استخراج لیست اختیار معامله سهام یکی از دغدغه‌های معامله‌گرانی است که به تازگی وارد بازار اختیار معامله یا آپشن شده‌اند. در این مقاله از سری مقالات آموزشی کارگزاری بیدار به معرفی اختیار معامله اوراق و ارائه لیست اختیار معامله سهام می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
مفهوم اختیار معامله اوراق
اختیار معامله اوراق (سهام) همان‌طور که از نام آن پیداست، بر پایه سهام است و طرفین معامله با هم توافق می‌کنند تا در روز سررسید، دارایی را با قیمت مشخص شده‌ای اعمال کنند.
هر اختیار معامله‌ای دارای اجزا یا ارکان همچون نام نماد، وجه تضمین، تاریخ اعمال، قیمت اختیار (پریمیوم) و اندازه قرارداد هستند که به صورت خرید اختیار معامله و فروش اختیار معامله قابل داد و ستد می‌باشد.
اختیار معامله از نظر سبک اعمال به دو صورت آمریکایی و اروپایی هستند و تفاوت آنها در زمان سررسید است. اختیار معامله به سبک آمریکایی در هر تاریخی قبل از سررسید اما در مقابل اختیار معامله به سبک اروپایی فقط در زمان سررسید قابل اجرا است.
اختیار معامله‌هایی که در بازار بورس ایران معامله می‌شود از نظر سبک اعمال به صورت اروپایی هستند به این معنی که اعمال اختیار فقط در تاریخ سررسید امکان پذیر است. توجه داشته باشید که امکان معامله اختیار در بازار ثانویه نیز وجود دارد.
دارندگان اختیار معامله باید بدانند معامله اختیار سهام از ساعت 9 الی 12:30 و اختیار معامله صندوق‌ها از ساعت 9 الی 15 در بازار مشتقه امکان پذیر است.
معامله اختیار خرید سهام با حرف «ض» و معامله اختیار فروش سهام با حرف «ط» در ابتدای نماد قرار می‌گیرد. در کنار نماد اختیار ترکیبی از حداکثر 4 حرف از نام سهم پایه و یک عدد چهار رقمی بوده که دو رقم اول نمایش دهنده مال اعمال قرارداد است.
لیست اختیار معامله سهام
جهت مشاهده نمادهای فعال در بازار اختیار معامله سهام به سایت‌های tse.ir ، Ifb.ir و tsetmc.com مراجعه و همچنین برای بررسی ارزش معاملات هفتگی و ماهانه آپشن‌ها از سایت Riskav.com اطلاعات را استخراج نمایید.
طبق تصویر زیر در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس ایران tsetmc در نوار ابزار بالای صفحه وارد «دیده‌بان بازار» شوید، سپس در قسمت تنظیمات نوع اوراق را فقط «اختیار معامله» انتخاب کنید. در این قسمت علاوه بر مشاهده لیست اختیار معامله می‌توانید آنها را براساس حجم، ارزش و ... مرتب نمایید.
یکی دیگر از خدمات سایت شرکت مدیریت فناوری بورس ایران، ماشین حساب ارزش گذاری اختیار است. برای دسترسی به این خدمات، نماد مورد نظر را جست‌و جو کنید، در تابلوی نماد در قسمت ماشین حساب ارزش گذاری اختیار کلیک نمایید. سپس یک صفحه که دارای مشخصات نماد اختیار معامله است نمایش داده می‌شود.
در این صفحه طبق تصویر، قیمت دارایی پایه، قیمت اعمال، زمان باقی مانده تا سرسید (تعداد روز)، نرخ بازدهی مورد انتظار، نسبت سود نقدی به قیمت دارایی پایه و نوسان پذیری آمده است. قیمت دارایی، قیمت اعمال و زمان باقی مانده تا سررسید براساس مشخصات نماد به صورت خودکار نمایش داده می‌شود.
نرخ بازدهی را براساس زمان سرمایه گذاری خود (کوتاه مدت 40 درصد و بلندمدت 25 درصد) وارد کنید. نسبت سود نقدی به قیمت دارایی پایه را صفر قرار داده و نوسان پذیری را براساس ریسک نماد (نمادهای پرفروش مثل شستا را 0.3، نمادهای پرنوسان همچون خودرو، خساپا را 0.4 و صندوق‌های پر ریسک همچون اهرم را 0.5) انتخاب نمایید. سپس ماشین حساب به طور خودکار ارزش قرارداد اختیار معامله را محاسبه می‌کند. در صورتی که قیمت پایانی و ارزش قرارداد اختیار معامله به یکدیگر نزدیک‌تر و همچنین زمان باقی مانده تا سررسید زیاد باشد، نماد اختیار معامله ریسک کمتری دارد.
در صورتی که قصد بررسی پیام های ناظر بازار مشتقه را دارید در صفحه نخست همین سایت، بر «بورس اوراق بهادار تهران» کلیک کنید و در بخش «ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی» وارد شوید.
