تحلیل تکنیکال در بازار بورس یکی از مهمترین ابزارهای تحلیل سهام به شمار میرود که بسیاری از معاملهگران و تحلیلگران بازار، از آن برای بررسی وضعیت سهام استفاده میکنند تا بتوان بر اساس دادههای تحلیل، معاملات موفق و منطقی داشت.
اندیکاتورها نیز از ابرازهای قدرتمند در تحلیل تکنیکال هستند که طبق آن نمودار قیمتی مورد تحلیل قرار میگیرد و میتواند اطلاعات مهمی را به تحلیلگران بدهد.
واگرایی در اندیکاتورها قدرت تحلیل را بسیار افزایش میدهد. به همین منظور، در این مقاله قصد داریم تا درباره واگرایی در اندیکاتورهای تکنیکالی بپردازیم.
اندیکاتور چیست؟
اندیکاتور از ابزارهای قدرتمند تحلیل تکنیکال میباشد و شاخصی محسوب میشود که با استفاده از آن میتوان روند حرکتی سهام یا دارایی را در نمودار سهام مورد ارزیابی قرار داد و برای روند بعدی پیشبینی کرد.
اندیکاتور همچنین با استفاده از دادههای آماری و محاسبات، نقاط مهم تکنیکالی مثل سطح حمایتی و مقاومتی، شتاب حرکتی سهام، قدرت حجم در سهام را مشخص میکند و بسیاری از تحلیلها طبق آن توسط نرمافزار تحلیلی انجام میگیرد.
واگرایی در بورس چیست؟
واگرایی در بورس زمانی اتفاق میافتد که قیمت سهام یا دارایی برخلاف روند اندیکاتور و در جهت مخالف با آن حرکت کند. این اتفاق میتواند هشداری برای برگشت روند در نمودار باشد که همیشه مورد توجه اکثر تحلیلگران بازار قرار میگیرد.
انواع واگراییها
مفهوم واگرایی، خود به سه دسته تقسیم میشود:
- واگرایی معمولی
- واگرایی مخفی
- واگرایی زمانی
هر کدام از انواع واگرایی بحث مفصل و مجزایی دارد اما در این قسمت به اختصار در مورد آنها اشاره میکنیم.
واگرایی معمولی یا Regular Divergence به اختلاف حرکت قیمت نمودار با حرکت اندیکاتور گفته میشود که معمولاً در پایان یکروند اتفاق میافتد و خبر از بازگشت قیمتی در روند بعدی میدهد. واگرایی معمولی به دو نوع مثبت و منفی تقسیم میشود.
واگرایی مثبت در پایان یک روند نزولی بین دو کف قیمتی ایجاد میشود و واکنش اندیکاتور با شیب مثبت نشان از صعود قیمت در روند بعدی میدهد.
واگرایی منفی در پایان یک روند صعودی بین دو سقف قیمتی ایجاد میشود و واکنش اندیکاتور با شیب منفی همراه است که نشان از روند نزولی قیمت در حرکت بعدی میباشد.
واگرایی مخفی یا Hidden Divergence با همان ساختار واگرایی معمولی به وجود میآید با این تفاوت که در پایان روند اصلاحی نمایان میشود و نشان از بازگشت قیمت در کانال روند حرکتی میباشد.
واگرایی زمانی به حالتی گفته میشود که اختلاف، میان نمودار قیمتی و پارامتر زمان ایجاد میشود. در این نوع واگرایی، اندیکاتور اثرگذار نیست و در واقع نمودار قیمت در بازه زمانی اصلاحی، نسبت به حرکت قبلی خود ناتوان است.
واگرایی در اندیکاتورها
اندیکاتور واگرایی در تعیین پیشبینی روند حرکتی سهام نقش غیرقابلانکاری دارند. با استفاده از واگرایی در اندیکاتورها میتوانیم نقاط بازگشت روند را در روند صعودی و یا نزولی، تشخیص بدهیم و طبق آن استراتژی معاملاتی خود را پایهریزی کنیم. وقتی واگرایی در اندیکاتورها مشاهده میشود، معمولاً میتوان نشانههای تغییر روند در نمودار را جستجو کرد.
برای تشخیص واگرایی در اندیکاتورها باید از اندیکاتورهای مختلفی در تحلیل تکنیکال استفاده کنیم و تمامی احتمالات و شرایط موجود را مورد بررسی قرار بدهیم. مشاهده واگرایی در اندیکاتور، قدرت تحلیل ما را بسیار بالا میبرد و بررسی روند حرکتی نمودار جدیتر دنبال میشود.
