بازارهای بورس، چندین دهه است که در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. در گذشته بورس به شکل سنتی پیگیری می‌شد، معامله‌گران در مکان تبادل سهم یا کارگزاری‌ها حضور پیدا می‌کردند و سهام را رد و بدل می‌کردند. اما امروزه پیشرفت تکنولوژی باعث شده همه چیز عوض شود و یکی از این جنبه‌هایی که دچار تغییر شده، بورس و معاملات آن است. اگر از معامله‌گران بورس در ایران بپرسید که چطور سهام خود را خرید و فروش می‌کنند، احتمالا این روزها در میان صحبت‌های آنها نام سامانه سجام را خواهید شنید. آیا می‌دانید که سجام به چه معناست و ثبت نام در آن چگونه انجام می‌شود؟
سجام سامانه ای است که اطلاعات سرمایه گذاران در آن به منظور ایجاد یکپارچگی و ارائه خدمات بهتر و سریعتر به آنها ایجاد شده است.سجام مخفف عبارت سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است و مسئولیت اصلی آن گردآوری اطلاعات سهامداران به منظور ایجاد شفافیت در بازار است؛ همچنین این سامانه تحت نظارت سازمان بورس ایجاد شده است.
در این مطلب قصد داریم به صورت جامعی نگاهی به سجام داشته باشیم و برای شما مشخص کنیم که کاربرد این سامانه چیست و چرا باید در آن ثبت نام کنید. در ادامه مطلب، روش گام به گام ثبت نام بورس در وبسایت سجام را نیز به شما خواهیم گفت. پس اگر به تازگی قرار است وارد دنیای پرتلاطم بورس شوید، این مطلب می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد.
سجام چیست؟
سوالی که شاید بسیاری از افراد بپرسند این است که سجام بورس چیست. همچنین ممکن است برای شما سوال ایجاد شود که سجام مخفف چه کلماتی است؟ سجام کلمه‌ای است که مخفف عبارت سامانه جمع آوری اطلاعات مشتریان است. این سیستم در واقع چیزی بیشتر از یک سامانه آنلاین اینترنتی برای تبادلات بورسی است و به نوعی زیرساختی است که اهمیت بسیار زیادی دارد.
این سیستم دارایی‌هایی بورسی در کارگزاری‌های مختلف را در یک جا و در داخل یک سامانه به صورت یکپارچه جمع کرده و قرار است با این کار، هم به دولت، هم به اشخاص و هم به بورس کمک شود تا فرآیندهای مختلفی بورسی راحتتر انجام شود.
این سامانه در واقع از طرف شرکت سپرده گذاری اوراق بهادار و تسویه وجه راه‌اندازی شده است و برای افرادی که می‌خواهند بدانند چه سازمانی این سایت را راه اندازی کرده، باید گفت که این سامانه کاملا قابل اعتماد است چرا که یک زیرساخت خدماتی است و متعلق به شرکت یا کارگزاری خاصی نیست.
شما با ثبت نام سجام، یکی از مقررات دولتی را انجام داده‌اید چرا که طبق مصوبه سازمان بورس اوراق بهادار، کلیه فعالان بازار سرمایه کشور اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، ایرانی و اتباع خارجی مکلف هستند برای وارد شدن به بازار بورس، به نشانی سایت سجام مراجعه کرده و با وارد کردن اطلاعات خود، ثبت نام سجام را تکمیل کنند.
مزایای ثبت‌نام در سجام
- استفاده از سیستم سجام مزایای بسیار زیادی دارد. به عنوان مثال سال‌ها پیش افرادی که در بازار بورس مشغول تبادل سهم بودند، همیشه به نحوه پرداخت سود از طرف شرکتها در زمانی که قیمت سهام بالا می‌رفت، اعتراض داشتند. همین مسئله باعث شد که دولت تصمیم بگیرد استفاده از این سایت را برای فعالان بورسی رسمی کند. یکی از کاربردهای سامانه سجام هنگام پرداخت سود تقسیم شده شرکتهاست.
- وقتی که شرکتها سود سهام تقسیم می کنند، مبلغ سود سهام به شماره حسابی که سهامداران در سامانه سجام ثبت کرده اند، واریز می شود. به همین منظور نیاز است تا کلیه سهامدارن چه آنهایی که از سالیان گذشته کد بورسی دریافت کرده و در بازار بورس فعالیت می کنند و چه افرادی که به تازگی وارد بازار سرمایه شده اند، نسبت به ثبت نام در سامانه سجام اقدام کنند.
- یکی دیگر از مزایای استفاده از سجام این است که سهامداران پس از ثبت نام سجام با تغییر کارگزاری یا تغییر صندوق سرمایه گذاری، دیگر لازم نیست اطلاعات هویتی، اطلاعات حساب بانکی و اطلاعات تماس و چندین اطلاعات دیگر را مجددا به کارگزار یا صندوق جدید ارائه بدهند. این کار با چند کلیک و چند درخواست اینترنتی به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.
- شفافیتی که این سامانه به وجود آورده است، باعث شده که هر گونه فساد حذف شود و شما می‌توانید به خوبی فرآیندهای مالی خود را در داخل این سامانه مشاهده کنید. همچنین دست افراد سودجو نیز با استفاده از این سامانه از بازار کوتاه شده است، زیرا که هیچکس در کارگزاری‌ها یا صندوق‌ها یا شرکتها با وجود این سامانه نمی‌تواند اعمالی مانند پولشویی را انجام بدهد.
