ETFمخفف عبارت Exchange Traded Fund است. خرید هر واحد از این صندوق‌ها، جزء دارایی سرمایه‌گذاری شما محسوب می‌شود.
صندوق قابل معامله در بورس (ETF) نوعی اوراق بهادار است که می‌تواند شامل انواع سرمایه‌گذاری‌ها از جمله سهام، کالاها یا اوراق قرضه باشد. سهام این صندوق را نیز می‌توان به‌صورت سهام عادی در بورس اوراق بهادار خریداری کرد یا فروخت.
یک صندوق ETF (Exchange Traded Fund) می‌تواند شامل دارایی‌ها یا سهام چند شرکت و یا مجموعه‌ای از سهام و اوراق بهادار چند شرکت باشد.
صندوق درآمد ثابت سپر و ارزش هر دو قابل معامله در بورس یا همان ETF هستند که توسط شرکت سبدگردان اقتصاد بیدار مدیریت می‌شوند.
مزایای استفاده از صندوق‌های ETF
صندوق‌های سرمایه‌گذاری (ETF (Exchange Traded Fund اخیراً بسیار محبوب شده‌اند. با گذشت هر ماه، ETF های جدید وارد بازار می‌شوند. بااین‌حال، همه ETFهای موجود با معیارهای معاملاتی از جمله ویژگی‌های نقدینگی بالا، بازده مناسب و شفافیت قیمت مطابقت ندارند.
برای مثال، پذیره‌نویسی صندوق دارایکم که شامل سهام بانکی و بیمه‌ای است از اواسط اردیبهشت ۹۹ آغاز و تا پایان اردیبهشت ادامه داشت.
سپس در اوایل شهریورماه صندوق دارا دوم یا همان صندوق پالایشی توسط دولت عرضه شد که شامل ۴ سهم از گروه پالایشی بود.
صندوق‌های معاملاتی (ETF) در بورس علاوه بر نقدینگی و زمان معامله، در مقایسه با سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری، مزایای گسترده‌ای را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد، از جمله:
نقدشوندگی
میزان نقدشوندگی این صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر بیشتر است. مبلغ حداکثر ظرف ۳ روز به‌حساب مشتری واریز می‌شود
معافیت مالیاتی
طبق اصل 44 قانون اساسی، خریدوفروش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های ETF معاف از مالیات می‌باشد و تنها هزینه کارمزد باید پرداخت شود.
کارمزد کمتر
خرید صندوقETF نسبت به خرید جداگانه سهام کم‌هزینه‌تر است و کارمزد کارگزاری کمتری پرداخت می‌شود. کارمزد برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری ETF صفر است. یعنی کارگزاری کارمزدی بابت این صندوق‌ها دریافت نمی‌کند. برای مثال: صندوق ETF دارایکم، صندوق پالایشی بدون محاسبه کارمزد معامله شدند.
قابل معامله بودن در بورس
صندوق ETF مانند سهام در بورس قابل معامله است. به این معنی که آنها می‌توانند در طول روز معاملاتی خرید و فروش شوند (برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که در پایان روز معاملات قیمت‌گذاری می‌شوند).
شاخص NAV و شفافیت
ارزش سبد صندوق سرمایه‌گذاری ETF بر اساس ارزش خالص دارایی (NAV) ارزیابی می‌شود. ارزش دارایی‌های صندوق ETF در فواصل زمانی ۱۵ ثانیه تا چند ساعت منتشر می‌شود. هرچه اختلاف قیمت بین NAV و ETF کمتر باشد، نشان‌دهنده شفافیت قیمتی دارایی‌های اساسی صندوق است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری موظف به ارائه گزارش‌های منظم از ریز معاملات و نحوه سرمایه‌گذاری‌های خود هستند
فرصتی برای ساخت پورتفوی کم ریسک
یکی دیگر از مزایای اصلی ETF ، سرمایه‌گذاران می‌توانند طیف گسترده‌ای از دارایی را برای اهداف سرمایه‌گذاری داشته باشند. سرمایه‌گذاری در صندوق ETF تنها نیاز به بررسی عملکرد سهام صندوق و ارزیابی عملکرد سهام آن دارد؛ بنابراین پس از بررسی‌های لازم، می‌توانید صندوق‌ها را باهم مقایسه و صندوقی مناسب برای معامله انتخاب کنید.
