صندوق های سرمایه گذاری یک روش سرمایه گذاری غیرمستقیم محسوب می‌شوند و هر کدام ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. در حال حاضر صندوق های سرمایه گذاری زیادی در بازار سرمایه فعالیت دارند که با کمی بررسی می‌توان پرسودترین صندوق های سرمایه گذاری را انتخاب کرد. یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری که به تازگی مورد استقبال بسیاری از سرمایه گذاران قرار گرفته است، صندوق سرمایه گذاری مشترک است. با توجه به رونق بازار قصد داریم در این مقاله به سوال صندوق سرمایه گذاری مشترک چیست ( mutual fund چیست) پاسخ دهیم و به بیان میزان وسود در صندوق مشترک بپردازیم. با ما همراه باشید.
صندوق سرمایه گذاری مشترک چیست؟
در صندوق سرمایه گذاری مشترک Mutual Fund، سرمایه‌های خرد جمع آوری شده و به سرمایه‌ها در بازارهای مختلف سرمایه گذاری می‌شود. این دارایی‌ها در سهام، اوراق مشارکت و دیگر ابزارهای بازار سرمایه با توجه به وضعیت بازار سرمایه گذاری می‌گردد. دارندگان اوراق صندوق مشترک همچون سهامداران در سود و زیان صندوق شریک هستند.
صندوق سرمایه گذاری مشترک بهترین جایگزین برای خرید مستقیم سهام است. در خرید مستقیم سهام امکان بررسی چند سهم به طور همزمان وجود ندارد ولی در صندوق های سرمایه گذاری مشترک، یک سبد سرمایه گذاری از اوراق بهادار توسط معامله گران حرفه‌ای ایجاد می‌شود. سرمایه گذاران در صندوق های مشترک از افزایش قیمت اوراق این صندوق سود کسب می‌کنند.
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز صندوق سرمایه گذاری مشترک، صرفه جویی در مقیاس است. برای کسانی که سرمایه های خرد دارند، استفاده از مشاوران سرمایه گذاری و تحلیل‌گر به صرفه نیست اما زمانی که حجم زیادی از سرمایه‌ها جمع آوری می‌شود، می‌توان با هزینه کمتر از مشاوره سرمایه گذاری مالی استفاده کرد.
سرمایه‌گذاران در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک با خرید واحدهای صندوق، نه به صورت مستقیم در دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. این به سرمایه‌گذاران امکاناتی از جمله تنوع دارایی، مدیریت ریسک حرفه‌ای، و دسترسی به بازارهای مختلف را فراهم می‌کند.
در خصوص اختیارات صندوق باید بگوییم که اختیارات مدیر صندوق در ترکیب دارایی و فعالیت صندوق در چارچوب امیدنامه و اساسنامه شرکت است.
انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک
صندوق سرمایه گذاری مشترک در ایران نوعی صندوق سرمایه گذاری مشاع محسوب می‌شود که از لحاظ ترکیب دارایی به دسته‌های مختلف اعم از درآمد ثابت، مختلط، سهامی و ... تقسیم می‌شود.
کارمزد صندوق
در راستای خدمات رسانی صندوق به سرمایه گذاران، کارمزد از آنها دریافت می‌شود. کارمزد صندوق سرمایه گذاری مشترک به صورت کارمزد ارکان، هزینه صدور و ابطال و هزینه های دوره‌ای محاسبه و از دارنده اوراق اخذ می‌شود.
ارکان صندوق سرمایه گذاری مشترک
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک از تعدادی ارکان یا اجزاء تشکیل شده است که هرکدام نقش خاصی در عملکرد و مدیریت صندوق ایفا می‌کنند. این ارکان عبارتند از:
- متولی صندوق
- ضامن صندوق
- مجمع صندوق
- مدیر صندوق
- حسابرس
- کارگزاران صندوق
فرمول محاسبه سود صندوق مشترک
سرمایه گذاران از دو طریق از صندوق های سرمایه گذاری مشترک سود کسب می‌کنند. سهامداران با افزایش قیمت سهام صندوق (افزایش ارزش دارایی سهم nav) و همچنین سود تقسیمی (پرداخت سود ثابت در دوره زمانی معین به سهامداران) از سرمایه گذاری خود سود دریافت می‌نمایند.
همان طور که گفته شد، سود صندوق های مشترک وابسته به ارزش کل دارایی‌های صندوق و سودهای تقسیمی سالانه است. محاسبه سود صندوق مشترک به صورت زیر می باشد:
بازدهی کل صندوق مساوی است با تغییر ارزش کل دارایی های صندوق بعلاوه سودهای تقسیمی سالانه تقسیم بر قیمت تمام شده سرمایه‌های اولیه
تفاوت صندوق سرمایه گذاری مشترک و دیگر صندوق‌ها
صندوق سرمایه گذاری مشترک شباهت‌های زیادی به دیگر صندوق‌ها به ویژه صندوق سهامی دارد. در کنار شباهت‌ها، نباید تفاوت صندوق سرمایه گذاری مشترک با صندوق های سرمایه گذاری را نادیده گرفت. در ادامه به برخی تفاوت‌ها می‌پردازیم:
1- نحوه معامله صندوق
صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (etf) دارای دامنه نوسان 10 درصد دارند و سهامداران طی یک روز با قیمتهای متفاوت می‌توانند اوراق صندوق را خریداری کنند. این در حالی است که صندوق مشترک به صورت روزانه قیمت گذاری می‌شوند و دارای نوسان نیست.
