اکثر افراد وقتی کالاهای با ارزشی خریداری می‌کنند به بیمه کردن و محافظت از آن فکر می‌کنند. در بیشتر نقاط دنیا ابزارهایی به نام اوراق اختیار خرید یا فروش وجود دارد که در واقع جزء ابزارهای بازار مشتقات است و جهت پوشش ریسک سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی از انواع این اوراق اختیار فروش تبعی است و مشتریان می‌توانند با استفاده از آن، سرمایه‌گذاری خود را در یک سهم خاص بیمه کنند. با توجه به استقبال سهامداران از اوراق تبعی، قصد داریم به تعریف اوراق اختیار فروش تبعی و اوراق اختیار خرید تبعی بپردازیم. با ما همراه باشید.
اوراق تبعی چیست؟
در بازار بورس و اوراق بهادار ایران با افت یا نوسان شدید قیمت‌ها، سهامداران از انجام معاملات سهم اجتناب می‌کنند. در این شرایط شرکت‌ها برای حفظ ارزش سهام و نیز حمایت از سهامداران، اوراق اختیار فروش منتشر می‌کنند. این اوراق به دارنده‌ی آن، این اختیار را می‌دهد که در صورت تمایل در تاریخ معینی در آینده سهام خود را به قیمتی که از قبل مشخص شده است، به شرکت بفروشد.
این مورد بدین معناست که شرکت به شما این تضمین را می‌دهد که در تاریخ معین در آینده در صورتی که قیمت سهام کاهش پیدا کرده باشد، این کاهش را تا قیمتی مشخص جبران خواهد کرد که در واقع نوعی بیمه سهم است.
به عنوان مثال شما 1000 سهم یک شرکت را به قیمت 1200 تومان خریداری می‌کنید. با توجه به وضعیت بازار احتمال می‌دهید که قیمت سهم کاهش پیدا کند. در این شرایط شرکت برای اینکه بابت سرمایه گذاری انجام شده به شما اطمینان دهد، اعلام میکند حاضر است سهام شما را برای 4 ماه دیگر، در قیمت 1500 تومان که به عنوان قیمت اعمال شناخته می‌شود، بیمه کند. در این وضعیت شما می‌توانید با خرید اوراق اختیار فروش تبعی به تعداد سهامی که مالک آن هستید، این سهام را بیمه نمایید.
اصطلاحات موجود در اوراق تبعی
- قیمت عرضه اوراق
- حجم عرضه روزانه
- سقف خرید
- دوره معاملاتی
- سهام پایه
- حجم عرضه
- تاریخ اعمال
- قیمت اعمال
اختیار خرید اوراق تبعی چیست؟
تمام اوراق تبعی دارای نماد معاملاتی هستند و امکان جست‌وجوی آنها در سامانه های معاملاتی کارگزاری‌ها وجود دارد. خرید اوراق تبعی همچون سهام است به این صورت که تعداد و قیمت را وارد کرده و سفارش خود را ثبت می‌کنید. تنها تفاوت خرید اوراق تبعی و سهام در استراتژی معاملاتی است.
یکی از نکات قابل توجه در زمان خرید اوراق تبعی این است که این اوراق به همراه سهام پایه موجود در پرتفو ارزش خواهد داشت. علاوه بر این اوراق تبعی را به میزان سهام خود خریداری کنید؛ چرا که مازاد آن محاسبه نمی‌شود.
اختیار فروش تبعی چیست؟
اختیار فروش اوراق تبعی همچون بیمه سرمایه می‌ماند که مانع از ضرر زیاد می‌شود. در این نوع قرارداد، خریدار قرارداد حق دارد که مقدار معینی از دارایی مشخص شده در قرارداد را با قیمت و زمان معین به فروش برساند. در زمان سررسید دارنده اختیار فروش می‌تواند از حق خود استفاده کند و فروشنده اختیار فروش باید به تعهد خود عمل کند.
نکات طلایی در مورد اوراق تبعی
- اوراق تبعی قابلیت معامله مجدد ندارند و فقط یک بار در زمان عرضه مورد معامله قرار می‌گیرند.
- خریدار نمی‌تواند بیش از تعداد سهام پایه‌ای که در اختیار دارد اوراق اختیار فروش تبعی خریداری نماید. لذا تعداد اوراق اختیار فروش تبعی معتبر در پایان هر روز معاملاتی حداکثر می‌تواند معادل دارایی سهامدار در سهم پایه باشد.
- در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی تحت مالکیت سهامدار از تعداد سهم پایه تحت مالکیت وی در پایان روز بیشتر شود، اوراق اختیار فروش تبعی مازاد، باطل شده و عرضه کننده تعهدی در قبال آن نخواهد داشت.
- مبلغ پرداختی بابت خرید اوراق تبعی قابل برگشت نمی‌باشد.
- خریداران اوراق اختیار فروش تبعی فقط در تاریخ اعمال می‌توانند اختیار فروش خود را اعمال نمایند. پس از گذشت این تاریخ، اوراق اختیار فروش تبعی، اعمال‌نشده تلقی شده و عرضه کننده در خصوص آن تعهدی نخواهد داشت.
زمان اعمال اوراق تبعی
مشتریانی که اوراق تبعی به ایشان تعلق گرفته است (دارایی پایه را داشته‌اند)، 2 روز قبل از سررسید در سربرگ «لیست درخواست‌های اعمال اختیار فروش تبعی» اوراق تبعی را مشاهده می‌نمایند و از یک روز قبل از بازه سررسید از قسمت عملیات می‌توانند نوع اعمال و تعداد را نیز مشخص نمایند.
