آیا اهل ریسک هستید؟ یکی از معدود ابزار معامله گران و نکات معاملاتی، محاسبه ریسک به ریوارد است. هر فرد برای تحمل خطر، آستانه خاص خود را دارد. مثلاً ممکن است شما بانجی جامپینگ را دوست داشته باشید، اما شخص دیگری تنها با فکر کردن به آن دچار حمله پانیک شود. پس هر فرد باید با توجه به شخصیت خود میزان پذیرش ریسک را بسنجد.
سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه دارای ریسک بالایی است و اگر قصد قبول این ریسک را دارید باید با تعیین حد ضرر برای خود، پاداش خوبی را نیز برای آن در نظر بگیرید. مفهوم نسبت ریسک به ریوارد (پاداش) Risk/Reward از اصول مهم در معاملات است، اما تعداد معدودی از معامله‌گران نحوه استفاده صحیح از آن را می‌دانند. اصولا نسبت ریسک به ریوارد به معامله‌گر این اجازه را می‌دهد که معاملات خود را طوری تنظیم و فیلتر کند که بتواند به او امید دهد و سود به همراه داشته باشد.
در ابتدا این موضوع را از نظر بازار سهام بررسی می‌کنیم. فرض کنید تحقیقات در رابطه با انتخاب سهام را انجام داده‌اید و سهامی را که از نظر شما مناسب است پیدا کرده‌اید. متوجه شده‌اید که سهم XYZ از بیشترین قیمت معامله اخیر که برای مثال 390 تومان بوده کمتر معامله می‌شود و در حال حاضر قیمت معامله 250 تومان است. شما معتقدید که اگر در حال حاضر خرید کنید، در آینده‌ای نه چندان دور، سهم XYZ تا 390 تومان (حداکثر قیمت معامله شده در قبل) مجدد بازمی‌گردد و می‌توانید سود از آن دریافت کنید.
به فرض شما 500 تومان برای سرمایه گذاری دارید، بنابراین پس از انجام تمام تحقیقات خود، 20 سهم می‌خرید. اما آیا نسبت ریسک به ریوارد خود را هم می‌دانید؟ هدف از این مقاله آموزش ریسک به ریوارد در بورس است که با ارائه یک نمای کلی از این نسبت، بتوانید از ابتدا شروع کنید و مرحله به مرحله نسبت ریسک به ریوارد را بررسی نمایید.
ریسک به ریوارد چیست؟
متأسفانه، برخی از سرمایه‌گذاران خرد وقتی می‌خواهند پول خود را سرمایه‌گذاری کنند، ضرر زیادی را تجربه می‌کنند. دلایل زیادی برای این امر وجود دارد، اما یکی از دلایل آن ناشی از ناتوانی سرمایه‌گذاران در کسب سود، عدم تعیین حد ضرر برای خود و پایبندی به آن و همچنین ناآگاهی از مدیریت ریسک است.
نسبت ریسک به ریوارد یک اصطلاح رایج مالی است؛ که بسیار سوال دارند که ریسک به ریوارد یعنی چه؟ در پاسخ باید بگوییم که نسبت ریسک به ریوارد شاخصی است که توسط سرمایه‌گذاران حرفه‌ای برای مقایسه ریسک‌های یک دارایی با سود مورد انتظار، استفاده می‌شود.
به زبان ساده مفهوم نسبت ریسک به ریوارد نشان‌دهنده احتمالی است که یک سرمایه‌گذار می‌تواند به ازای هر ریال ریسک در سرمایه‌گذاری، سود به دست آورد.
بسیاری از سرمایه‌گذاران از نسبت ریسک به ریوارد برای مقایسه بازده مورد انتظار یک سرمایه‌گذاری در مقایسه با میزان ریسکی که باید برای به‌دست آوردن این بازده‌ها انجام دهند، استفاده می‌کنند. مثال زیر را در نظر بگیرید:
یک سرمایه‌گذاری با نسبت ریسک به ریوارد (پاداش) 1: 7 نشان می‌دهد که مایل به ریسک 1 ریال برای چشم‌انداز کسب سود 7 ریال است. از طرف دیگر، نسبت ریسک به ریوارد 1: 3 نشان می‌دهد که یک سرمایه‌گذار باید انتظار داشته باشد که 1 ریال سرمایه‌گذاری کند، به این دلیل که 3 ریال از سرمایه‌گذاری خود سود کسب کند.
معامله گران عمدتاً برای ایجاد یک استراتژی خاص از چنین شاخصی استفاده می‌کنند و اغلب از رویکرد نسبت سود به پاداش برای برنامه‌ریزی معاملات خود بهره می‌برند.
