امروزه کمتر کسی را می‌یابید که با مفهوم سرمایه‌گذاری آشنایی نداشته باشد. افرادی که دانش مالی کافی ندارند، معمولاً محتاطانه عمل کرده و در بانک سپرده‌گذاری می‌کنند تا سود ثابتی سالانه دریافت کنند. اما حتی اگر شما هیچ دانش مالی نداشته باشید، می‌توانید با خرید اوراق صندوق درآمد ثابت، سود بیشتری نسبت به سپرده بانکی کسب کنید. برای کسانی که با سرمایه‌گذاری در بورس آشنایی ندارند، ممکن است نحوه خرید و فروش صندوق‌های درآمد ثابت و تفاوت آنها با سپرده بانکی کمی مبهم باشد.
اگر هنوز تصمیم نگرفته‌اید در بانک سرمایه گذاری کنید یا اوراق صندوق درآمد ثابت بخرید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا به تفاوت صندوق و بانک پی ببرید.
چرا باید سرمایه گذاری کنیم؟
بیایید قبل از اینکه به تفاوت سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت و بانک بپردازیم؛ به سوال اینکه چرا باید سرمایه گذاری کنیم، پاسخ دهیم. سرمایه‌گذاری به دلایل مختلفی همچون افزایش ثروت، جلوگیری از کاهش ارزش پول در برابر تورم، درآمدزایی و حتی گاهی آمادگی برای مواقع اضطراری انجام می‌شود. در مجموع، سرمایه‌گذاری ابزاری است که افراد و سازمان‌ها از آن برای بهبود وضعیت مالی، افزایش امنیت اقتصادی و دستیابی به اهداف مالی خود استفاده می‌کنند.
حال که اهمیت سرمایه گذاری بر کسی پوشیده نیست باید به دنبال روش مناسب سرمایه گذاری با بالاترین بازدهی باشیم. شاید بتوان در نگاه اول مهم ترین مزیت صندوق درآمد ثابت نسبت به سپرده بانکی را در نحوه معامله سریع، بازدهی بالا و بدون نیاز به مراجعه حضوری دانست.
نحوه خرید صندوق درآمد ثابت
یکی از دلایل تمایل افراد کم ریسک به سپرده بانکی، سهولت در سرمایه گذاری و عدم نیاز به دانش است. این در حالی است که اگر سرمایه گذاران بدانند صندوق درآمد ثابت چه مزایایی نسبت به سپرده بانکی دارد، قطعا سرمایه گذاری در صندوق را منطقی‌تر می‌دانستند.
فرآیند سرمایه گذاری در صندوق به هیچ عنوان پیچیده نیست و تنها کافی است که یک بار در سجام ثبت نام کرده و احراز هویت کنید. آن وقت برای شما یک کدبورسی صادر می‌شود و با آن می‌توانید در تمام کارگزاری‌ها ثبت نام کنید. تمام این فرآیند یک بار انجام می‌شود.
پس از ثبت نام در کارگزاری، سرمایه گذاران در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 الی 15 می‌توانند نماد صندوق درآمد ثابت را در پنل کارگزاری جست‌وجو و آن را خریداری کنند. فروش اوراق صندوق نیز به همین روش صورت می‌گیرد.
از سوی دیگر انتقال وجه سرمایه گذاری از حساب کارگزاری به حساب بانکی در کمترین زمان ممکن انجام می‌گردد. اگر کاربر کارگزاری بیدار هستید، با استفاده از بیدارپی کمتر از 3 دقیقه، وجه سرمایه گذاری به حساب بانکی شما منتقل می‌گردد.
بنابراین مراحل خرید اوراق صندوق درآمد ثابت به صورت زیر است:
1- ثبت نام در سجام
3- دریافت کد بورسی
4- ثبت نام در کارگزاری و دریافت کد معاملاتی
5- جست‌وجوی نماد صندوق مورد نظر مثل سپر در پنل کارگزاری
6- انتخاب تعداد و قیمت واحد با توجه به وجه سرمایه گذاری
7- در صورت پذیرش سفارش، نماد به پرتفوی شما اضافه می‌شود.
