سهام چیست؟ سهام‌دار کیست؟ درباره این عناوین حتما شنیده‌اید اما اگر از شما بخواهند که به طور دقیق آنها را توضیح بدهید، احتمالا از پاسخ بازمی‌مانید. این‌طور نیست؟ عیبی ندارد. بسیاری از افراد عادی که به فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشغول نیستند، نسبت به اصطلاحاتی مانند سهام و آنچه به بازار بورس و... مرتبط است، بی‌اطلاعند.
خرید و فروش سهم می‌تواند یکی از بهترین و موثرترین روش‌های سرمایه‌گذاری در یک جامعه و کشور باشد؛ اما این موضوع در ایران هنوز به طور کامل فرهنگ سازی نشده است. یعنی مردم عادی در فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری این‌چنینی معمولا نقش پر رنگی ندارند. در هر حال، به نظر می‌رسد که بسیاری از افراد در کشور ما ترجیح می‌دهند که پول و سرمایه‌ای را که در دست دارند در بانک بگذارند و به سود سپرده خود قانع باشند. حال آنکه، مشارکت در بورس و خرید سهام می‌تواند به آنها کمک کند تا به سرمایه و سودی بسیار بیشتر از حد تصورشان دست پیدا کنند. اگر شما در دسته کسانی هستید اطلاعاتی در خصوص سهام Shares داشته باشید و به دانستن چند و چون بازار آن علاقه دارید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
سهام چیست؟
وقتی بناست که یک فرد، اقدام به راه‌اندازی یک شرکت کند به چه چیزی نیاز دارد؟ بله به سرمایه. این فرد از روش‌های مختلف به سرمایه‌ای دست پیدا کرده است که قصد دارد با آن یک شرکت بنا کند. برای اینکه یک شرکت بتواند به طور موفق عمل کند به منابع مالی برای تامین نیازهایش احتیاج خواهد داشت. بخشی از این نیازها از طریق درخواست وام‌های بانکی یا یافتن شرکای تجاری تامین می‌شود اما همیشه که نمی‌توان از این روش‌ها بهره برد.
در این هنگام است که پای فروش سهام به میان می‌آید. یکی از راه‌های گسترش کسب و کار و افزایش سرمایه تامین مالی از طریق فروش سهام به سهامداران است. یعنی صاحبان شرکت و کسب و کار، بخشی از شرکت خود را به سهم‌هایی بخش‌بندی می‌کنند و با فروش هر سهم در بازار سهام، افراد را به همراه سرمایشان به سمت خود جذب می‌کنند تا سرمایه گذاران جدید شرکت باشند و با اعطای وجه در برابر مالکیت بخشی از سهام به گرداندن آن کسب و کار کمک کنند. پس سرمایه‌گذاران اولیه یا همان صاحبان نخست کسب و کار برای تامین امور مالی‌شان نیاز به استقراض و دریافت وام ندارند. حالا منبعی جدید از تامین مالی برای خود به وجود آورده‌اند که سود و ضرر شرکت را با آن ها تقسیم خواهند کرد.
تبدیل کردن شرکت سهامی خاص به سهامی عام و فروش بخشی از شرکت در قالب سهام آن به افراد در گرداندن چرخ‌های اقتصاد بسیار سودمند خواهد بود. چون هم راهی برای راه‌اندازی و رونق دادن به سرمایه‌گذاری‌ها و کسب و کارهای مختلف به وجود می‌آورد؛ هم افرادی که به دلایل مختلف از جمله نداشتن سرمایه جهت شروع یک کسب و کار نو یا دلایل شخصی دیگر شخصا نمی‌خواهند شرکت یا کسب و کاری را راه‌اندازی کنند، در شکل و شمایل جدیدی از سرمایه‌گذاری به جز سپرده‌گذاری در بانک یا خرید سکه و طلا مشارکت خواهند داشت و در سود این سرمایه گذاری سهیم خواهد بود.
پس فلسفه سهم و سهام بدین صورت بود که بیان کردیم. شرکت و صاحبان کسب و کار با تبدیل شرکت خود به سهامی عام، سرمایه ثبت شده خود را تقسیم به بخش‌های مختلف کرده و با وارد کردن شرکت‌شان به بازار بورس و اعطای سهام به سرمایه‌گذاران از میان افراد جامعه به سرعت به منابع مالی جدیدی دست پیدا خواهند کرد.
برگه سهم چیست؟
حتما اصطلاح اوراق بهادار هم به گوش‌تان خورده است. اوراق جمع کلمه ورق و به معنی برگه است. بهادار هم که یعنی ارزشمند. اما سهام چیست؟ باید بدانید که سهام، نوعی اوراق بهادار است. هر شرکت سهامی، به قطعاتی تقسیم می‌شود که به هر یک از این قطعات، سهم می‌گویند.