2- مبلغ سرمایه گذاری
صندوق های مشترک دارای یک حداقل ثابت برای سرمایه گذاری است و این مبلغ به قیمت سهام وابسته نمی‌باشد. در حالی که برای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری باید حداقل به میزان 500 هزار تومان اوراق خریداری شود. قابل ذکر است که در برخی از صندوق‌ها امکان خرید بالای 100 هزار تومان هم وجود دارد.
3- مدیریت صندوق
صندوق های سرمایه گذاری مشترک به صورت فعال و توسط مدیران صندوق اداره می‌شود؛ این در صورتی است که برخی از صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله امکان مدیریت به صورت منفعل و غیرمنفعل وجود دارد.
مزایای صندوق سرمایه گذاری مشترک
مزایای صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک باعث محبوبیت این صندوق در بازار سرمایه شده است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
- تنوع سرمایه‌گذاری:
یکی از مزایای اصلی صندوق سرمایه گذاری مشترک، تنوع بالا در دارایی‌های سرمایه‌گذاری آن است. این تنوع به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد که ریسک سرمایه‌گذاری‌های خود را کاهش دهند، زیرا سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، مخاطرات و بازده‌ها را توازن می‌دهد.
- مدیریت حرفه‌ای:
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک توسط مدیران حرفه‌ای اداره می‌شوند که دارای تجربه و دانش کافی در زمینه سرمایه گذاری هستند. این مدیران تحلیل‌های مالی انجام می‌دهند و تصمیماتی اتخاذ می‌کنند که به بهینه‌سازی عملکرد صندوق کمک می‌کند.
- دسترسی آسان به دیگر بازارها:
سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید و فروش واحدهای صندوق به سادگی و با هزینه کم به بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری دسترسی پیدا کنند.
- امنیت بالا در سرمایه گذاری:
سازمان بورس و اوراق بهادار وظیفه نظارت بر عملکرد صندوق ها باعث شده است که امنیت در این سرمایه گذاری بالا باشد.
- امکان مشاهده عملکرد صندوق:
سرمایه‌گذاران به راحتی می‌توانند عملکرد صندوق را پیگیری کنند، زیرا گزارش‌ها و اطلاعات دوره‌ای در مورد وضعیت صندوق در دسترس قرار می‌گیرد.
- نقدشوندگی بالا:
صندوق سرمایه گذاری مشترک با وجود بازارگردان نقدشوندگی بالایی دارد. این ویژگی به سرمایه گذاران امکان می‌دهد که به سرعت سرمایه گذاری خود را به وجه نقد تبدیل کنند.
- کمترین میزان سرمایه‌گذاری:
برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که با مقدار سرمایه کمتری وارد بازار سرمایه شوند و به اندازه کافی تنوع داشته باشند.
- کاهش هزینه‌های معاملات:
به دلیل حجم بالای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها، هزینه‌های معاملاتی ممکن است نسبت به معاملات فردی کاهش یابد.
معایب صندوق مشترک
در کنار مزایای صندوق، معایبی است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد:
- هزینه مدیریت:
مبلغی به عنوان کارمزد برای مدیریت صندوق توسط سرمایه گذاری پرداخت می‌شود.
- ریسک بازار:
عملکرد صندوق تحت تاثیر نوسانات بازار سرمایه قرار دارد. در شرایط بازار نوسانی، ارزش واحدهای صندوق کاهش می‌یابد.
- عدم امکان کنترل سرمایه:
سرمایه گذاران کنترلی بر مدیریت دارایی صندوق ندارند.
-وابستگی به عملکرد مدیر:
عملکرد صندوق به طور مستقیم وابسته به توانایی مدیران سرمایه‌گذاری است. در صورتی که مدیر به خوبی عمل نکند، عملکرد صندوق نیز ممکن است کاهش یابد.
جمع بندی
در این مقاله به تعریف صندوق سرمایه گذاری مشترک چیست؟، پاسخ دادیم. همان طور که گفته شد؛ صندوق سرمایه گذاری مشترک به زبان ساده، یک نوع ابزار مالی است که توسط یک مدیر سرمایه گذاری متخصص اداره می‌شود.
این صندوق از سرمایه‌گذاری‌های گوناگون، مانند سهام، اوراق بهادار، صندوق املاک، یا دیگر ابزارهای مالی تشکیل شده و افراد مختلف می‌توانند در آن سرمایه گذاری کنند. سود صندوق سرمایه گذاری مشترک وابسته به ارزش کل دارایی‌های صندوق و سودهای تقسیمی سالانه است.