در چه اندیکاتورهایی واگرایی دیده میشود؟
اندیکاتورهای مختلفی هستند که در آنها میتوان واگرایی را بررسی کرد. توجه داشته باشید که اعتبار واگرایی در اندیکاتورها اهمیت فراوانی دارد. در ادامه به معرفی اندیکاتورهایی میپردازیم که دارای اعتبار برای تشخیص واگرایی هستند.
انواع واگرایی مکدی (MACD)
MACD یک اندیکاتور ممنتوم میباشد که از دو میانگین متحرک تشکیل شده است. به طور معمول زمانی که اندیکاتور MACD صعود میکند، قیمت نیز بالا میرود. اما در واگرایی اندیکاتور MACD، زمانی نشان از بازگشت روند وجود دارد که قیمت، خلاف جهت اندیکاتور حرکت میکند.
اصولا وقتی شیب اندیکاتور MACD منفی است و در نمودار قیمتی شیب نمودار مثبت باشد، انتظار تغییر روند به سمت روند نزولی را داریم. برعکس این مورد هم امکانپذیر است. زمانی که شیب اندیکاتور MACD مثبت و شیب نمودار قیمتی منفی باشد، شاهد تغییر جهت روند حرکتی به سمت روند صعودی خواهیم بود.
نکته مهم برای تشخیص واگرایی MACD فاصله بین کف و سقف در نمودار است؛ چرا که این فاصلهها میتوانند صعود یا نزول روند را در نمودار مشخص کنند و اندیکاتور نسبت به آنها واکنش نشان میدهد.
آموزش واگرایی در RSI
در مورد اندیکاتور RSI، در مقالات پیشین توضیحات کافی داده شده است و گفتیم که اندیکاتور RSI در تشخیص نقاط اشباع خرید و اشباع فروش بسیار قدرتمند عمل میکند. در اینجا بیشتر روی مفهوم واگرایی در اندیکاتور RSI بحث خواهیم کرد.
در اندیکاتور RSI، سطوح 30 و 70 در تعیین اشباع فروش و اشباع خرید بسیار کارآمد است. واگرایی مثبت در اندیکاتور RSI هنگامی رخ میدهد که اندیکاتور RSI، اشباع فروش را نشان دهد و در ادامه حرکت خود به سمت بالا با شیب مثبت صعود کند.
اگر در این زمان، نمودار قیمت با شیب منفی افت کند، ما با واگرایی مواجه میشویم که احتمالاً بازگشت روند را خواهیم داشت و در این شرایط پایان اشباع فروش و یک فرصت مناسب برای خرید پیش میاید؛ چرا که هر لحظه احتمال تغییر روند قیمت، از نزولی به صعود وجود دارد.
درست برعکس این شرایط، زمانی است که اندیکاتور RSI، اشباع خرید را نشان بدهد و نمودار اندیکاتور شیب منفی به سمت پایین داشته باشد. اگر در این زمان، نمودار قیمت با شیب مثبت، صعود کند، با واگرایی منفی روبهرو خواهیم بود و احتمال زیاد بازگشت روند خواهیم داشت.
با پایان اشباع خرید، فرصتی برای فروش به وجود میاید چرا که هر لحظه احتمال تغییر روند قیمت، از روند صعودی به نزولی وجود دارد.
زمانی که شیب نمودار قیمتی در خلاف جهت با شیب اندیکاتور RSI قرار میگیرد، روند حرکتی تغییر پیدا میکند و نمودار سهام با روند جدیدی مواجه میشود که در چینش استراتژی معاملاتی ما نقش تعیینکنندهای دارد.
از آنجایی که واگرایی در RSI، کاربرد زیادی در تحلیل تکنیکال سهام دارد، در مقالهای جداگانه به طور مفصل به آن پرداخته شده است.
واگرایی در MFI
اندیکاتور MFI، شدت جریان نقدینگی را در بازار نشان میدهد که شرح کامل این اندیکاتور در مقاله اندیکاتور MFI به طور کامل شرح داده شده است. یکی از بهترین اندیکاتور واگرایی، MFI میباشد.
واگرایی در اندیکاتور MFI، همانند اندیکاتورهای RSI و MACD، از اختلاف جهت شیب نمودار قیمتی با نمودار اندیکاتور MFI تشخیص داده میشود.