سهم به زبان ساده، عبارت از قطعاتی است که مجموع آنها سرمایه شرکت را تشکیل می‌دهد یا بهتر است بگوییم سهام، ورقه‌ای دارای ارزش و قابل خرید و فروش است و با داشتن آن می‌توانید بر بخشی از یک شرکت مالکیت پیدا کنید. چه چیزی از این بهتر؟ یعنی با خرید سهام هر شرکت می‌توانید در آن سرمایه‌گذار باشید. چنین امکانی بدون وجود بازار بورس و فروش سهام مقدور نبود؛ زیرا راه‌اندازی یک شرکت و کسب و کار بسیار دشوار و بعضا پیچیده است. ضمن اینکه اگر در راه‌اندازی کسب و کار و یک شرکت مستقل برای خودتان، سررشته کافی نداشته باشید در معرض ضرر و زیان قرار خواهید گرفت اما با خرید سهام، کار را به کاردان می‌سپارید و به سود و افزایش سرمایه هم دست پیدا می‌کنید.
یکی دیگر از نکات با اهمیت، فعالیت‌های این بازار تمام و کمال به طور قانونی است و لازم نیست نگران کلاهبرداری‌ها و غیرقانونی بودن معاملات شوید. اطلاعات مالی و جزئیات شرکت‌های بورسی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر می‌شود و بررسی و رصد فعالیت‌های شرکت بورسی به طور دقیق ممکن است.
انواع شرکت های سهامی
شرکت‌های سهامی، شرکت‌هایی هستند که سرمایه آن ها به سهام تقسیم می‌شود. شرکت‌های سهامی بعد از تشکیل و ثبت شدن در دسته شرکت‌های تجاری قرار می‌گیرند. تعداد شرکای این شرکت‌ها نباید کمتر از سه نفر باشد. این شرکت‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. شرکت سهامی عام و خاص. در ادامه به شرح هر یک از این نوع شرکت‌های سهامی می‌پردازیم.
شرکت سهامی عام
شرکت سهامی عام شرکتی است که قسمتی از سرمایه آن از طریق فروش سهام به مردم تامین می شود. موسسین قبلا بیست درصد سرمایه را خودشان تعهد می‌کنند و حداقل ۳۵ درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در آستانه تاسیس در یکی از بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند و سپس اظهارنامه‌ای به ضمیمه طرح اساسنامه شرکت و اعلامیه پذیره‌نویسی سهام، به مراجع ثبت شرکت‌ها تسلیم می‌نمایند. سهام شرکت‌های سهامی عام در بازار بورس قابلیت خرید و فروش دارد. ویژگی‌های شرکت سهامی عام به شرح زیر است:
- شرکت‌های سهامی عام نیاز به تشکیل مجمع عمومی دارند؛
- سرمایه لازم برای راه‌اندازی این شرکت‌ها، حداقل پنج میلیون ریال است؛
- اظهارنامه ثبت شرکت در شرکت سهامی عام به امضای موسسین می‌رسد؛
- این شرکت‌ها برای فروش سهام باید اقدام به انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی کنند؛
- شرکت‌های سهامی عام می‌توانند اوراق قرضه منتشر کنند؛
- امضای ورقه تعهد سهم در شرکت سهامی عام نیازمند قبول اساسنامه و تصمیمات مجامع عمومی است؛
- حداقل تعداد اعضا برای تشکیل شرکت سهامی عام ۵ نفر است.
شرکت سهامی خاص
شرکت سهامی خاص، شرکتی است که تمام سرمایه آن از طریق موسسان آن تامین می‌شود. راه‌اندازی شرکت‌های عام معمولا با روندها و تشریفات دشواری همراه است به همین خاطر، شرکت‌های سهامی خاص نیز تعریف شده تا راه‌اندازی کسب و کارها و تجارت ساده‌تر و پررونق‌تر شود. شرکت‌های سهامی خاص، مجمع عمومی ندارند و تعداد شرکای آنها کمتر از شرکای شرکت سهامی عامی است. ویژگی‌های شرکت‌های سهامی خاص به این شکل است:
- سرمایه شرکت در هنگام راه‌اندازی کمتر از یک میلیون ریال نیست.
- تعداد مدیران این شرکت حداقل سه نفر است؛
- تعداد سهامداران این شرکت‌ها حداقل سه نفر است؛
- اوراق قرضه قابل انتشار در این شرکت‌ها وجود ندارد؛
- سهام شرکت را نمی‌توان در بازار بورس خرید و فروش کرد، نقل و انتقالات سهام در گروی موافقت مدیران خواهد بود.
- مسئولیت صاحبان سهام هم محدود به مبلغ اسمی سهام‌شان است.
انواع سهام در بورس
- سهام عادی
- سهام ممتاز
- سهام انتفاعی
- سهام حق تقدم
- سهام جایزه
- سهام مدیریتی
جمع بندی
در این مقاله به بررسی سهام و انواع سهام پرداختیم. همان طور که گفته شد، سهام واحدی از مالکیت در یک شرکت است. وقتی فردی سهام یک شرکت را خریداری می‌کند، در واقع یک قسمت کوچک از آن شرکت را مالک می‌شود. سهام به دارنده خود حقوقی مانند حق رای در مجامع عمومی و حق دریافت سود (سود سهام) می‌دهد. سهام خود به دو نوع سهام عادی و سهام ممتاز تقسیم می‌شود که در این مقاله به بررسی هر یک پرداختیم.