مراحل فروش اوراق صندوق درآمد ثابت نیز شامل:
1- ورود به پنل کارگزاری
2- انتخاب نماد مورد نظر از پرتفو
3- انتخاب تعداد و قیمت واحد
4- ثبت سفارش فروش
5- انتقال وجه سرمایه گذاری به حساب بانکی
مقایسه صندوق درآمد ثابت و بانک
سرمایه گذاری در بانک و اوراق صندوق درآمد ثابت هر دو به منظور حفظ ارزش پول استفاده می‌شوند اما تفاوت‌های زیادی بین این دو روش وجود دارد. وجود این تفاوت‌ها، باعث می‌شود تا با توجه به میزان ریسک‌پذیری و شرایط اقتصادی که دارید، روش مناسب خود را انتخاب کنید. در ادامه به بررسی تفاوت های صندوق درآمد ثابت با بانک می‌پردازیم.
تفاوت در محاسبه سود
سود صندوق درآمد ثابت به صورت روزشمار و سود بانک به صورت ماهشمار محاسبه می‌شود. فرض کنید یک سپرده ماهیانه در بانک داشته باشید و بخشی از داراییتان را قبل از سر رسید ماهیانه از حسابتان خارج کنید، در این صورت هیچ سودی به سپرده شما در آن ماه تعلق نمی‌گیرد. این در حالی است که صندوق‌های درآمد ثابت روز شمار هستند و روند ثابتی دارند و هیچ محدودیتی در برداشت وجه ندارند. با سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت شما سرمایه گذاری با سود روزانه انجام دادید و با توجه به تعداد روزی که سرمایه شما در صندوق بوده، سود می‌گیرید.
تفاوت در بازدهی
تفاوت اصلی بین صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت و بانک در بازدهی است. بانک به صورت ماهشمار سود را محاسبه و در انتهای ماه به سرمایه گذار پرداخت می‌کند در حالی که صندوق‌ها از نظر پرداخت سود به دو دسته با دوره تقسیم سود و بدون دوره تقسیم سود طبقه بندی می‌شوند.
صندوق‌هایی که دوره تقسیم سود ندارند، سود آنها به صورت روزانه و مرکب محاسبه می‌گردد. سود مرکب یعنی روزانه به اصل سرمایه و سودهای تجمیع یافته، سود تعلق می‌گیرد. بگذارید با یک مثال این مساله را توضیح دهیم. اگر 10 میلیون تومان با افق زمانی یک ساله در بانک سرمایه گذاری کرده بودید، به شما در انتهای سال 20.5 درصد سود و اگر همین مبلغ را در صندوق درآمد ثابت سپر سرمایه گذاری می‌کردید، در انتهای دوره به شما سود 32.1 درصد پرداخت می‌شد.
تفاوت در نرخ شکست سود
نرخ شکست سود یکی از معایب سرمایه گذاری در بانک است. نرخ شکست سود یعنی اگر سرمایه گذار زودتر از موعد مقرر پول را از حساب خود خارج کند باید مقداری از آن را به عنوان جریمه پرداخت کند. در گواهی سپرده 30 درصدی بانک، نرخ شکست سود 12 درصد است. اگر حتی یک روز زودتر از موعد مقرر پول را از حساب خود برداشت کنید، سود 30 درصدی شما به 12 درصد تغییر پیدا می‌کند و بانک پس از کسر سودهای مازاد پرداخت شده، مبلغ سپرده گذاری شما را پس می‌دهد.
شاید جالب باشد بدانید که صندوق درآمد ثابت نرخ شکست سود ندارد. سرمایه گذار در صندوق به صورت روزشمار سود دریافت می‌کند و حتی بعد از یک روز می‌تواند اوراق خود را بدون پرداخت جریمه بفروشد.
تفاوت در ارائه مدارک
متقاضیان جهت سپرده گذاری در بانک از دیرباز به صورت حضوری به بانک مراجعه و مدارک خود را تحویل می‌دادند اما فرآیند صندوق درآمد ثابت متفاوت است.
سرمایه گذاران برای خرید اوراق صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت نیاز به مراجعه حضوری ندارند و تنها کافی است مدارک خود را در سامانه سجام بارگذاری کرده و کد بورسی دریافت کنند. در نهایت پس از دریافت کد بورسی، در یکی از کارگزاری‌های معتبر ثبت نام نمایند. با دریافت کد معاملاتی، سرمایه گذاران می‌توانند نماد صندوق مورد نظر خود را جست‌وجو و ثبت سفارش کنند.