لیست اختیار معامله سهام و صندوق به شرح است:
- تپسی
- کرمان
- وبملت
- فملی
- فخوز
- سرو
- خپارس
- توان
- کاریس
- کارا
- هم وزن
- شپنا
- سامان
- زاگرس
- بساما
- برکت
- پترول
- های وب
- شتران
- ذوب
- خزامیا
- خاور
- اهرم
- پترو آگاه
- لبخند
- فیروزه
- شتاب
- دی
- دارا یکم
- حریل
- اخزا101
- پالایش
- وتجارت
- فولاد
- شبندر
- سلام
- خگستر
- حآفرین
- کهربا
نحوه ورود به بازار مشتقه
سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به ورود به بازار اختیار معامله سهام هستند ابتدا باید در سجام ثبت نام کرده و کدبورسی دریافت کنند. سپس در یک کارگزاری که مجوز معاملات مشتقه دارد ثبت نام نمایند. یکی از کارگزاری‌های معتبر و دارای مجوز معاملات مشتقه، کارگزار بیدار است.
دریافت کد اختیار در کارگزاری بیدار تنها از طریق مراجعه حضوری به شعب یا پیشخوان های منتخب امکان پذیر است. در صورت ایجاد ابهام با کارشناسان ما در چت سایت، ثبت تیکت و یا شماره تماس 91078132-021 در ارتباط باشید.
وجه تضمین در اختیار معامله
معامله اختیار معامله سهام، کالا و صندوق به صورت آنلاین است. خرید اختیار معامله نیاز به وجه تضمین ندارد اما باز کردن اختیار فروش ملزم به تضمین وجه اولیه است.
وجه تضمین اختیار معامله به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
1- وجه تضمین اولیه: سهامدارانی که فقط موقعیت تعهدی فروش دارند ملزم به قرار دادن وجه تضمین اولیه در حساب خود هستند. در سامانه‌های معاملاتی به طور پیش فرض مبلغ لازم برای وجه تضمین اولیه با توجه به تعداد موقعیت‌های باز مشتری محاسبه و نمایش داده می‌شود.
2- وجه تضمین لازم: در صورتی که وضعیت حساب سهامدار از حالت نرمال به کال مارجین (کسری حساب تضمین) و یا در خطر تغییر یابد، وی موظف است وجه تضمین خود را افزایش دهد که به این وجه، وجه تضمین لازم گفته می‌شود.
مثال محاسبه وجه تضمین
تاثیر اقدامات شرکتی در نمادها
در صورتی که دارنده اوراق اختیار معامله هستید باید بدانید که در صورت اقدامات شرکتی همچون افزایش سرمایه و تقسیم سود نقدی تغییراتی در قیمت و تعداد سهام ایجاد می‌شود که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
1- افزایش سرمایه در قرارداد اختیار معامله سهام
در این صورت در قیمت اعمال و اندازه قرارداد تعدیل رخ می‌دهد که به صورت زیر قابل محاسبه است.
2- تقسیم سود نقدی
در صورتی که شرکت اقدام به تقسیم سود نقدی کند، قیمت اعمال تعدیل می‌شود.
نحوه خروج از موقعیت باز اختیار
سهامداران می‌توانند با اتخاذ موقعیت معکوس (اگر فروشنده قرارداد هستید، موقعیت خرید باز کنید و بالعکس) از قرارداد اختیار معامله خارج شوند.
دارندگان اختیار معامله در صورتی که تا زمان سررسید اقدام به بستن قرارداد نکنند، مهلت استفاده از قرارداد اختیار به اتمام خواهد رسید و شخص باید اقدام به تسویه نماید. در این شرایط زیان خریدار اختیار معادل مبلغ پرداختی برای خرید موقعیت (مبلغ پریمیوم) خواهد بود.
در طرف مقابل، فروشنده اختیار به عنوان متعهد قرارداد ملزم به تسویه در روز سررسید می‌باشد و در صورت عدم تسویه، قرارداد نکول خواهد شد.
در این صورت وی ملزم به پرداخت جریمه نکول برابر با یک درصد ارزش قرارداد بر حسب قیمت پایه به علاوه مبلغ کل قرارداد بر حسب قیمت اعمال خواهد بود. در صورتی که به هر دلیل فروشنده اختیار قادر به پرداخت این مبلغ نباشد، کارگزار مکلف به پرداخت مبلغ و تسویه با شرکت سپرده گذاری مرکزی و طرف خریدار اختیار خواهد بود.
چگونه در اختیار معامله تسویه کنیم؟
تسویه اختیار معامله سهام به دو صورت نقدی و فیزیکی انجام می‌شود. تسویه نقدی یک روز معاملاتی قبل از تاریخ سررسید از ساعت 14 الی 15 امکان پذیر است.
تسویه نقدی مشروط به توافق هر دو طرف معامله مبنی بر این شیوه تسویه می باشد. در غیر اینصورت دارنده اختیار باید در روز سررسید از ساعت 12 بامداد روز تسویه تا ساعت 15 اقدام به تسویه فیزیکی نماید.
خریداران اختیار باید این نکته را در نظر داشته باشند که حتما باید درخواست اعمال را در ساعت مقرر در سامانه معاملاتی ثبت نمایند. در غیر این صورت به منزله انصراف از اعمال در نظر گرفته خواهد شد. اما برای مشتریان سمت فروش، حتی در صورت عدم ثبت درخواست نیز با توجه به تعهد مشتری، اعمال به صورت خودکار انجام خواهد شد.