زمانی‌که یک حساب معاملاتی در وضعیت کال مارجین (call margin) قرار بگیرد و معامله‌گر تا پایان جلسه معاملاتی موفق به بستن موقعیت خود نشود، سفارشاتش برای خروج از وضعیت کال مارجین وارد بازار جبرانی می‌شود. در ادامه این مقاله به بررسی این بازار و ضوابط آن می‌پردازیم.
بازار جبرانی چیست؟
بازار جبرانی طبق بند 7 دستورالعمل اجرايی معاملات قراردادهای آتی در شركت بورس كالای ايران و جهت تأمين وجه تضمين جبرانی، 1 ساعت پس از پايان جلسه معاملات روزانه، گشايش می‌يابد. به زبان ساده این بازار پس از پایان معاملات روزانه و زمانی‌که کارگزار نتواند موقعیت تعهدی باز مشتری را در مهلت مقرر ببندد، تشکیل می‌شود.
زمان بازار جبرانی
زمان شروع این بازار پس از اتمام جلسه عادی است که توسط سازمان بورس از طریق سامانه معاملاتی اعلام می‌شود.
برای نمونه:
دامنه نوسان بازار جبرانی
بازار جبرانی متشكل از 6 دوره 10 دقيقه‌ای حراج تک قيمتی می‌باشد که كميته آتی متناسب با شرايط بازار می‌تواند نسبت به افزايش تعداد دوره‌های حراج تک قيمتی، تصميم‌گیری کند.
دامنه نوسان در این شش دوره، به ترتيب با افزايش 3، 6، 9، 12، 18 و 27 درصد به اضافه حد نوسان قيمت روز جاری نسبت به قيمت تسويه روز كاری قبل، تعيين می‌شود. البته در صورت افزايش تعداد دوره‌های حراج تک قيمتی (در صورتی که موقعیت‌های معامله‌گران کال مارجین طی این 6 دوره بسته نشود) دامنه نوسان قيمت در دوره‌های بعدی توسط كميته آتی تعيين خواهد شد.
توجه: دوره حراج تک قيمتی شامل يک دوره پيش گشايش و يک حراج تک قيمتی می‌باشد.
فرآیند ثبت سفارش در بازار جبرانی
طبق زمان اعلام شده توسط بورس کالا برای بازار جبرانی، افرادی که موقعیت خرید کال مارجین را داشته باشند؛ سفارشات فروش برایشان ثبت می‌شود و برای کسانی که موقعیت فروش کال مارجین داشته باشند؛ سفارشات خرید برایشان ثبت می‌شود. سایر معامله‌گران نیز 10 دقیقه فرصت دارند تا سفارشات خود را در دامنه تعیین شده، از طریق سامانه‌های معاملاتی ثبت کنند.
پس از این تایم، مچینگ اتفاق می‌افتد و سفارشات، معامله می‌شوند. اگر در این مچینگ تمام سفارشات کال مارجین‌ها معامله شود، بازار جبرانی به پایان می‌رسد. در غیر این صورت دوره دوم بازار جبرانی با دامنه نوسان در معاملات روز جاری %۶±، آغاز می‌شود. این دوره‌های 10 دقیقه‌ای آنقدر تکرار می‌شوند تا هیچ حساب کال مارجینی باقی نماند.
نکته: قیمت معاملات انجام شده در بازار جبرانی تاثیری در محاسبه قیمت تسویه روزانه ندارد.
قوانین بازار جبرانی
جمع‌بندی
بازار جبرانی جهت تأمين وجه تضمين جبرانی پس از جلسه عادی، تشکیل می‌شود. در دوره‌های ۱۰ دقیقه‌ای بازار جبرانی، دامنه نوسان به ضرر افراد کال مارجین وسیع و وسیع‌تر می‌شود. بنابراین لازم است اصول مدیریت سرمایه را رعایت کنید و به‌درستی برای رفتن به بازار جبرانی تا قبل از اتمام جلسه معاملاتی عادی یا خروج از کال مارجین یا ..... تصمیم‌گیری نمایید. جهت آشنایی با آموزش بورس، سایر مقالات آموزشی سایت کارگزاری بیدار را مطالعه نمایید.
