ارزش معاملات بورس، نمایانگر میزان پولی است که در طول یک بازه زمانی مشخص، در خرید و فروش اوراق بهادار جریان می‌یابد. این شاخص می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را درباره وضعیت فعلی و پیش‌بینی آینده بازار ارائه دهد. افزایش یا کاهش ارزش معاملات می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات مهمی در تقاضا و عرضه سهام باشد و به همین دلیل، مورد توجه سرمایه‌گذاران، تحلیلگران مالی و سیاست‌گذاران اقتصادی قرار می‌گیرد.
بررسی و تحلیل ارزش معاملات بورس نه تنها برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان بلکه برای اقتصاد کلان کشور نیز اهمیت بسزایی دارد. تغییرات در این شاخص می‌تواند به شناخت بهتر روندهای بازار، شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها، و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک کند. با توجه به اهمیت ارزش معاملات در نظر داریم، به بررسی مفهوم ارزش معاملات بورس، عوامل مؤثر بر آن و نحوه تحلیل و استفاده از این شاخص در تصمیم‌گیری‌های سرمایه گذاری بپردازیم. با ما همراه باشید.
مفهوم ارزش معاملات
کارشناسان و تحلیل گران حوزه معاملات بورسی به خوبی می‌دانند که در چه زمان‌هایی اوضاع بازار بورس رونق دارد و بالعکس در چه مواقعی این مسیر دچار رکود شده است. یکی از روش‌های آگاهی از میزان نقدینگی، رونق بازار و به دنبال آن فرصت مناسب معاملات به مفهوم ارزش کل معاملات بورس برمی‌گردد؛ جایی‌که میزان خرید و فروش سهام هر شرکتی می‌تواند مصداقی برای کل ارزش معاملات باشد.
توجه داشته باشید که میزان خرید و فروش سهام شرکت نشان دهنده وجود نقدینگی در سهام شرکت است و این موضوع با ارزش معاملات رابطه مستقیمی دارد. به بیان ساده‌تر، ارزش بالای معاملات نشان دهنده افزایش میزان نقدینگی، افزایش خرید و فروش سهام و به تبع آن اوضاع مساعد سهام می‌باشد. ماجرا به همینجا ختم نمی‌شود بلکه برآورد ارزش معاملات بورس، نیازمند مراجعه به حجم معاملات بورسی است و برای بررسی حجم معاملات به سایت tsetmc.com مراجعه کنید.
مبنا و واحد بیان حجم معاملات بر حسب میلیارد ریال و برای یک دوره زمانی مشخص عنوان می‌شود. البته فراموش نکنید که در رقم بیان شده معاملات بلوکی نیز لحاظ شده است و به همین دلیل باید این موضوع را در محاسبه نرخ خالص دخیل کرد.
ارزش معاملات بورس چیست؟
منظور از ارزش معاملات در بورس همان میزان خرید و فروش‌های سهام در یک بازه زمانی مشخص است که از طریق این مفهوم می‌توان به ارزش ریالی سهم دست پیدا کرد. در واقع اگر بخواهیم این موضوع را به روشی ساده‌تر توضیح دهیم باید بگوئیم که اگر ارزش تمامی معاملات انجام شده بر روی سهم مورد نظر را با هم جمع کنیم به رقمی برابر با ارزش معاملات می‌رسیم.
فرض کنید که برای یک سهم مشخص معاملاتی به صورت ۱۰ هزار سهم با قیمت ۳۰۰۰ ریال، ۵ هزار سهم با ارزش ۲۱۰۰ ریال و نیز ۵ هزار سهم با ارزش ۲۵۰۰ ریال انجام گرفته است؛ در این صورت مجموع معاملات انجام شده به مبلغ ۵۳۰۱۰۰۰۰ میلیارد ریال نشان دهنده ارزش معاملات خواهد بود. محاسبه این مقدار از ارزش معاملات نشان دهنده میزان نقدینگی خواهد بود تا به این طریق بهترین زمان‌های ورود و خروج از معامله قابل رصد باشد.
