بازار پول Money Market و بازار سرمایه، دو بخش مهم بازار مالی هستند که با هدف تامین نقدینگی فعالیت دارند. یکی از تفاوت‌های اساسی بازار پول نسبت به بازار سرمایه، تامین نقدینگی در کوتاه مدت است. در واقع، بازار پول اوراق با سررسید کوتاه مدت و زیر یک سال معامله می‌شوند.حال که با کارکرد کلی بازار پول آشنا شده‌اید، قصد داریم در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف بازار پول و ویژگی بازار پول بپردازیم. با ما همراه باشید.
بازار پول چیست؟
بازار پول بازاری است که در آن اوراق با سررسید کمتر از یک سال و با نقدشوندگی بالا معامله می‌شوند. یکی از مهم ترین ویژگی‌های بازار پول، تامین نقدینگی سریع مورد نیاز دولت‌ها و شرکت‌ها است. طرفین معاملات بازار پول موسسات و سایر معامله گران هستند.
ابزارهای بازار پول در ایران
ابزارهای بازار پول شامل مجموعه‌ای از ابزارهای مختلفی هستند که برای تأمین نیازهای مالی کوتاه‌مدت استفاده می‌شوند. این ابزارها عموماً دارای سررسید زمانی کمتر از یک سال و نرخ بهره کم هستند. برخی از ابزارهای بازار پول عبارتند از:
1- اسناد خزانه: دولت جهت تامین نقدینگی مورد نیاز خود اوراقی تحت عنوان اسناد خزانه به فروش می‌رساند. اسناد خزانه که آن را با نام «اخزا» می‌شناسیم، یکی از معروف ترین ابزارهای بازار پول به شمار می‌رود. ریسک نکول اسناد خزانه نزدیک به صفر است به همین دلیل می‌تواند یک سرمایه گذاری مناسب برای افراد ریسک گریز باشد. سررسید اسناد خزانه سه ماهه، شش ماهه و یک ساله است. این اوراق دوره پرداخت سود ندارد و در زمان انتشار به قیمتی کمتر از ارزش اسمی فروخته می‌شود. سرمایه گذاران می‌توانند جهت سرمایه گذاری در اسناد خزانه، نماد «اخزا» را در سامانه معاملاتی جست‌وجو و همچون سهام آن را خرید و فروش کنید.
2- اوراق تجاری: شرکت های خصوصی جهت تامین نقدینگی مورد نیاز می‌توانند به انتشار اوراق تجاری بپردازند. سررسید اوراق تجاری کمتر از 270 روز و توسط شرکت های مالی و غیرمالی منتشر می‌شوند. یکی از معایب این اوراق بدون پشتوانه بودن آن است.
3- گواهی پذیرش بانکی: گواهی پذیرش بانکی یکی از قدیمی ترین ابزارهای بازار پول محسوب می‌شود. این گواهی به حواله‌ای گفته می‌شود که یک شرکت در وجه بانک صادر می‌کند و پس از تایید بانک در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌گیرد.
4- گواهی سپرده: گواهی سپرده توسط بانک با زمان سررسید (حداقل هفت روز) و نرخ بهره مشخص منتشر می‌شود. این ابزار پولی به دو بخش قابل انتقال و غیر قابل انتقال تقسیم می‌شود. به دلیل امکان معامله آن قبل از تاریخ سررسید در بازار دست دوم، نقدشوندگی گواهی سپرده بالا است. اما امکان نقد کردن گواهی‌های سپرده غیرقابل انتقال، تنها با مراجعه به موسسه سپرده پذیر و پرداخت جریمه امکان‌پذیر است.
نهادهای بازار پول
- بانک‌های تجاری
- بانک مرکزی
- واسطه‌های مالی غیربانکی
معایب و مزایای بازار پول
بازار پول یکی از بازارهای مالی است که برای تامین نقدینگی کوتاه مدت مورد نیاز دولت و شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابزارهای این بازار نیز همچون دیگر بازارها دارای مزایا و معایبی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
مزایا:
- ریسک کم
- ارزش اسمی بالا
- نقدشوندگی بالا
معایب:
- بازدهی ثابت و کمتر از سایر بازارها
- ریسک سرمایه گذاری مجدد
تفاوت بازار سرمایه و بازار پول
یکی از برجسته‌ترین تفاوت‌های بازار سرمایه و بازار پول در زمان سررسید آن است. سررسید بازار سرمایه بیش از یک سال و زمان سررسید بازار پول کمتر از یکسال می‌باشد. یکی دیگر از تفاوت های بازار پول و بازار سرمایه در ابزارهای آنها است. اوراق بهادار و اوراق مشارکت از ابزارهای بازار سرمایه و سپرده بانکی، حواله و اسناد خزانه از ابزارهای بازار پول محسوب می‌شوند.
