شرکت‌های بورسی در راستای تامین مالی، گسترش فعالیت، پرداخت بدهی، بروزرسانی تجهیزات و ...افزایش سرمایه دارند. افزایش سرمایه به چهار روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته، افزایش سرمایه از محل صرف سهام، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت صورت می‌گیرد.
زمانی که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی صورت گیرد، درصد مالکیت سهامداران تغییر می‌کند. شرکت جهت حفظ منافع سهامداران، آنها را در اولویت خرید سهام‌های جدید قرار می‌دهد. به این اولویت «حق تقدم» می‌گویند.
برخی از سهامداران گاهی متوجه اضافه شدن یک سهم به سبد خود می‌شود و این سوال برایشان ایجاد می‌شود که «نمادی که کلمه (ح) در ابتدای آن وجود دارد چطور وارد سبد سهامی شده است؟» در پاسخ باید بگویم که این نماد نشان دهنده تعلق حق تقدم به سهامدار است. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص حق تقدم به مقاله «حق تقدم چیست؟» مراجعه کنید.
اگر می‌خواهید بدانید که چطور این حق تقدم را به سهام تبدیل کنید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
نحوه تبدیل حق تقدم به سهام
باید بدانید که سایت تبدیل حق تقدم به سهم به صورت کلی وجود ندارد و تنها سایت جهت اطلاع رسانی موجود است. پس از اختصاص امتیاز خرید سهام به هر فرد، اطلاعات آن در سایت کدال بارگذاری می‌شود. این اطلاعات شامل مهلت استفاده از این امتیاز، نحوه ارسال فرم به شرکت، شماره حساب شرکت و آدرس بانک مورد نظر می‌شود.
برای استفاده از این امتیاز، سهامداران باید ابتدا فرم مربوطه را پر کرده و سپس برای شرکت ارسال کنند. در نهایت 60 روز مهلت دارند تا ارزش اسمی سهم را به حساب شرکت واریز کنند.
فرم حق تقدم به صورت آنلاین قابل دریافت است. بدون ارسال فرم به شرکت امکان استفاده از این امتیاز وجود ندارد. کسانی که فرم را در مدت زمان مشخص شده به شرکت ارسال نکنند، به منزله انصراف است.
پروسه استفاده از این امتیاز از مرحله دریافت این حق تا تبدیل به سهام، حدود 3 الی 6 ماه زمان خواهد برد.
مراحل بدست آوردن اطلاعیه حق تقدم هر سهم
1- ورود به سایت کدال به نشانی www.codal.ir
2- در قسمت «جستجوی اطلاعیه‌ها» نماد سهم را سرچ کنید. در قسمت نوع اطلاعیه «مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام» را انتخاب نمایید. سپس گواهی نامه حق تقدم خرید سهام را دریافت کنید.
3- به عنوان مثال، گواهینامه حق تقدم خرید سهام نماد «کگل» به صورت زیر است:
«با عنایت به مجوز افزایش سرمایه به شماره مجوز DPM-IOP-01A-256 مورخ 27/12/1401 و براساس تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده مورخ 1/12/1401 و صورتجلسه هیات مدیره مورخ 9/1/1402 با توجه به افزایش سرمایه شرکت از مبلغ 281500000 میلیون ریال به مبلغ 330000000 میلیون ریال (از محل مطالبات و آورده نقدی مبلغ 48500000 میلیون ریال)، مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام از تاریخ 23/2/1402 لغایت تاریخ 20/4/1402 و شماره حساب‌های زیر جهت واریز وجوه تعیین شده است.
سهامداران برای استفاده از این امتیاز باید پس از ارسال فرم به شرکت، به بانک مشخص شده مراجعه و مبلغ اسمی سهم را به شماره حساب اعلامی واریز کنند.
فرم استفاده از این امتیاز را از سایت شرکت می‌توانید دانلود و سپس برای آدرس شرکت ارسال کنید. نمونه فرم حق تقدم به صورت زیر است.
حق تقدم استفاده نشده چه می‌شود؟
دلایل مختلفی همچون عدم ارسال فرم به شرکت در مهلت مقرر، عدم تمایل به استفاده از امتیاز و عدم واریز مبلغ اسمی سهم باعث می‌شود که سهامدار از این فرصت استفاده نکند. در این صورت به منزله انصراف سهامدار است.
عدم استفاده از این امتیاز را «حق تقدم استفاده نشده» می‌گویند. شرکت از طریق آگهی و حراج، سهام را به فروش می‌رساند. مبلغ آن را پس از کسر کارمزد به حساب سهامدار واریز می‌کند.
پس از مهلت پذیره نویسی، تعداد سهام‌های خریداری نشده مشخص و در کدال منتشر می‌شود. برای بدست آوردن این اطلاعات، ابتدا به سایت کدال مراجعه و در قسمت جستجوی اطلاعیه‌ها نام نماد را جست‌وجو کنید. در بخش نوع اطلاعیه، نتایج حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده را انتخاب نمایید.
به عنوان مثال نتایج حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده شرکت خدمات دریایی و کشتیرانی با نماد «حبندر» را مشاهده کنید.
در این اطلاعیه آمده است: «با عنایت به مجوز افزایش سرمایه DPM-IOP-01A-106 مورخ 16/8/1401 در اجرای ماده 17 دستورالعمل مراحل زمانی افزایش سرمایه شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار و پیرو افزایش سرمایه این شرکت از مبلغ 450000 ریال به مبلغ 750000 ریال از محل آورده نقدی سهامداران، مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی نتایج حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده به شرح جدول ذیل ارائه می‌گردد. شایان ذکر است صورت ریز هزینه‌ها و کارمزدهای مربوط به فروش حق تقدم‌های استفاده نشده (که به تایید حسابرس و بازرس قانونی شرکت رسیده) و اطلاعیه مربوط به نحوه پرداخت مبالغ مذکور به حساب دارندگان حق تقدم‌های استفاده نشده به پیوست ارائه شده است.»
چگونه حق تقدم را بفروشیم؟
اگر سهامداری تمایل به تبدیل حق تقدم به سهام نداشته باشد و در زمان مقرر می‌تواند اوراق آن را در بورس به فروش برساند. نحوه معامله آن همچون سهام عادی در کارگزاری صورت می‌گیرد. دامنه نوسان این سهم مثبت و منفی 10 است.