کاربرد ارزش معاملات بورس
همان طور که گفته شد، سابقه ارزش معاملات بورس حائز اهمیت است؛ مهم ترین کاربرد آن کمک برای یافتن بهترین فرصت های خرید و فروش در بازار می باشد.
در واقع یک تحلیل‌گر حرفه‌ای به خوبی می‌داند که چگونه از این فاکتور برای رصد سیگنال‌های خرید و فروش استفاده کند. زمانی که ارزش معاملات در جایگاه قابل قبولی قرار بگیرد، به این معنا است که اوضاع سهم در شرایط مناسبی قرار دارد و زمان مناسبی برای خرید سهم خواهد بود. از طرف دیگر ارزش بالای این فاکتور در یک سهم مشخص می‌تواند نویدی برای آینده صعودی سهم باشد؛ جایی‌که خرید سهام به احتمال قوی با سود مثبت روبرو می‌شود.
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که با توجه به اهمیت ارزش کل معاملات، چه عواملی می‌تواند بر این پارامتر در بازار بورس تاثیر‌گذار باشد؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که تغییر در ارزش معاملات هر شرکت بورسی و به تبع آن ارزش کل بازار می‌تواند از عواملی مانند برنامه‌ریزی‌های شرکت بورسی تاثیر بگیرد. جایگاه مناسب ارزش معاملات برای هر سهم بورسی نشان از اوضاع و شرایط مناسب سهم برای سهامداران دارد.
نمودار ارزش معاملات روزانه بورس
با گردآوری داده‌های ارزش معاملات طی روز‌های معاملاتی گذشته می‌توانیم آن را به‌‌صورت نمودار حجم معاملات بورس مشاهده کنید. تحلیلگران بازار سرمایه که معاملات خود را بر اساس تحلیل تکنیکال انجام می‌دهند با تجزیه و تحلیل نمودار‌ها به درک کلی از شرایط بازار می‌رسند و مبنای تصمیمات خود قرار می‌دهند.
علاوه بر نمودار ارزش معاملات روزانه بورس، می توان این پارامتر را برای صنعت‌های خاص همچون شرکت‌ها به صورت جداگانه مشاهده و مورد ارزیابی قرار داد که نتایج مفیدی در اختیار تحلیلگران قرار می‌دهد.
فرمول ارزش معاملات
فرمول محاسبه ارزش معاملات بورس به این صورت است که مجموع ارزش تمام معاملات انجام شده در یک دوره زمانی مشخص (معمولاً روزانه) محاسبه می‌شود. بنابراین، ارزش معاملات بورس برابر با مجموع حاصل‌ضرب قیمت و تعداد واحدهای معامله شده برای همه معاملات در آن دوره زمانی است.
فرض کنید در یک روز معاملاتی خاص، سه معامله زیر انجام شده است:
خرید 100 سهم از شرکت الف به قیمت 50,000 ریال برای هر سهم.
خرید 200 سهم از شرکت ب به قیمت 30,000 ریال برای هر سهم.
خرید 150 سهم از شرکت ج به قیمت 40,000 ریال برای هر سهم.
ارزش معاملات در این روز به صورت زیر محاسبه می‌شود:
ابتدا 100 را در 50 هزار ریال ، 200 را در 30 هزار ریال و 150 را در 40 هزار ریال ضرب کنید. حاصل اعداد به دست آمده را با هم جمع کنید تا ارزش معاملات بدست آید. بنابراین، ارزش کل معاملات بورس در آن روز 17,000,000 ریال است.
نحوه محاسبه ارزش کل معاملات
معاملات سهام به دو صورت معاملات بلوکی و معاملات خرد انجام می‌شود اما موضوعی که برای محاسبه ارزش معاملات باید به آن توجه کرد این است که برای به دست آوردن رقم خالص باید ارزش معاملات بلوکی را از مقدار کل کم کرد. نمودار ارزش معاملات خرد بورس به نسبت ارزش کل معاملات پارامتر مهم تری است.