به‌خاطر داشته باشید که حتی بهترین معامله‌گران فقط در 70 درصد مواقع درست عمل می‌کنند.
درواقع سود به این معنا است که ضررهای خود را کاهش و با گذشت زمان سودهای خود را بیشتر کنید. به همین دلیل است که هر زمان که وارد معامله می‌شوید باید نکات مثبت و منفی آن را بشناسید. هدف از این کار به دست آوردن نسبت بالقوه 3 به 1 که بهترین نسبت ریسک به ریوارد است یا بهتر از آن، نسبت استثنایی 2 به 1 برای معاملات روزانه می‌باشد.
نوار ابزار ریسک به ریوارد
می توانید با استفاده از نوار ابزارهای موجود در ریسک به ریوارد را محاسبه کنید. برای محاسبه ریسک به ریوارد یک معامله به قسمت نوار ابزارها مراجعه کرده و نسبت به استراتژی کوتاه مدت یا بلندمدت خود، Long Position و یا shortPosition را انتخاب کنید.
نحوه استفاده از این ابزار به این صورت است که خط حمایت و مقاومت را مشخص می‌کنید. نوار ابزار را بر روی قیمت خرید قرار دهید، از نقطه خرید تا خط حمایت را ریسک و از نقطه خرید تا خط مقاومت را ریوارد می‌گوییم.
معنی ریوارد
ریوارد Reward به معنای پاداش های مالی و یا همان سود است. تمام سرمایه گذاری‌ها با هدف کسب ریوارد انجام می‌شود.
محاسبه نسبت ریسک به ریوارد
کارشناسان مالی تاکید می‌کنند که ریسک‌ها و ریواردها (پاداش‌ها) به هم وابسته هستند و یک سرمایه‌گذار برای تصمیم‌گیری نهایی باید این نسبت را محاسبه کند. محاسبه واقعی برای تعیین ریسک در برابر ریوارد بسیار آسان است. فرمول ریسک به ریوارد به این صورت است که شما به‌سادگی سود خالص (پاداش) خود را بر قیمت حداکثر ریسک خود تقسیم می‌کنید.
با تقسیم سود خالص (پاداش) بر قیمت حداکثر، ریسک معامله محاسبه می‌شود.
برای گنجاندن محاسبات ریسک به ریوارد در پروسه معاملات خود، ابتدا سهمی را انتخاب کنید، اهداف صعودی و نزولی آن را بر اساس قیمت فعلی تعیین کنید و نسبت ریسک به ریوارد را محاسبه کنید.
اگر ریسک به ریوارد زیر آستانه تحمل ضرر شما است، حد ضرر خود را بالا ببرید تا به نسبت قابل قبولی برسید. اگر نمی‌توانید به نسبت قابل قبولی دست پیدا کنید، سهم سرمایه‌گذاری خود را تغییر دهید.
در طول نگهداری سهام، با ادامه تجزیه و تحلیل اطلاعات جدید، اگر نسبت ریسک به ریوارد نامطلوب شد، از خروج از معامله نترسید. هرگز در موقعیتی قرار نگیرید که نسبت ریسک به ریوارد به نفع شما نباشد.
فرمول ریسک به ریوارد
روش اول
حد ضرر - قیمت سهم = ریسک
قیمت سهم - حد سود = ریوارد
سپس مقدار ریسک را بر ریوارد تقسیم کنید و هرچه نسبت محاسبه شده کم تر از 50 درصد باشد، برای خرید مناسب‌تر است.
مثال1:
قیمت سهم افق 61,270 ریال می‌باشد.
حد ضرر: 58,600 و مقاومت 63,100 ریال. هدف اول را 70000 ریال محاسبه می‌کنید. تعیین ریسک به ریوارد به این صورت است:
2670=58600– 61270= ریسک
1830= 61270 -63100= ریوارد
ریسک به ریوارد= 1.45 که بالا می‌باشد. این عدد از 100 بیشتر است و به همین خاطر، ریسک خریدش بالا است.
مثال 2:
اگر سهمی را در 10000 ریال خریداری کرده باشید و برای آن حد ضرر 7,500 ریال و حد سود 20000 ریال قرار دهید، ریسک این معامله به‌ازای هر سهم 2500 ریال و پتانسیل سود آن 10000 ریال است.
سپس به مقایسه ریسک با سود می‌پردازید تا نسبت ریسک به ریوارد به دست آید:
0.25= 10000 /2500 = پاداش/ریسک
بنابراین ریسک به ریوارد این معامله یک به چهار می‌باشد.
