوط است و سهام خود را می‌فروشید. سپس بالافاصله پس از این اقدام شما سهام دوباره رشد می‌کند چرا که کاهش قیمت کوتاه مدت و ساختگی بوده است. تنها رسیدن میزان کاهش قیمت به حد ضرر در بورس باعث شده که شما اشتباه کنید. در این حالت حد ضرر نامناسب تعیین شده شما باعث ضرر کلی خواهد شد.
چقدر به حد ضرر پایبند باشیم
موارد بسیاری وجود دارد که می‌توانید حد ضرر تعیین شده را نادیده بگیرید. اما چگونه و از کجا باید بدانید چه وقت باید از آن استفاده کنید و کی آن را نادیده بگیرید؟ هدف اصلی حد ضرر را به یاد بیاورید تا همیشه بدانید که کِی وقت اجرای آن است: هدف اصلی حد ضرر در بورس این است که شما را از ضررهای بزرگ نجات دهد. اگر شما قرار است با یک ضرر موقت سود بزرگی به دست آورید باید حد ضرر را نادیده بگیرید.
به عنوان یک قاعده کلی، اگر در حال معامله هستید و اگر یک سرمایه گذار بلند مدت نیستید، از این حد استفاده کنید. این کاری است که بسیاری از سرمایه گذاران انجام می‌دهند. سرمایه گذاران بلند مدت از حد ضرر استفاده نمی‌کنند زیرا در طولانی مدت نوسانات کوتاه مدت آنها را آزار نمی‌دهد و فقط تصمیمات خرید و فروش را کندتر می‌کنند. همچنین استفاده از حد ضرر به نوع بورسی که در آن هستید نیز بستگی دارد. تعیین حد ضرر در بازار سهام دشوارتر از بازار اوراق بهادار است زیرا بازار سهام بی‌ثبات است.
در تعیین حد ضرر به چه نکاتی توجه کنیم
1-استفاده از حد ضرر در بورس دارای نکاتی است که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد.
2-حد ضرر شما باید بخشی از برنامه معاملاتی شما باشد و آن را در تمامی استراتژی‌ها در نظر بگیرید
3-بهترین زمان برای تعیین حد ضرر در بورس قبل از این است که در معاملات ضرر کرده باشید
4-بهتر است که برای سرمایه گذاری کوتاه مدت از آن استفاده کنید
5-حد ضرر خود را در سطحی تنظیم کنید که احتمال ضرر کم باشد و در عین حال میزان شانس سود برای شما نیز زیاد باشد
سخن پایانی
ما در این مطلب دیدیم که عملکرد حد ضرر چیست و نحوه تعیین حد ضرر در بورس را همراه با یکدیگر بررسی کردیم. تعیین حد ضرر در معاملات بورس بدون شک یکی از مهم‌ترین استراتژی‌هایی است که شما می‌توانید در پیش بگیرید تا از ضرر بیشتر جلوگیری کنید. حد ضرر فقط مربوط به بازار بورس نیست. حد ضرر در بازارهای مالی نیز کاربرد دارد. حتی این مفهوم را می‌توانید در انواع بورس‌ها و فرابورس‌های داخلی و خارجی به کار ببرید.