هر شخص برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس به 2 روش سرمایه‌گذاری مستقیم و سرمایه‌گذاری غیر مستقیم می‌تواند فعالیت کند. در سرمایه‌گذاری مستقیم شخص به صورت کاملا مستقل به سرمایه‌گذاری می‌پردازد. درصورتی که افراد فرصت و دانش کافی برای تحلیل را نداشته باشد، می‌توانند به سراغ روش سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بورس بروند؛ یعنی جایی که سبدگردان‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به جای سرمایه‌گذار اقدام به انجام معاملات می‌کنند. جالب است بدانید که در سبدگردانی‌ها انجام معاملات بر اساس میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار و به صورت اختصاصی برای او انجام می‌گیرد. در این میان میزان سودی که به سرمایه گذار تعلق می‌گیرد، تحت عنوان سود سبدگردانی به حساب او واریز می‌شود.
سود سبدگردانی در بورس
همان طور که در مقاله سبدگردانی چیست؟ مطالعه کردید، قبل از شروع سرمایه‌گذاری به صورت سبدگردانی، قراردادی بر اساس توافقات بین شرکت سبدگردان و فرد سرمایه‌گذار نوشته می‌شود که در آن مشخص می‌شود که پس از پایان زمان قرداد، شرکت سبدگردان چه میزان کارمزد را به عنوان کارمزد ثابت و کارمزد عملکردی از دارایی سرمایه‌گذار کسر می‌کند. میزان این کارمزدها به توافق صورت گرفته میان طرفین بستگی دارد. به طور کلی از آنجایی که کارمزد عملکردی شرکت سبدگردان متناسب با میزان بازدهی دارایی سرمایه‌گذار است، بنابراین سبدگردان به منظور افزایش درآمد خود ملزم به تلاش برای حداکثرسازی بازدهی سرمایه گذاری است؛ یعنی اهداف سرمایه‌گذار و اهداف شرکت در یک راستا قرار می‌گیرند که این موضوع خود می‌تواند امنیت خاطری را برای سرمایه گذار به وجود آورد.
آیا سود سبدگردانی ثابت است؟
در سبدگردانی، شرکت سبدگردان سعی می‌کند تا سبدی متنوع از انواع اوراق بهادار را به صورت اختصاصی و با توجه به میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار برای او تشکیل دهد. در این میان نوسانات بازار و در طرف مقابل میزان حرفه‌ای بودن سبدگردان، تعیین‌کننده میزان سود سبدگردانی خواهد بود؛ به این معنا که سود سبدگردانی ثابت نخواهد بود و بر حسب شرایط بازار متفاوت است.
- در شرایطی که روند بازار به صورت صعودی باشد، قطعا سود حاصل از سبدگردانی نیز افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است درصد این سود از درصد شاخص کل نیز بیشتر شود.
- در مقابل، زمانی که نوسانات بازار به سمت نزولی بودن تمایل داشته باشد، تمام تلاش مدیر سبدگردانی این است که زیان بازار برای صاحبان سبد‌ها به کمترین مقدار ممکن برسد.
در واقع روند سوددهی سبدگردانی بر حسب شرایط بازار متغیر خواهد بود اما در صورتی که سرمایه خود را به دست سبدگردان‌های حرفه‌ای داده باشید، قطعا میزان سوددهی در بالاترین مقدار و میزان زیان در حداقل مقدار ممکن قرار می‌گیرد. شرایطی را فرض کنید که در یک بازه زمانی معین، شاخص کل بورس به ۸۰% رشد رسیده است؛ در این مواقع نرخ سود سبدگردان بیشتر از ۸۰% خواهد بود. در طرف مقابل نیز در صورت بروز ریزش در بازار سهام، عملکرد سبدگردان به گونه‌ای خواهد بود که حداقل میزان ضرر متوجه سهامداران شود.
آیا سود سبدگردانی تضمینی خواهد بود؟
همان‌طور که پیش از این نیز توضیح داده شد، سود سبدگردانی متاثر از نوسانات و شرایط حاکم بر بازار سهام است و همچنین سبدگردانی بر حسب میزان ریسک پذیری هر سرمایه‌گذار انجام می‌شود؛ بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که سود سبدگردانی ثابت و تضمینی نیست و با نوسانات بازار دچار تغییر می‌شود. بر این اساس هیچ کدام از شرکت‌های سبدگردان به لحاظ قانونی، اختیاری برای تضمین سود به سرمایه‌گذاران ندارند.
اما چون درصدی از سود به دست آمده متعلق به شرکت سبدگردانی است، بنابراین می‌توان گفت مدیران سبدگردانی برای موفقیت سبد نهایت تلاش خود را می‌کنند چرا که هر چه بازدهی سبد بیشتر باشد، کارمزد سبدگردان نیز افزایش می‌یابد. در عین حال این نکته را به خاطر داشته باشید که شیوه سبدگردانی توسط شرکت‌ها به میزان تمایل سرمایه‌گذار برای پذیرش ریسک بستگی دارد. در صورت پذیرش ریسک بالا از جانب سرمایه‌گذار، معاملات پر ریسک‌تر انجام شده و به تبع آن احتمال افزایش سود برای طرفین نیز بیشتر خواهد بود اما در حالتی که سرمایه‌گذار، معاملات کم ریسک‌تر را ترجیح دهد، سبدگردانی او نیز به سمت خرید و فروش‌های سبک و کم ریسک تمایل پیدا می‌کند.
کارمزد سبد گردانی
شرکت سبدگردان در ازای زمان و انرژی که برای گردش سرمایه صرف می‌کند، درصدی را به صورت توافق شده از میزان دارایی اولیه دریافت می‌کند که به آن کارمزد سبدگردانی می‌گویند. میزان کارمزدی که نصیب شرکت سبدگردان می‌شود به 2 صورت خواهد بود:
- کارمزد ثابت که در هر صورت وجود دارد.
- کارمزد متغیر که به درصد سود بستگی دارد.
در واقع پیش از سپردن دارایی به شرکت سبدگردان، توافق می‌شود که مقدار کارمزد ثابت و کارمزد متغیر چقدر باشد که در این میان نیز معمولا عملکرد شرکت‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است. میزان کارمزد ثابت معمولا بین ۱ تا ۲% از دارایی اولیه سرمایه گذار خواهد بود اما میزان کارمزد متغیر با توجه به عملکرد شرکت و در نتیجه میزان کسب سود نهایی تعیین می‌شود.
جمع‌بندی
سبدگردانی یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بازار بورس است که در آن سود سبدگردانی به عنوان ثمره فعالیت کارشناسان خبره و تحلیلگران حرفه‌ای بازار بورس به حساب سرمایه‌گذار واریز می‌شود. سود سبدگردانی ثابت نبوده بلکه با شرایط روز بازار تغییر می‌کند اما در مجموع می‌توان گفت که توانایی مدیر سبدگردانی در به گردش درآوردن سرمایه در بازار بورس می‌تواند در میزان افزایش یا کاهش سود سبدگردانی موثر باشد؛ به همین دلیل باید به صورت کاملا آگاهانه و مطمئن شرکت سبدگردان را انتخاب نمود.