برای محاسبه ارزش کل معاملات بورس به دو پارامتر نیاز است؛ حجم معاملات و نیز تعداد معاملات. اگر تعداد سهام خرید و فروش شده را در یک دوره زمانی مشخص مورد توجه قرار دهیم، به حجم معاملات می‌رسیم. حال آنکه حاصل ضرب این مقدار به دست آمده در قیمت پایانی روز نیز نشان دهنده ارزش معاملات سهم در همان روز کاری خواهد بود. همچنین برای محاسبه ارزش معاملات می‌توان مجموع ارزش‌های معامله تمامی سهم‌های موجود در بازار سهام را به دست آورد.
لازم به ذکر است که تمامی اطلاعات لازم در این باره از جمله حجم سهام، تعداد سهام معامله شده، ارزش معاملات و نیز ارزش کل معاملات در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران موجود است.
تفاوت ارزش بازار و ارزش معاملات
ارزش معاملات و ارزش بازار، نمایانگر بخش‌های مختلفی از فعالیت‌های مالی و اقتصادی هستند و به صورت جداگانه تحلیل می‌شوند. ارزش بازار به مجموع ارزش جاری تمام سهام منتشرشده یک شرکت اشاره دارد. به عبارت دیگر، این شاخص ارزش کل بازار یک شرکت را بر اساس قیمت‌های جاری بازار نشان می‌دهد.
در بیان تفاوت این دو شاخص باید گفت، ارزش معاملات نشان‌دهنده میزان پولی است که در خرید و فروش اوراق بهادار در یک دوره زمانی مشخص جریان دارد و ارزش بازار نشان‌دهنده ارزش کلی یک شرکت در بازار بر اساس قیمت جاری سهام آن است.
تفاوت حجم معاملات و ارزش معاملات
در بازار بورس، دو مفهوم مهم، حجم معاملات و ارزش معاملات برای ارزیابی فعالیت‌های معاملاتی وجود دارد. هر کدام از این شاخص‌ها اطلاعات متفاوتی درباره فعالیت‌های بازار سرمایه ارائه می‌دهند و کاربردهای خاص خود را دارند.
حجم معاملات به تعداد سهام که در یک دوره زمانی مشخص مثلاً روزانه، خرید و فروش شده‌اند و ارزش معاملات به مجموع پولی که در خرید و فروش سهام در یک دوره زمانی مشخص جریان یافته است، اشاره دارد.
یکی از تفاوت های بارز این دو مفهوم این است که حجم معاملات فقط تعداد واحدهای معامله شده را نشان می‌دهد، در حالی که ارزش معاملات مجموع پولی را که در معاملات جریان دارد، اندازه‌گیری می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله به سوال ارزش معاملات چیست پاسخ دادیم و به بیان تفاوت آن با حجم معاملات و ارزش بازار پرداختیم. ارزش معاملات یکی از پارامتر‌های اساسی در تحلیل سهام است. سرمایه‌گذاران از طریق مقدار این پارامتر می‌توانند به مواردی همچون میزان نقدینگی بازار، زمان مناسب برای ورود به معاملات، روند فعالیت سهم در آینده و… دست پیدا می‌کنند. به هر میزان که ارزش معاملات بیشتر باشد، به همان میزان می‌توان برای ورود به سهم مصمم‌تر عمل کرد و البته عکس این قضیه نیز صادق است.
هر چند که ارزش معاملات اطلاعات خوبی برای رصد سیگنال‌های خرید و فروش در اختیار تحلیل‌گر قرار می‌دهد اما بهتر است برای اطمینان بیشتر از عوامل دیگری نیز برای دریافت سیگنال خرید و فروش استفاده کرد.