معایب صندوق‌های ETF
درحالی‌که نکات مثبت بسیاری وجود دارد. ETF (Exchange Traded Fund) نیز دارای اشکالاتی است. از جمله:
تنوع کمتر
صندوق‌های ETF که شامل سهام یک صنعت هستند، تنوع سبد سرمایه‌گذاری را محدود می‌کند.
عدم برخورداری از سود سایر سهام
سرمایه‌گذاران بلندمدتی می‌توانند افق زمانی ۱۰ تا ۱۵ ساله داشته باشند، بنابراین ممکن است از تغییرات قیمت روز سایر سهام بهره‌مند نشوند.
هزینه‌ها می‌تواند بیشتر باشد
اکثر مردم معامله ETF را با معامله سایر صندوق‌ها مقایسه می‌کنند، اما اگر ETF را با سرمایه‌گذاری در یک سهام خاص مقایسه کنید، هزینه‌های بیشتر دارد. کارمزد پرداختی به کارگزار ممکن است یکسان باشد، اما برای سهام‌دار هیچ حق مدیریتی بر خود سهم وجود ندارد. ETF هایی که به طور فعال مدیریت می‌شوند، هزینه‌های بالاتری دارند.
بازده سود پایین
اگر یک سرمایه‌گذار بتواند ریسک سهام را بپذیرد، بازده سود سهام می‌تواند بسیار بیشتر باشد. می‌توانید سهامی با بالاترین بازده سود انتخاب کنید.
کاهش نقدشوندگی
برخی از صندوق‌های ETF نیز ریسک دارند و ممکن است نقدشوندگی کمی داشته باشند.
عدم حق حضور در مجامع
دارندگان صندوق‌ها امکان حضور و شرکت در مجامع سهام صندوق را ندارند. این امر تنها با داشتن سهم شرکت در اختیار شما قرار می‌گیرد.
انواع صندوق‌های ETF
ETF تا حدی برای پوشش ریسک پرتفوی سرمایه‌گذاران مورداستفاده قرار گیرد. انواع صندوق‌های (ETF (Exchange Traded Fundدر بازار وجود دارد که هریک از سرمایه‌گذاران باتوجه‌به استراتژی معاملاتی و میزان ریسک‌پذیری خود می‌توانند صندوق مناسب را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. در زیر چند نمونه از انواع ETF آورده شده است.
صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت شامل اوراق یا سپرده‌های بانکی است. در این صندوق حداکثر ۹۵% و حداقل ۷۵% از سرمایه‌گذار باید به خرید اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق بدهی اختصاص یابد.
صندوق سهام
صندوق ETF است که شامل سهام مختلف است. در برخی از صندوق‌ها مبلغ سرمایه شما علاوه بر سود، در زیان هم سهیم است اما در این صندوق شما فقط در سود شریک هستید و در صورت زیان، مبلغی از سرمایه شما کسر نخواهد شد. ۷۰ درصد این صندوق مشمول سهم است.
صندوق مختلط
همان‌طور که از نام این صندوق مشخص است، ترکیبی از سهام و اوراق می‌باشد. ۴۰درصد این صندوق باید شامل سهام و ۴۰ درصد شامل اوراق باشد. مابقی آن می‌تواند سهام یا اوراق باشد.
صندوق بازار خارجی
برخی از سرمایه‌گذاران ممکن است بخواهند در بازار کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کنند اما اطلاعات کافی از بازار آنها ندارند. صندوق سرمایه‌گذاری خارجی این امکان را برای سرمایه‌گذاری در صندوق بازارهای خارجی فراهم می‌کند.