البته بهترین ریسک به ریوارد یک به سه تعیین شده است به این معنا که یعنی تحمل یک واحد ریسک در مقابل سه واحد سود وجود دارد.
روش دوم
در ابتدا باید مقدار سرمایه خود را تعیین کنید.
نقطه ورود معاملات خود را باید مشخص کنید که معمولاً معامله‌گران برای تعیین نقطه ورود از تکنیک Triger (تریگر) استفاده می‌کنند.
استفاده از تریگر زمانی کاربرد دارد که شما محدوده مناسب برای ورود را تشخیص داده‌اید اما قیمت دقیق برای ورود را نمی‌دانید، در این زمان استفاده از تریگر مناسب است.
استفاده از اندیکاتورهایی مانند میانگین متحرک، RSI، MACD و ... برای تشخیص نقطه ورود مناسب است. مثلاً زمانی که خط روند با یک کندل صعودی یا نزولی قدرتمند قطع شود می‌تواند سیگنالی برای خرید باشد. در مقاله «5 اندیکاتور کاربردی برای تشخیص روند» به معرفی 5 اندیکاتور کاربردی در تحلیل تکنیکال پرداختیم.
بعد از خریداری سهم برای خود حد سود (profit target) برای خروج و حد ضرر فروش تعیین کنید. فاصله بین قیمت خرید و هدف قیمتی فروش را a در نظر بگیرید. مشخص کردن حد ضرر به کمک متغیر N انجام می‌شود.
معمولاً تعیین حد ضرر به این صورت است که کندل، حد مورد نظر شما را رد کند و در نقطه پایین‌تر بسته شود و کندل بعدی نیز پایین کندل ایجاد شده قرار گیرد.
محاسبه ریسک نیز به کمک حد ضرر (stop loss) انجام می‌شود. فاصله بین نقطه ورود و حد ضرر تعیین شده b نامیده می‌شود. حال با تقسیم مقدار b بر a، نسبت ریسک به ریوارد محاسبه می‌شود:
X*b = (N/100)*S
متغیر X، مقداری است که باید خرید انجام شود. در صورتی که حاصل به دست مده از 0.5 بیشتر باشد، معامله توجیه‌پذیر خواهد بود.
اندیکاتور محاسبه ریسک به ریوارد
در موقعیت‌های تحلیل سهم جهت تعیین نسبت ریسک به ریوارد و برای تعیین نقاط ورود و خروج، تعیین حد سود و ضرر و مشخص کردن محدوده زمانی و قیمتی بین دو نقطه مختلف، می‌توان طبق تصویر زیر از اندیکاتور مناسب استفاده کرد:
ابزار Forecast یا پیش‌بینی به تحلیل‌گران این امکان را می‌دهد که نقاط ورود و خروج را در معاملات خود تعیین کنند و برای افزایش زیبایی بصری و جذابیت آن می‌توانید از آیکون‌ها استفاده کنید.
اندیکاتور Position Size Calculator ابزاری کاربری است که اندیکاتور ریسک به ریوارد شناخته می‌شود. این اندیکاتور در هر معامله با توجه به حجم معامله بر اساس نقطه ورود، حد ضرر و درصد ریسک‌پذیری شما را تعیین می‌کند و در هر دو پلتفرم 4MT و 5MT قابل استفاده است.
جمع‌بندی
نسبت ریسک به ریوارد (پاداش)، یا همان نسبت سود به زیان به این معنا است که در برابر چند درصد سود، حاضر به از دست دادن چند درصد از سرمایه خود هستید و می‌توانید سرمایه خود را به خطر بیندازید؟
مفهوم نسبت ریسک به ریوارد یا سود به زیان در بورس داخل و خارج (فارکس) کاربرد دارد.
اگر سهمی را پیدا کردید که هم از لحاظ تحلیل تکنیکال و هم تحلیل بنیادی وضعیت مناسبی دارد، برای تصمیم‌گیری بهتر نسبت ریسک به ریوارد (R/R) را محاسبه کنید. نسبت مناسبی که در نظر گرفته می‌شود، کمتر از 50 درصد و بهترین ریسک به ریوارد در معاملات نسبت یک به سه تعیین شده است.
زمانی معامله‌گر وارد معامله می‌شود که سود احتمالی که به دست می‌آورد از ضرر احتمالی‌اش بیشتر باشد. در صورتی که ضرر احتمالی از سود احتمالی بیشتر شد، فرصت دیگری را برای سرمایه‌گذاری بررسی نمایید.