اندیکاتور MFI زمانی از خود واکنش نشان میدهد که شدت جریان نقدینگی رو به بالا باشد. ورود جریان نقدینگی به معنی ضعف فروشندگان در آن مقطع زمانی است و زمانی که واگرایی مثبت در این برهه اتفاق میافتد، اعتبار بازگشت روند، قویتر میشود.
در مواقعی که شیب نمودار اندیکاتور مثبت و در همان زمان، نمودار قیمتی سهام افت کند، میتوان انتظار واگرایی مثبت را داشت. در واگرایی مثبت معمولاً شاهد تغییر روند نمودار به سمت روند صعودی و در واگرایی منفی شاهد تغییر روند نمودار به سمت روند نزولی هستیم.
واگرایی در CCI
اندیکاتور CCI، جزو اندیکاتورهای مومنتوم محسوب میشود و تغییرات را در مومنتوم و حجم، نشان میدهد. همانطور که میدانید تشخیص قدرت روند، یکی از کاربردهای اندیکاتورها میباشد. زمانی که نمودار قیمتی سهام با قدرت بالا روند صعودی و یا نزولی را پیش میگیرد، اندیکاتور CCI از خود واکنش نشان میدهد.
در اندیکاتور CCI وقتی شیب نمودار قیمتی با زاویه بالا، رو به جهت مثبت در حرکت باشد و در همان زمان اندیکاتور CCI، با شیب کم به سمت منفی واکنش نشان دهد، واگرایی منفی در اندیکاتور CCI اتفاق افتاده است. در این حالت به احتمال بسیار زیاد، روند حرکتی سهام به سمت یک روند نزولی تغییر جهت خواهد داد.
برعکس این مورد زمانی خواهد بود که شیب نمودار قیمتی با قدرت زیاد در حال افت قیمتی باشد و در همان زمان، اندیکاتور CCI، با واکنش مثبت همراه شود و شیب مثبت را نشان دهد. در این شرایط بهاحتمال بسیار زیاد، روند حرکتی سهام به سمت یک روند صعودی تغییر جهت خواهد داد.
یکی دیگر از راههای تشخیص واگرایی در CCI، عبور کردن از سطح صفر و یا سطوح مقاومتی و حمایتی قیمت میباشد. زمانی که اندیکاتور CCI، به زیر صفر عبور کند یا سطح مقاومتی شکسته شود، واگرایی منفی تشخیص داده میشود و برعکس زمانی که اندیکاتور CCI، به بالای صفر برسد و یا سطح مقاومتی را عبور دهد، واگرایی مثبت تشخیص داده میشود.
بنابراین در تعیین واگرایی در CCI، اعداد مهم این اندیکاتور مثل صفر یا صد در شناسایی واگرایی در نمودار کمک بسیار زیادی میکند.
نکات مهم در تشخیص واگراییها
- واگرایی در اندیکاتور تنها ملاک تحلیل برای خرید یا فروش سهام نیست و باید معیارها و شاخصهای متنوعی را ارزیابی کرد تا به نتیجه مطلوب رسید.
- ترکیب اندیکاتورهای مومنتوم مثل RSI و CCI میتواند بر قدرت و اعتبار تحلیل بیفزاید و درصورتیکه به طور همزمان واگرایی تشخیص داده شود، میتواند حکم یک سیگنال پرقدرت داشته باشد.
- در استفاده از اندیکاتورها وقتی واگرایی در حوالی نقاط اشباع تشخیص داده میشود، اعتبار و قدرت بیشتری خواهد داشت.
- در تشخیص واگرایی سطوح مهم تکنیکالی مثل سطوح مقاومتی و حمایتی، حائز اهمیت است چرا که با شکست یا عبور این سطوح، تغییر روند و واگرایی با شتاب و احتمال بیشتر اتفاق میافتد.
- همواره احتمال اینکه مسیر واگرایی تکمیل نشود را باید بررسی کرد تا در معامله خود شکست نخوریم.
جمعبندی
تشخیص واگرایی با استفاده از اندیکاتورها یکی از اصول مهم تحلیل تکنیکال میباشد که طبق آن میتوان انتظار بازگشت روند را در نمودار سهام داشت. در این مقاله ما سعی کردیم تا واگرایی را در اندیکاتورهای مختلف بررسی کنیم و برای هرکدام نکات مهم را شرح دهیم.
تشخیص واگرایی نیازمند کسب دانش و مهارت بالا دارد که پیشنهاد میشود برای شناخت بیشتر این مفهوم، آموزشهای لازم را گذراند.