تفاوت در شفافیت و گزارش‌دهی
بانک‌ها از گزارش‌دهی شفاف اجتناب می‌کنند و شما به عنوان سرمایه‌گذار دقیقا نمی‌دانید که سرمایه شما در چه زمینه‌ای به کار گرفته می‌شود. به گفته بانک مرکزی، دارایی شما به عنوان فرد حقیقی در قالب تسهیلات و وام به متقاضیان پرداخت شده و باقی مانده آن نیز به پروژه‌های تولیدی مانند پروژه‌های پتروشیمی و پالایشگاهی، سهام شرکت‌های بورسی و فرابورسی، اوراق درآمد ثابت و غیره تخصیص می‌یابد که توضیح و گزارش شفافی محسوب نمی‌شود.
این در حالی است که مدیران صندوق درآمد ثابت موظفند عملکرد ماهانه خود را در سامانه کدال منتشر کنند. علاوه بر این هر صندوق سایتی مجزا دارد که از طریق آن می‌توانید قیمت آماری، صدور و ابطال هر صندوق، ارزش دارایی صندوق، بازدهی‌های روزانه، ماهانه و دوره‌ای صندوق از ابتدای ایجاد آن صندوق را به صورت روزانه مشاهده کنید.
تفاوت در ترکیب دارایی
یکی دیگر از مزایای صندوق‌های درآمد ثابت نسبت به بانک، ترکیب دارایی است. این صندوق‌ها بخش بزرگی از سرمایه موجود را به اوراق با سود ثابت همچون اوراق مشارکت اختصاص می‌دهند. این امر ریسک سرمایه گذاری را بسیار پایین می‌آورد. سپرده گذاری در بانک هیچ ریسکی ندارد و این یکی از بزرگ ترین مزایای آن می‌باشد اما با توجه به ترکیب دارایی صندوق درآمد ثابت، ریسک این سرمایه گذاری نیز نزدیک به صفر است.
تفاوت در ضمانت
صندوق‌ها جهت بالا بردن نقدشوندگی واحدها، رکن ضامن صندوق دارند به این معنی که هر زمان سرمایه گذار قصد فروش اوراق را داشته باشد، حتما یک مشتری برای آن وجود دارد. بنابراین در زمینه ضمانت برداشت وجه، بانک برتری نسبت به صندوق درآمد ثابت ندارد.
بهترین سرمایه گذاری در صندوق است یا بانک
انتخاب مناسب‌ترین گزینه سرمایه‌گذاری به میزان ریسک‌پذیری، هدف و انگیزه شما از سرمایه‌گذاری بستگی دارد؛ اما پس از بررسی همه جوانب و اطلاعات، می‌توان نتیجه گرفت که صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت، گزینه‌ای هوشمندانه و البته کم ریسک است که مزایای بسیاری نسبت به سپرده بانکی دارد.
اگر مایل به سرمایه‌گذاری با سود بیشتر از سپرده‌های بانکی هستید و حاضر به پذیرش ریسک هم نیستید، صندوق درآمد ثابت سپر با پرداخت سود 32.1 درصد می‌تواند گزینه‌ای بسیار جذابی برای شما باشد
جمع بندی
در این مقاله به مقایسه صندوق درآمد ثابت و بانک پرداختیم و سعی کردیم به سوال اوراق بهتر است یا سپرده پاسخ دهیم. همان طور که گفته شد، بازدهی اوراق بیشتر از بانک بوده و نرخ شکست سود ندارد. از سوی دیگر سود صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت به صورت روزشمار و بانک به صورت ماهشمار محاسبه می‌شود. با توجه به ویژگی‌های صندوق درآمد ثابت شاید بتوان گفت سرمایه گذاری در اوراق منطقی‌تر از بانک است.
اگر نگران ورشکستی صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت هستید، باید بدانید که این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار هستند. و از سوی دیگر منابع آن در دارایی‌های کم ریسک همچون اوراق مشارکت، گواهی سپرده و ... سرمایه گذاری شده‌اند.