ETFهای یک صنعت خاص مانند فناوری، بانکداری یا بخش نفت و گاز
گاهی اوقات فرد متوجه می‌شود که گروه یا صنعت خاصی روبه‌رشد است اما نمی‌داند که کدام سهم وضعیت بهتری نسبت به هم‌گروهی‌های خود دارد. به همین خاطر صندوق سرمایه‌گذاری ETF آن گروه را که شامل چند سهم از یک صنعت خاص است را خریداری می‌کند. برای مثال صندوق پالایشی شامل درصدی از سهام شپنا، شتران، شبندر و شبریز است که توسط دولت عرضه شد.
ETF در کالاهایی ارزشمند
ETF در کالاهایی ارزشمند مانند نفت خام یا طلا یا فلزات گران‌بها نقره و پلاتین، صندوق فلزات غیر گران‌بها شامل فولاد، آلومینیوم، مس و غیره می‌باشد.
ETF های ارزی
ETF های ارزی، در ارزهای خارجی مانند یورو یا دلار کانادا سرمایه‌گذاری می‌کنند. بیشتر دارایی‌های این صندوق تشکیل شده از ارز است. این صندوق در بازار فارکس مرسوم‌تر می‌باشد و معمولاً سهام‌دارانی که ریسک‌پذیرتر هستند، می‌توانند ریسک نوسان ارزها را تحمل کنند، این صندوق‌ها را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند.
توجه داشته باشید که این صندوق‌ها نیز بدون ریسک نیستند و هرکدام علاوه بر مزایایی که دارند، خطر خود را هم دارند. مگر آنکه شما روی صندوق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنید.
ETF برای چه افرادی مناسب است؟
صندوق‌های قابل معامله در بورس یا ETF ، گزینه‌ای مناسبی برای سرمایه‌گذارانی است که می‌خواهند سرمایه خود را با افق‌های زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت افزایش دهند. ETF به شما امکان خریدوفروش سهام در بورس اوراق بهادار را می‌دهد.
تصمیم سرمایه‌گذاری باید با اهداف مالی شما همسو باشد. اگر پورتفوی سرمایه‌گذاری شما با اهداف مالی شما متناسب است، می‌توانید بخشی از سرمایه خود را به این صندوق‌ها اختصاص دهید. اما پیش از آن از درصد ریسک‌پذیری خودآگاه باشید.
نحوه خرید واحدهای صندوق ETF چگونه است؟
برای خرید واحدهای صندوق معاملاتی ETF یک حساب معاملاتی در کارگزاری باز کنید و کد معاملاتی دریافت کنید و با داشتن کد معاملاتی می‌توانید به‌راحتی برای خرید صندوق‌ها اقدام کنید.
در غیر این صورت علاوه بر خرید با کد معاملاتی از بانک‌ها نیز می‌توانید برای خرید برخی از صندوق‌ها مانند صندوق ETF دولتی که عرضه شد استفاده کنید.
به‌عنوان‌مثال، برای دارایکم و یا صندوق پالایشی (دارا دوم)، امکان خرید از بانک و نرم‌افزارها هم وجود داشت.
گواهی خرید صندوق‌ها توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی صادر می‌شود. همچنین کارمزد خریدوفروش این صندوق‌ها بر اساس شرایط معامله و نرخ کارمزد مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار است. از دارایی صندوق ETF به این طریق می‌توانید مطلع شوید.
دقت داشته باشید که قیمت و NAV صندوق را مقایسه کنید.
با مقایسه قیمت آن با NAV می‌توانید ETF قیمت مناسب را بررسی کنید. NAV دارایی‌های صندوق، پس از کسر دارایی‌ها از بدهی‌ها و تقسیم‌بر تعداد واحدهای صندوق در لحظه محاسبه می‌شود و به اطلاع سرمایه‌گذاران می‌رسد.