مدیریت ریسک یکی از مهم‌ترین ابعاد سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی است. یکی از انواع ریسک‌ها، ریسک نکول یا ریسک اعتباری (Default Risk) نامیده می‌شود. اصطلاح نکول در بازار مالی به معنای ایفا نکردن تعهدات مالی توسط یکی از طرفین قرارداد است. به عبارت دیگر اگر یک طرف قرارداد مالی، در موعد مقرر به هر علتی نتواند به تعهدات خود عمل کند، نکول کرده است. بررسی و توجه به ریسک نکول می‌تواند موسسات مالی را از ورشکستگی و زیان‌های هنگفت نجات دهد. همچنین سرمایه‌گذاری در قراردادهایی که ریسک نکول آن‌ها بالاست، ممکن است باعث زیان شما شود. اگر همچنان دوست دارید بیشتر در این‌باره بدانید، می‌توانید ادامه مطلب را مطالعه کنید.
ریسک نکول چگونه کار می‌کند؟
فرض کنید شما مبلغی را به دوست‌تان قرض‌الحسنه دهید و از او بخواهید تا در شش ماه آینده آن را به شما بازگرداند. در این حالت اگر دوست شما نتواند این مبلغ را در ۶ ماه آینده به شما برگرداند، نکول کرده و قرض شما شامل ریسک نکول شده است.
حالا می‌توانید این مسئله را به بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری، سرمایه‌گذاران و صندوق‌ها گسترش دهید. هرکدام از این موارد با اعطای تسهیلات یا خرید اوراق قرضه به دنبال کسب سود هستند. تأخیر در بازگرداندن وجه تسهیلات در موعد مقرر یا عدم ایفای تعهدات قرارداد، می‌تواند زیان سنگینی را متوجه آن مجموعه یا فرد نماید. مخصوصاً اگر این بدعهدی از سوی چندمشتری یا اوراق به‌صورت همزمان اتفاق بیفتد، ماجرا می‌تواند به ورشکستگی هم برسد.
عوامل تأثیرگذار بر ریسک نکول
ریسک نکول برای هر نوع سرمایه‌گذاری یکسان و مشابه نیست. چرا که در برخی قراردادها تضمین پرداخت گرفته می‌شود که تا حد بسیار زیادی ریسک نکول را به صفر نزدیک می‌کند. اما به صورت کلی عوامل متعددی می‌تواند بر میزان ریسک نکول مؤثر باشد. از مسائل و رخدادهای سیاسی، تا نوسانات سودآوری شرکت‌ها و تأخیر در تأمین مالی، هرکدام برحسب نوع سرمایه گذاری می‌تواند باعث افزایش ریسک نکول شود.
به عبارت دیگر هر عاملی که روی سودآوری و تأمین منابع تأثیرگذار باشد، از مسائل قانونی و مالیات تا مسائل سازمانی، می‌تواند باعث افزایش ریسک نکول شود.
ریسک نکول در اوراق مالی
اوراق مالی متنوع از جمله اوراق مشارکت، اوراق صکوک، اوراق خزانه اسلامی و موارد دیگر، همگی می‌توانند با ریسک نکول مواجه باشند. معاملات اوراق نیاز به مهارت و دانش تخصصی دارد و از همین جهت است که خرید مستقیم اوراق خزانه، صکوک و سایر اوراق‌های مالی توصیه نمی‌شود. بلکه اگر کسی قصد سرمایه‌گذاری روی اوراق مالی را دارد، بهتر است از طریق صندوق‌ها اقدام نماید.
آن دسته از اوراق مالی دولتی که بازپرداخت اصل و سودشان در زمان مشخص تضمین شده باشد، ریسک نکول ضعیف‌تری دارند. بسیاری از این اوراق برای جبران کسی بودجه و کسری منابع منتشر شده و تضمین پرداخت آن‌ها باعث ایجاد تقاضای زیادی در بازار اوراق‌های مالی می‌شود. همین مسئله صندوق‌ها را به سمت خرید این اوراق هدایت می‌کند تا متحمل ریسک کمتری باشند.
ریسک نکول در اعتبار پرداختی کارگزاری
یکی از عوامل مؤثر در پرداخت اعتبار از سوی کارگزاری، ریسک نکول است. کارگزاری باید بتواند از طریقی بازپرداخت اعتبار را تضمین کند تا ریسک نکول از سمت مشتریان ضعیف شود. برای همین هر کارگزاری شرایط خاصی را در نظر می‌گیرد تا بتواند ریسک نکول را کاهش دهد.
بسیاری از کارگزاری‌ها اجازه برداشت از حساب را تا زمان تسویه به مشتریان خود نمی‌دهند. همچنین چیدمان پرتفوی باید الگوی خاصی داشته باشد. برای مثال تک‌سهم بودن به هیچ وجه پذیرفته نیست، چرا که ریسک سرمایه‌گذاری شما را افزایش می‌دهد و می‌تواند اعتبار پرداختی کارگزاری را به خطر بیندازد. کارگزاری‌ها با وضع شرایط این‌چنینی قصد دارند تا ریسک نکول را کاهش دهند.
جمع‌بندی
در قراردادهای مالی شرایط بازپرداخت و تعهدات دوطرف یکی از مهم‌ترین بندهاست. در صورتی که تضمین کافی برای ایفای تعهدات اخذ نشود، ریسک نکول افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. افزایش ریسک نکول برای موسسات مالی و صندوق های سرمایه گذاری یکی از خطرناک‌ترین ریسک‌هاست که باید به صورت جدی کنترل شود. در این مطلب با ریسک نکول آشنا شدید و اهمیت را دریافتید.