چه کسانی باید در سجام ثبت‌نام کنند؟
همانطور که گفته شد طبق قوانین دولتی و اعلام سازمان بورس ایران، استفاده از سجام و احراز هویت در آن برای هر فردی که قصد سرمایه گذاری در بازار بورس را دارد، لازم است. اگر شخصی قصد ورود به حوزه‌ی معاملات در بازار سرمایه داشته باشد، ضمن پر کردن فرم‌های کارگزاری باید حتما اطلاعات خواسته شده در سامانه سجام بورس را نیز کامل پر کند و کد فعالسازی سجام را که ده رقم است، دریافت کند. در زمان احراز هویت، این کد ده رقمی به کارگزاری اعلام می‌شود تا فرآیند ثبت نام و دریافت کد بورسی کامل شود.
مدارک و اطلاعات مورد نیاز جهت ثبت‌نام در سجام
ثبت نام سجام، شامل چند قدم است. شما در ابتدا باید به سایت این مرکز به آدرس www.sejam.ir مراجعه کنید و اطلاعات مرسوم هویتی خود را در این سامانه ثبت کنید. پس از این که در سایت ثبت نام کردید، کدی 10 رقمی به شما داده می‌شود. شما این کد را باید به همراه اصل شناسنامه و کپی از تمام صفحات آن و همچنین اصل کارت ملی و کپی پشت و روی آن برای احراز هویت، نزد خود داشته باشید.
مراحل ثبت‌نام سجام برای اشخاص حقیقی
- ابتدا باید در سایت ثبت نام کنید و شماره تلفن همراه خود را وارد کنید. سپس یک کد پیامکی برای شما ارسال خواهد شد که آن را در سایت وارد می کنید. مرحله بعدی ثبت نام سجام، دریافت کد سجام، شامل کد تایید ارسالی به شماره تلفن همراه شما است.
- در این مرحله شما باید تایید کنید که یک شخص حقیقی هستید که در این سامانه ثبت نام می‌کنید یا یک شخص حقوقی هستید. پس از این که این مرحله را سپری کردید، باید در مرحله بعد شرایط و ضوابط را به خوبی مطالعه کنید و همچنین گزینه اصیل را بزنید و به مرحله بعدی بروید. در مرحله بعد سایت برای شما چند درگاه پرداخت تعیین کرده که شما می‌توانید با انتخاب درگاه، به صورت آنلاین هزینه ثبت نام در سایت سجام را پرداخت کنید. این هزینه فقط ده هزار تومان است.
- در مرحله بعد شما باید اطلاعات هویتی خود را ثبت کنید. نام، نام خانوادگی، نام پدر، تاریخ تولد، جنسیت، شماره شناسنامه، محل صدور، محل تولد و سری شناسنامه خود را باید وارد کنید تا این مرحله از احراز هویت تمام شود. البته مرحله دیگری نیز وجود دارد که باید آن را به شکل حضوری انجام بدهید و در ادامه مبحث ثبت نام سجام به آن اشاره خواهیم کرد.
- در مرحله بعد شما باید آدرس خود را در سایت ثبت کنید. اطلاعاتی مانند کشور، استان، شهر، بخش، خیابان، کوچه و غیره را باید پر کنید و همچنین دو شماره تماس را (خط ثابت و همراه) در این بخش وارد کنید.
- در این بخش از ثبت‌نام، شما باید کد بورسی های خود را وارد کنید تا بتوانید به مراحل بعد بروید. شما باید این کد را قبلا دریافت کرده باشید تا بتوانید در سیستم سجام ثبت نام کنید.
- سپس باید اطلاعات شغلی خود را وارد کنید. اسم شرکت و آدرس را نیز باید در سامانه درج کنید.
- همانطور که پیشتر توضیح داده شد، سجام سامانه تجمیع اطلاعات مالی شما است. پس در این مرحله از ثبت نام سجام شما باید کلیه اطلاعات مالی و بانکی خود اعم از میزان دارایی‌ها، حساب‌های بانکی و غیره را در داخل سامانه ثبت کنید. بدون ثبت اطلاعات کامل، شما نمی‌توانید به مرحله بعدی بروید. پس از این که تمامی اطلاعات خود را ثبت کردید، سامانه شما را به مرحله آخر می‌برد. در این مرحله شما باید منتظر رسیدن پیامکی باشید که حاوی کد 10 رقمی سجام است.
- پس از ادریافت کد 10 رقمی سجام، باید حضوری به دفاتر تعیین شده از سوی دولت (دفاتر پیشخوان)، شعب بانک یا کارگزاری‌هایی مانند کارگزاری اقتصاد بیدار مراجعه کنید و کد مربوطه را به همراه اصل مدارک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی تحویل دهید.
جمع‌بندی
در این مطلب نگاهی به سجام داشتیم و دیدیم که ثبت نام سجام به چه شکل قابل انجام است، در مورد کد سجام نیز صحبت کردیم و مراحل ثبت نام را گام به گام تشریح کردیم. سجام بدون شک یکی از مهم‌ترین سامانه‌های ثبت اطلاعات سهامداران است. از آن جایی که استفاده از آن الزامی است، شما باید حتما قبل از ورود به بورس و دریافت کد بورسی یا زمانی که بخواهید کارگزاری خود را تغییر بدهید، باید در سجام ثبت نام کنید. چنانچه برای استفاده از این سامانه دچار مشکل هستید، می‌توانید از افراد متخصص و کارگزاری‌های معتبر مثل اقتصاد بیدار در این زمینه سوال کنید تا به خوبی اطلاعات بیشتری در مورد سجام به شما بدهند ولی ثبت نام آن بر عهده خود شما است و کارگزاری‌ها و سازمان بورس وظیفه‌ای در این زمینه ندارند.